Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 65

Ekki er ýkja langt síðan heimilað var með lögum
að vígja íslenskar konur til prestsstarfa, en allar götur fram til ársins 1911
var konum bannað að gegna prestsembætti þótt þeim hefði verið heimilt frá árinu
1886 að sækja Prestaskólann. Enn styttra er síðan fyrsta konan vígðisttil prestsembætt-
is; frumherjan á því sviði var sr. Auður Eir Vilhjálmsdóttirer vígðist til Súgandafjarðar á
árinu 1974 og þjónaði þeim söfnuði í eitt ár. Sr. Auður tók á síðasta áratug
þátt í þrennum prestskosningum — með hugarfarinu AÐ LÁTA EKKI
UNDAN SIGA, eins og hún segir sjálf.
_ _ _Með
OfMjóar
Axlir?
Sr. Auður Eir Vilhjálmsdóttir er
kona fremur lág vexti, kvik á fæti og
glaðsinna — eins og myndi segja í
íslendingasögunum. Augun eru fjör-
leg en festuleg og ekki þarf Iengi að
ræða við hana til að skynja að hér er
kjarnakona á ferð. Hún er einlægur
jafnréttissinni og vakti fyrst á sér at-
hygli á árinu 1971 þegar hún keppti
um embætti í Kópavoginum. Mörg-
um þótti tiltæki hennar ómetanlegt
framlag í jafnréttisbaráttu þessa
tíma, en Rauðsokkahreyfingin var þá
nýstofnuð og íslenskar konur í „upp-
sveiflu".
„Mér fannst gífurlega athyglisvert
að taka þátt í þessari kosningu í
Kópavoginum, því ég bjóst satt að
segja við öðru viðhorfi," segir sr.
Auður Eir 15 árum síðar. „Viðmótið
var reyndar mjög elskulegt hjá söfn-
uðinum, það vantaði ekki, en hins
vegar fékk ég sáralítinn stuðning. Ég
heyrði einnig hluti sem ég hafði ekki
búist við hjá víkingaþjóðinni á ystu
norðurslóðum, svo sem að konur
hefðu of mjóar axlir til að bera
hempu! Einnig: „Ég get ekki hugsað
mér að láta konu jarða manninn
minn.“! Fólk var almennt ekki tilbúið
til að kjósa konu í þetta embætti á
þessum tíma, hvorki konur né
karlar.“
Varðstu fyrír vonbrigðum?
„Já, ég varð fyrir miklum von-
brigðum. Ég varð líka hressilega reið
og það kom mér að góðu gagni. Það
má segja að þarna hafi hafist nýr kafli
í lífi mínu. Ef til vill má einnig segja
að ég hafi eytt of miklum tíma í að
sækjast eftir embætti í gegnum kosn-
ingar, en ég held að þetta hafi verið
nauðsynlegt samt sem áður.“
Árið 1974 vígðist sr. Auður Eir til
Súgandafjarðar þar sem hún þjónaði
söfnuðinum í eitt ár. Sóknarnefndin
réð hana til starfa. Sóknarnefndina
skipuðu þrír karlar, og Auður Eir
segir að þeir hafi tekið sér frábærlega
vel og aldrei látið í ljós efasemdir um
að hún gæti gegnt embættinu -
kannski öðru nær. Auður flutti síðan
aftur til Frakklands þar sem hún bjó
næstu árin ásamt manni sínum og
börnum. Hún kom þó þrisvar sinnum
heim til þess að taka þátt í prests-
kosningum. „Ég hugsaði með mér:
Ég berst nú til þrautar!" segir hún og
brosir við minninguna um „slaginn".
Auður Eir tók þátt í prestskosn-
ingu í Mosfellssveit árið 1976, við
Háteigsprestakall í Reykjavík árið
1976 og í Hafnarfirði árið 1978. Hún
tapaði í öll skiptin. Hún segist hafa
fundið greinilega andstöðu gegn því
að kjósa konu í embætti í öll skiptin,
og oft hafi það verið sagt beint við
sig.
Hvers vegna þessi andstaða?
„Ég hugsa að þarna hafi tvennt
komið til,“ svarar hún. „í fyrsta lagi
ímynd fólks af prestinum. „Hann á
að vera hávaxinn karlmaður sem
tekur ofan fyrir fólki í bankanum og
skiptir sér ekki af því að öðru leyti,“
sagði kjósandi í Hafnarfirði." Hér
brosir Auður Eir í kampinn, en
greinilegt er að nokkur hugur býr að
baki þessum orðum hennar. „í öðru
lagi var um að ræða óttann við breyt-
ingarnar á hlutverkum kvenna al-
mennt í þjóðfélaginu. Konur í Kópa-
vogi sögðu t.d. við mig: „Hvað, ert
þú að fara að vinna úti með fjögur
börn?“ Við megum ekki gleyma því
að miklar breytingar hafa átt sér stað
á örskömmum tíma á högum kvenna
í íslenska þjóðfélaginu. Viðhorfin
hafa einnig breyst, en það er spurn-
ing hvort þau hafi að öllu leyti fylgt
þjóðfélagsbreytingunum. En þá voru
þetta hreinar línur. Ég og stuðnings-
fólk mitt í Háteigssókn og í Hafnar-
firði áttum í hinum mestu erfið-
leikum með að sannfæra konur um
ágæti þess að hafa kvenprest! Nú
hafa margir söfnuðir notið þjónustu
kvenpresta og mikil gleði ríkir í okk-
ar hópi yfir sigri séra Solveigar Láru á
Seltjarnarnesi og yfir störfum okkar
allra. En við verðum alltaf að halda
vöku okkar.“
Finnst þér nauðsynlegt að konur
gegni prestsembættum?
Nú er ekkert hik að finna á sr.
Auði Eir Vilhjálmsdóttur.
„Já,“ segir hún ákveðin í bragði.
„Ég tel það nauðsynlegt fyrir alla —
söfnuðina, konur, karlpresta og
kirkjuna. Kirkjan hefur alla tíð verið
mótuð af körlum og álit annars helm-
ÞJÓÐLÍF 65