Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 44

Möðruvalla-
HREYFINGIN
^. 13 Árum
X 1 ^ JL \. JL^W. Eftir Auði Styrkársdóttur
„Þótt oddamennirnir týni þeirri átt, sem í upphafi var stefnan, getur hugsjónakraftur
liðsmanna enn verið svo sterkur, að tekið sé í taumana. Hinn almenni félagsmaður vill ekki
átölulaust láta fórna hinum margþætta umbótatilgangi fyrir tímabundin völd fámennrar
klíku. Til sjávar og sveita, í öllum iandshlutum rís hinn almenni flokksmaður upp til að slá
skjaldborg um þá grundvallarstefnu, sem flokknum var ætlað að fylgja, og þau viðhorf,
sem móta skulu framtíðarsýn hans."
Svo segir í Stefnuávarpi Möðru-
vallahreyfingarínnar sem stofnuð var
síðla hausts 1973 eftir mikil átök
innan Framsóknarflokksins um mál-
efni. Möðruvallahreyfinguna mynd-
uðu stór kjarni ungra manna úr
Framsóknarflokknum og eldri flokks-
menn, einkum af landsbyggðinni.
Þeim óaði við þróun Framsóknar-
flokksins, einkum í Reykjavík, töldu
hann færast æ meira í átt til hægri í
íslenskum stjórnmálum, vera hallan
undir stóriðju og bandaríska herinn,
og vildu fyrst og fremst samstarf við
aðra vinstri flokka í landinu. Innan
flokksins var á brattann að sækja.
Á árinu 1974 hrökklaðist þessi
kraftmikli hópur ungra manna úr
Framsóknarflokknum. Sumir þeirra
gengu til liðs við Samtök frjálslyndra
og vinstri manna í kosningunum um
vorið og nokkrir þeirra gengu síðar í
Alþýðubandalagið. Aðrir gengu aft-
ur í Framsóknarflokkinn. Stærstur
mun þó sá hópurinn sem lét sig alveg
hverfa af vettvangi stjórnmálanna.
Hvaða fólk var þarna á ferð? Um
hvað snerist Möðruvallahreyfingin,
hvað vildi hún og það unga fólk sem
að henni stóð? Saga þessarar hreyf-
ingar er rifjuð upp hér vegna þess að
sú hugmynd, sem var aðaldrifkraftur
hreyfingarinnar, á enn erindi inn í
umræður um stöðu vinstri hreyfing-
arinnar í landinu — enn eru vinstri
menn landsins sundraðir í marga og
smáa flokka meðan hægri menn
ganga keikir til leiks. Hinir ungu
menn innan SUF sem mynduðu
Möðruvallahreyfinguna reyndu hvað
þeir gátu til að sameina vinstri menn
- og breyta Framsóknarflokknum í
átt til samvinnu- og jafnaðarhugsjón-
arinnar, sem var grundvöllur stofnun-
ar hans.
Það gekk ekki eftir.
Umrót
æskunnar 1968
Upphaf Möðruvallahreyfingarinn-
ar má rekja allt aftur til ársins 1966
þegar ný kynslóð kom inn í Samband
ungra framsóknarmanna. Þá tók við
formennskunni Baldur Óskarsson,
núverandi viðskiptafræðinemi. Hann
er af öllum þeim sem ÞJÓÐLÍF
ræddi við talinn hafa verið einstak-
lega röggsamur og ósérhlífinn stjórn-
andi sem kunnað hafi að hrífa aðra
með sér. Með honum komu einnig til
starfa ungir menn fullir atorku sem
tilbúnir voru að starfa af alefli.
Þessi kynslóð er oft kennd við árið
1968. Það ár markaði viss tímamót í
uppeldi kynslóðar á Vesturlöndum.
Þar komu til Víetnamstríðið og stú-
dentaóeirðir og í kjölfarið sigldu síð-
an ýmsar hræringar, m.a. meðal
kvenna. Hippatímabilið og blóma-
tímabilið eru nöfn sem þessu tímabili
hafa verið valin. Hér á landi birtist
þetta umrót fyrst í forsetakosning-
unum 1968 er Kristján Eldjárn var
kjörinn forseti — forseti fólksins
sagði ungt fólk þá.
Sumir þeirra ungu manna sem
gengu til liðs við Framsóknarflokkinn
eftir miðjan sjöunda áratuginn voru
nýkomnir heim frá námi erlendis og
fluttu með sér þær hugmyndir sem
þar voru að gerjast — hugmyndir um
lýðræði, þátttöku fjöldans, valddreif-
44 ÞJÓÐLÍF