Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 22

Fór sem sé aö vinna. Það var varla
nokkuð annað að gera fannst mér.
Mér fannst eiginlega ekkert orðið eft-
ir af mér - mér fannst ég þurfa'að
vinna mér inn fyrir mat og húsaskjóli,
það væri ekki um annað að velja. Og
engin plön um neitt. Og þetta var
afskaplega hollt, sko. Ég var í þessu í
nærri tvö ár - vann við höfnina hjá
skipafélagi, sem að vísu er farið veg
allrar veraldar nú. Þetta var voðalega
skemmtilegt fólk sem ég vann með
við höfnina. Tíminn var passlega
langur þó.“
Þegar uppvíst varð að Megas hafði
sett tappann í flöskuna og einbeitti
sér nú að því að ná réttum kili í lífinu
brugðust margir reiðir við. Nú gæti
hann ekki ort meir. Hvernig hafði
ekki farið fyrir ótal skáldum og lista-
mönnum sem lokuðu inni Andann?
„Þetta er mjög eðlilegt viðhorf,“
segir Megas sem meira að segja er
hættur að reykja venjulegt tóbak.
„Fólk almennt, og einnig þeir sem
fást við að búa eitthvað til, hefur oft
svo lítinn skilning á því hvernig
sköpunin fer fram og hvað hún í raun
og veru er. Fólk heldur gjarnan að
þetta sér einhver óskiljanlegur andi.
Því er meira að segja haldið fram, að
enginn geti búið neitt til nema líða
illa á meðan — ef mönnum fari að
líða vel, búa í sæmilegu húsnæði og
borða almennilega, þá hætti þeir að
geta búið nokkuð til. Sko, mín
kenning er nú sú að þetta sé áróður
auðvaldsins til þess að halda lista-
mönnum pá plads. En það er náttúru-
lega eins og hver önnur kommalýgi —
auðvaldið kemur þarna hvergi nærri.
Þetta er bara tilhneiging fólks. Og ég
held að margir listamenn trúi því að
þeir þurfi að lifa eymdarlífi til að geta
búið eitthvað til. Það skaðar þá af-
skaplega mikið í allri þeirra baráttu.
Ef listamennirnir trúa því sjálfir að
þeir þurfi að neyta mikils brennivíns
og eiturlyfja til að geta skapað rætist
auðvitað sú ósk þeirra. Og þess
vegna eru mýmörg dæmi þess að fólk
sem hefur sett tappa í flöskuna hættir
að geta gert nokkuð. En það lýsir
afskaplega mikilli vantrú á mann-
eskjunni að halda að fólki sé ókleyft
að gera eitthvað af viti nema vera svo
og svo mikið ruglað, ha?
Það er sagt um Magnús Ásgeirsson
að hann hafi unnið allar sínar þýðing-
ar drulluspíttaður. Ég sé enga ástæðu
til að efast um að hann hafi haft þá
aðferð að kýla sig áfram með spítti.
Hitt er svo annað mál að hann hefði
verið alveg jafn fær án spíttsins. Það
var hann sem þýddi, ekki amfetamín-
ið. Það er líka sagt, að hann hafi hætt
spíttátinu og drykkju — og síðan ekk-
ert getað meir. Það getur líka verið
satt og rétt, og afskaplega eðlilegt og
skiljanlegt. Menn geta ekki unnið
neitt þegar skyndilega eru teknar þær
aðferðir sem þeir hafa fram til þessa
notað við sína vinnu. En það myndi
koma - ef þeir tryðu á sjálfa sig. Ég
meina — maður notar einhverja að-
ferð við að gera hluti og þegar maður
má svo ekki nota hana meir er eðli-
legt að maður sé stirður. Maður þarf
þá að koma sér upp einhverri annarri
aðferð. Það er allt í lagi að fólk al-
mennt trúi þessu með andann í flösk-
unni, en það er öllu verra þegar þeir
sem eru í þessu stríði trúa þessu
sjálfir."
