Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 46

vinnu og hugsanlega sameiningu
vinstri aflanna í landinu.
Ágreiningur
skerpist
Þegar líða tók að þingkosningum
1971 fór ágreiningur milli vinstri og
hægri manna í Framsóknarflokknum
að skerpast. Tími prófkjaranna var
einnig runninn upp og með þeim hóf-
ust opinberar deilur um menn. Ungir
menn í Framsóknarflokknum hugð-
ust nýta sér þetta tækifæri til að koma
að ungu fólki. Ákveðið var að Baldur
Óskarsson gæfi kost á sér í skoðana-
könnun í Reykjavík. Sóttist hann eft-
ir þriðja sætinu, en flokksforystan
studdi Tómas Karlsson, sem þá var
ritstjóri Tímans. Tómas hlaut nauma
kosningu og má segja að sigur hinna
yngri og uppreisnargjarnari hafi verið
allnokkur því Baldur Óskarsson
hlaut fjórða sætið. Atli Freyr Guð-
mundsson var í framboði fyrir unga
menn í Vesturlandskjördæmi, vann
glæsilega í skoðanakönnun á Akra-
nesi en hlaut ekki pólitíska náð á
kjördæmaþingi. Einingin sem hafði
náðst varðandi borgarstjómarkosn-
ingarnar 1970 var ekki lengur til
staðar.
Upp úr þessu varð ágreiningur
innan Framsóknarflokksins áber-
andi. í Reykjavík var kominn harður
kjarni hægri manna sem stóð stíft
gegn hinum ungu mönnum. Ólafur
Jóhannesson hafði tekið við for-
mennskunni í flokknum af Eysteini
Jónssyni 1968. Hann leitaði liðs hjá
mönnum í Reykjavík, sem lítil kynni
höfðu af Framsóknarflokknum úti á
landi, mönnum sem uppaldir voru í
heimi Reykjavíkurvaldsins og auðs-
ins. Kristinn Finnbogason var einn
þeirra og um leið sá sterkasti. Hann
gerir tvö kraftaverk á dag, er haft
eftir Ólafi um Kristin. Kristinn færð-
ist til aukinna áhrifa innan flokksins
og var sá sem helst náði eyrum for-
mannsins. Aðrir á hægri arminum
voru t.d. Steingrímur Hermannsson,
Alfreð Þorsteinsson og Heimir Hann-
esson. Þeir voru nefndir Varðbergs-
liðið af hinum ungu og róttæku
mönnum.
Flokksþingið 1971
Vinstri armurinn í flokknum var
sterkur á flokksþinginu sem haldið
var í apríl 1971. Þá var stutt í kosning-
ar og glímuskjálfti hlaupinn í menn.
Vinstra arminum tókst að fá í gegn
yfirlýsingu um það hvernig flokkur-
inn skyldi vinna, yfirlýsingu sem var í
algjörri andstöðu við hugmyndir
þeirra, sem þá fóru fyrir flokknum.
Þarna var m.a. samþykkt yfirlýsing
um að herinn skyldi hverfa úr landi
og að Framsóknarflokkurinn skyldi
vinna til vinstrí.
Yfirlýsing flokksþingsins var í
fyllsta samræmi við skoðanir vinstri
manna innan flokksins, en segja má
að á árunum 1971 og ’72 hafi þeir
fullmótað hugmyndir sínar í stjórn-
málum. Félagshyggjan varð áberandi
í málflutningi þeirra - félagshyggja í
andstöðu við Sjálfstæðisflokkinn.
Einnig voru hugmyndir skýrar um
lýðræðislegri samvinnuhreyfingu og
verkalýðshreyfingu, flokksræðið var
gagnrýnt harðlega og
manngildishugsjónin var áberandi.
Steinsteypukynslóðin var gagnrýnd í
anda ungs fólks þessa tíma.
í samræmi við hugmyndirnar um
samvinnu og jafnvel sameiningu
vinstri manna gekk Samband ungra
framsóknarmanna til viðræðna við
Samtök frjálslyndra og vinstri manna
í upphafi árs 1971 um víðtæka sam-
vinnu vinstri manna. Framsóknar-
flokkurinn, Samtökin og Alþýðu-
flokkurinn höfðu þá haft uppi ýmsar
þreifingar í nokkra mánuði, en
hvorki gekk né rak í sameiningarefn-
um. Hinn 16. mars birtist í blaði Sam-
takanna Nýtt land-Frjáls þjóð yfirlýs-
ing frá SUF og Samtökunum um póli-
tískt samstarf þessara afla. Yfirlýsing-
in bar heitið: „Markmið og leiðir ís-
lenskrar vinstri hreyfingar”. í yfirlýs-
ingunni segir m.a.:
Framkvæmdastjórnir SUF og SFV
álíta, að nú þegar verði að befjast
handa um að stofna öflugan stjórn-
málaflokk með sameiginlegu átaki
Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og
Samtaka frjálslyndra og vinsti manna
og annarra þeirra, sem aðhyllast lýð-
ræðissinnaða jafnaðarstefnu og sam-
vinnustefnu . . . Nauðsynlegt er að
tryggja þann árangur, sem náðst hef-
ur í viðræðum SUF og SVF, með því
að samráð verði haft að loknum
kosningum um afstöðu til ríkisstjórn-
ar ogþrautreynt verði að mynda sam-
henta, einbeitta og sterka ríkisstjórn
vinstri aflanna, þannig að tryggð yrði
samstaða þeirra flokka og samtaka,
er eiga að vera uppistaðan í hinum
öfluga stjórnmálaflokki sem mynda
verður.
Þessi starfsemi SUF, sem nú var
orðið sterkt stjórnmálaafl bæði innan
flokksins og utan, fór mjög fyrir
brjóstið á forystumönnum flokksins.
Þegar síðan við bættist sigur vinstri
manna á flokksþinginu í apríl fór
ýmsum að þykja nóg komið. Tæki-
færi til hreinsana gafst um haustið
1971.
Laugardags-
byltingin
Stjórnarkjör fór fram í Félagi ung-
ra framsóknarmanna í Reykjavík 16.
október 1971. Fráfarandi stjóm bauð
fram lista með Gunnlaug Sigmunds-
son sem formannsefni. Meðal með-
stjórnenda á þeim lista voru Gunnar
Gunnarsson, nú framkvæmdastjóra
46 ÞJÓÐLÍF