Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 55

aöi hann íslensku kvikmynda-
samsteypuna sem sent hefur
frá sér tvær myndir: Kúrekar
norðursins 1984 og Hringinn
1985. Og nú verða Skytturnar
frumsýndar væntanlega um
næstu jól.
Hallbjörn er kannski, þegar
allt kemur til alls, eins og Frið-
rik Þór segir, merkilegasta
menningarfyrirbærið á Islandi
núna, þótt menningarvitar höf-
uðborgarinnar líti á viðleitni
hans og félaganna sem grát-
Mynd Friðriks Þórs Eldsmið-
urinn hefur aldrei verið sýnd í
kvikmyndahúsum. Hins vegar
keypti sjónvarpið hana til sýn-
ingar og vakti hún verðskuld-
aða athygli þegar hún var sýnd.
Kristján heitinn Eldjárn forseti
Úr mynd Friðriks Þórs, Kúrekar norðursins. „Þjóðin hélt að hér væri verið að gera grín að henni.”
Friðrik Þór segist ekki hafa
orðið ríkur af því að gera þess-
ar fjórar myndir, enda hafi þær
allar verið gerðar nokkurn veg-
inn án styrkja úr Kvikmynda-
sjóði, Eldsmiðurinn og Kúrek-
ar norðursins til að mynda ein-
göngu fyrir eigið fé.
Myndir Friðriks hafa fengið
góða dóma — nema e.t.v. Kú-
rekarnir, „enda hélt þjóðin að
þarna væri verið að gera grín
að henni sjálfri," skýtur Einar
Kárason inn í umræðurnar
sposkur á svip, en neitar því
alfarið að þetta hafi verið grín.
„Rammalvarlegur brandari í
það minnsta,“ segir Friðrik
Þór.
Ekki voru þó allir
gagnrýnendur jafn skilnings-
lausir á gildi Kúrekanna fyrir
íslenska kvikmyndagerð. í
blaðinu Heima er bezt birtist
grein eftir Ólaf H. Torfason og
þar sagði m.a.:
broslegt brölt illa upplýstra
sveitadurga, ómerkilega stæl-
ingu og lágmenningu. Og Frið-
riki Þór tekst furðu vel, og
kannski óafvitandi, að ferja
yfir í filmuna þessa frumlegu
íslensku nútímaútgáfu af sí-
gildri þjóðarsálinni.
Vegna þess að íslensk þjóð
er enn á leið vestur, eða komin
hingað nauðug og þráir burt,
hefur hún aldrei sæst við landið
og líkist sígaunum, kúrekum
og útilegumönnum öðrum
fremur. Enda eru Gísli Súrs-
son, Grettir Ásmundarson,
Fjalla-Eyvindur og Skugga-
Sveinn hennar menn. Kristján
Fjallaskáld orti „Yfir kaldan
eyðisand/einn um nótt ég
sveima/nú er horfið Norður-
land/nú á ég hvergi heima“, en
þessi staka er ótvíræður þjóð-
söngur íslendinga heima og
heiman.
íslands ritaði dóm um myndina
í Morgunblaðið skömmu eftir
sýningu hennar, hvattur áfram
af þeirri hugsun að hamra járn-
ið meðan heitt væri, eins og
hann sagði sjálfur. Þar sagði
hann m.a.:
Ætlun mín var reyndar sú
ein að láta í Ijós velþóknun
mína á kvikmyndinni um eld-
„Finna má samsömun með
Skyttunum og þeim kvik-
myndum sem kallast „road
movies. “
smiðinn, hinn iðjandi hugvit-
sama mann, umkringdan tækj-
um sínum og tólum í þessum
smáheimi sem er eitt með hon-
um og hann hefur fullkomið
vald yfir. Mynd eins og þessi er
ÞJÓÐLÍF 55