Haustið 1981 innritaðist Megas í
Myndlistaskólann þar sem hann hef-
ur verið við nám síðan, lauk fyrsta
árinu í Nýlistadeildinni í vor. „Sko —
ég stóð niðri við höfn og það var kalt.
Snjór og bylur og heljarfrost. Maður
var að vinna við höfnina og það and-
ar alitaf köldu þar, en það var ekki
einleikið hvað þessi vetur var kaldur.
Og ég hugsaði með mér: „Nei, þetta
gengur ekki. Hér er alltof kalt.“ Og
svo fór ég að hugsa um hvað ég ætti
að gera. Ekki sá ég neina aðra vinnu
sem var skárri. Mér hraus hugur við
að reyna að leita mér að hlýrri vinnu
— fannst ég hreinlega ekki í stakk
búinn til þess að fram á það við Al-
mættið að það skaffaði mér hlýlegri
vinnu. Á hinn bóginn gat ég farið
fram á að einhver skóli tæki við mér.
Og ég beitti útilokunaraðferðinni.
Ekki hafði ég lyst á háskólanum eða
öðrum slíkum skólum. Ég hafði lítils-
háttar gutlað við myndlist á mínum
yngri árum, eins og svo margir gera,
og ég gekk undir inntökupróf í Mynd-
listaskólanum — þar sem ég hef verið
síðan. Hugsaði með mér að ég hlyti
að ráða við þetta, og ekki væri nú
verra ef skólavistin yrði skemmtileg.
í skólanum hef ég kynnst mörgu
góðu fólki, fólki á misjöfnum aldri en
þannig hefur það alltaf verið með
mig. Mér finnst ég ekki vera tengdur
neinni kynslóð sérstaklega, eins og
mér finnst um svo marga í kringum
mig.“
Ekki einu sinni 68-kynslóðinni,
spyr blaðakonan, minnug þess að
Megas var ídól þeirrar kynslóðar og
var meira að segja fenginn sérstak-
lega á nýársfagnað kynslóðarinnar
um síðustu áramót. Nostalgía af
hæstu gráðu, sögðu sumir.
„Nei, ekki einu sinni 68-kynslóð-
inni,“ segir Megas og hlær nú við.
„Fyrir það fyrsta var ég eldri en hún
þegar hún var í gangi, fæddur 45,
þannig að ég varð aldrei neitt heillað-
ur af þessu. Þegar þetta fer í gang er
ég orðinn allt of mikill hundingi til
þess að falla fyrir þessu. Þetta var
náttúrulega einum of billegt, sko, ef
maður hafði perspektíf aldursins á
þetta. Þetta var bara hlægilegt. En
fallegt á sína vísu, voða fallegt. Á
köflum gat maður jafnvel hrifist með.
En aldrei alveg. Maður hló svolítið
með sjálfum sér. Síðan fóru timbur-
mennirnir að koma fram hjá þessari
kynslóð, og þá hló manni svolítið
hugur í brjósti. Þetta gat ekki skeð,
skilurðu.“
Ferill Megasar sem tónlistarmanns
hefur verið sérkennilegur. Hávaða-
samur minnihluti tók hann upp á sína
arma fyrir löngu, almenningur suss-
aði og sveiaði, hann hvarf af sviðinu
um langa hríð en dúkkaði síðan upp
aftur fflefldur — og sló í gegn. Nú
hrópar unga kynslóðin á Megas — og
er friðþægt með Megasi öllum í bili.
Er ekki skrýtið að finna að hann nýt-
ur allt í einu alþýðuhylli meðal ungs
fólks og er orðinn eins og hver annar
„Það lýsir afskaplega mikilli vantrú á mennskjunni
að halda að fólki sé ókleyft að gera nokkuð af viti
nema vera ruglað.“
„Hugmyndir 68-kynslóðarinnar voru náttúrulega
einum of billegar ef maður hafði perspektíf aldursins
á þær - þetta gat ekki skeð, sko.“
22 ÞJÓÐLÍF