Morgunblaðið - 11.12.1977, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 1977
17
Það er einkum tvenns konar
tækjabúnaður, sem notaður er
til slíkra skoðana, málmleitar- •
tæki og Röntgentæki. Málmleit-
artækjunum er beitt við skoðun
farþeganna sjálfra. Þegar far-
þeginn fer í gegnum sérstakt
„hlið“ kemur í ljós á mæli eða
skermi og með hljóðmerki
hvort hann ber á sér málm-
hluti, sem athuga þarf betur.
Þá er einnig beitt litlum hand-
leitartækjum, sem eru einfölt í
notkun og ódýr. Við skoðun
handfarangurs er nú orðið aðal-
lega notuð Röntgen-tæki, sem
gera skoðunina fljótvirka og
örugga.
Sem dæmi um árangur skoð-
ana má nefna að árið 1975 fóru
rúmlega 202 milljónir farþega
og handfarangur þeirra gegn-
um slíkar skoðanir í Bandaríkj-
unum. Fundust þá 4.783 skot-
vopn, 46.318 hnifar, 27.205
sprengjur (þar með talin skot-
færi, blys og flugeldar) og
55.831 aðrir-hlutir, sem ólögleg-
-ir eða varasamir voru taldir.
Samtals eru þetta rúmlega 130
þúsund hlutir, eða að meðaltali
einn á hverja 1500 farþega.
Kostnaður, sem er samfara
þessum öryggisráðstöfunum, er
gífurlegur. Á fundi flugmála-
stjóra 19 Vestur-Evrópurikja,
sem haldinn var í Reykjavík á
s.l. ári, kom m.a. fram, að i
Bretlandi er árlega varið til
öryggiseftirlits yfir 12 milljón-
um sterlingspunda, þ.e. sam-
svarandi yfir 4,6 milljörðum
króna. Tiltölulega lítið ríki eins
og Sviss ver 20 milljónum
fránka, þ.e. rúmlega 1,9 millj-
arði króna til slíkrar starfsemi,
og þar í landi er þeim útgjöld-
um mætt með sérstökum far-
þegaskatti er nemur rúmlega
200 kr. á hvern farþega. Al-
mennt er þó talið að ekki sé rétt
að leggja slíkan kostnað á flug-
farþega þar sem hér sé rétti-
lega um að ræða kostnað við
almenna löggæslu, er varði alla
skattborgara, og beri því að
greiða úr ríkissjóði.
Framkvæmd reglubundinna
skoðana hefur einkum haft
þrenns konar áhrif. I fyrsta lagi
fyrirbyggjandi, þ.e. að hugsan-
legir flugræningjar hætta við
áform sin vegna þess að þeir
telji likurnar á árangri of litlar.
í öðru lagi hefur árlegum flug-
ránum fækkað í þriðjung til
fjórðung af þvi sem þau voru á
árunum 1968—1972. Og i þriðja
lagi hefur hlutfallstala þeirra
flugrána, sem tekist hafa,
lækkað úr rúmlega 80% i ca.
30%.
Sprengingar
í loftförum
1 lbk s.l. árs höfðu verið skráð
samtals 65 tilfelli þar sem
sprenging hafði orðið í loftfari,
og tala látinna af þeim orsökum
var næstum 1.100. Þessi glæp-
samlega starfsemi virðist þvi
miður vera að aukast, og
Baader-Meinhof hryðjuverka-
hópurinn hefur nýlega tilkynnt
að hann, ásamt öðrum hlið-
stæðum samtökum, muni hætta
flugránum en þess í stað
sprengja flugvélar eða skjóta
þær niður. Þessi hótun hefur
m.a. valdið því að Lufthansa
flugfélagið notar nú nýjar
aðferðir við flugtak og
lendingu véla sinna. Utlit er
fyrir að hefja verði innan tíðar
skoðun alls farangurs, fragt- og
póstflutninga, svo og að auka
gæslu loftfara meðan þau eru á
flugvöllum til að útiloka að
sprengiefni komist um borð.
Þróuð hafa verið ýmis ný tæki
til að auðvelda slíka sprengju-
leit, þ. á m. tæki sem „lykta“ af
farangri og einnig hefur verið
náð ágætum árangri með þjálf-
un hunda i þessu skyni. I
Bandaríkjunum eru slíkir
hundar t.d. hafðir tiltækir á 29
flugvöllum (,,K9-teams“), en
markmiðið er að þotur á flugi
hvar sem er yfir Bandaríkjun-
um geti flogið til sliks flug-
vallar á skemmri tima en 1 klst.
Hundarnir hafa í 99% tilfella
Framhald á bls. 44.
EYFIRZKAR
SAGNIR
Erlendur Jónsson, í Morgunblaðinu 9. des.
1977:
Þessar eyfirzku sagnir eru að mínum dómi
svo læsilegar, vandaðar og skemmtilegar
sumar hverjar — að þær mættu gjarnan
vera munaðar og lesnar lengur en á einum
jólum eins og obbinn af bókum þeiu: sem út
eru gefnar þessi árin.
Almenna bókafélagið
Austurstræti 18. Bolholti 6.
simi 19707 simi 32620
jíflasketb '77
GUÐLAUGUR A. MAGNÚSSON
skartgripaverzlun
LAUGAVEGI 22A