Morgunblaðið - 12.04.1979, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRIL 1979
vindur sér að honum mjög vörpu-
legur maður sem allir Eyjabúar
þekktu, en vitanlega ekki Asbö.
Heilsar þessi glæsilegi Eyjamaður
Asbö mjög vinalega og talar við
hann dönsku. Segist hann vera
kominn til að taka á móti honum.
Asbö hafði beðið Guð almáttugan
að sjá um sig og sá sem stýrir
himni og jörð lét fremsta mann
Eyjanna, Gísla J. Johnsen konsúl,
sinna því hlutverki. Gísli bjó þá
mjög glæsilega að Breiðabliki eins
og hann gerði alla tíð ásamt fyrri
konu sinni Asdísi. Bauð Gísli
komufólki til Breiðabliks þar sem
hlaðborð með dýrindisréttum beið
gestanna. Asbö skyldi ekkert í því
hvað væri að gerast annað en
miskunn Guðs. Þegar borðhaldið
stóð sem hæst spurði Gísli gestinn
að því hvenær hann ætlaði að
byrja. Asbö svaraði því til, að
hann hefði hugsað sér að byrja
strax um kvöldið. Það líkaði Gísla
vel, því hann var framkvæmda-
samur dugnaðarmaður svo af bar.
„Hvar ætlar þú að byrja," spurði
Gísli?
„Ég hafði hugsað mér að byrja
hjá Landakirkju," svaraði Asbö.
„Ekki færðu neinn lunda þar,“
segir þá Gísli.
„Lunda?" spyr Asbö.
„Já, ert þú ekki maðurinn sem
ætlaði að veiða hér lunda og
merkja þá?“, spyr Gísli þá.
„Nei,“ svaraði Asbö, „ég er
kominn til þess að vinna menn
fyrir Guðs ríki.“
Komust þá báðir að raun um að
móttökurnar voru allar á mis-
skilningi byggðar. En var það
misskilningur? Var ekki hönd
Guðs almáttugs hér á bak við, því
Gísli reyndist Asbö síðan mjög vel
og greiddi götu hans á margvísleg-
an hátt. Frá þessum degi hefur
Hvítasunnuhreyfingin starfað
sífellt, því Asbö hélt samkomu um
kvöldið. Það var þurrkur og sól í
heiði þennan dag. Konur og börn á
leið sinni heim af stakkstæðum
stöldruðu við á flötinni við Landa-
kirkju og hlustuðu á söng og
útleggingu Guðs orðs. Þá skeði
það. Það var eins og himininn
opnaðist og niður helltist ólýsan-
leg blessun yfir fólkið, svo að
Asbö hafði aldrei reynt annað
eins, hvorki fyrr né síðar. Hópum
saman eignaðist fólk sína iðrun og
afturhvarf og endurfæddist fyrir
starf Guðs anda. Þetta er upphaf
hvítasunnuvakningar á Islandi og
alls sem heitir Fíladelfía í dag.“
„Að leggja
eilífðinaí
brjóst manna“
Sumir efast um trúhneigð fólks
á öld tækninnar en hvað segir
Einar í samtali okkar um það?
„Ég álít að trúhneigð sé sköpuð í
hvern einasta mann og ég vitna
þar um í orð Salómons konungs í
bók Prédikarans þar sem segir:
„Allt hefur hann gjört hagfellt á
sínum tíma, jafnvel eilífðina hefur
hann lagt niður í brjóst rnanna."
Og svarið til eilífðarinnar er trú
á Guð. Það eru hins vegar ekki
allir sem leyfa þessu rúm og það er
þeirra tjón.
Nú tel ég vera langtum bjartari
tíma á íslandi en var fyrir 20 árum
síðan. Það var mjög bjartur tími
þegar Þorgeir Ljósvetningagoði
kvað upp úr með kristnitöku á
íslandi. Landnáma segir frá svo
sterkum áhrifum vakningar þá að
tveimur til þremur árum eftir
kristnitöku mætti aðeins einn
maður með vopnabúnað á Alþingi
á móti því að áður leit út fyrir
borgarastyrjöld með alvæpni.
Ég held persónulega að aldrei
hafi verið jafn ákveðnir kristnir
menn á íslandi og einmitt nú.
Grundvöllurinn er breiðari en
áður, það var talað um okkar trú
sem sértrú, en nú er það styrkur
kirkjunnar að hafa opnað sig. Ég
tel að Sigurbjörn biskup sé maður
eftir Guðs hjarta, réttur maður á
réttum stað, jákvæður og opinn.
Ég er aðdáandi hans bæði sem
prédikara og bróður í trúnni."
Prédikun með
tóni að ofan
Þegar Einar J. Gíslason er í ham
í ræðustólnum liggur við að það
gneisti af honum, hann er eins og
margslungið hljóðfæri í túlkun
sinni. Stundum má segja að hann
syngi heilu kaflana í ræðum sínum
og rödd hans hækkar jafnt og þétt
eins og fuglinn sem flýgur hærra
og hærra til frelsisins. Manni
dettur stundum í hug að hann
prédiki með tóni að ofan.
„Grundvöllurinn að mínum
ræðustíl er að vera vel út hvíldur
með mikinn tíma í bæn og lestri
Guðs orðs. Ég vélrita aldrei ræðu
og skrifa aldrei, en fæ brennandi
orð ritningarinnar í huga minn,
það verður eins og hluti af mér
sjálfum og hefur þau áhrif á mig
persónulega að munnvatnið verður
eins og lím og ég verð allur
annarlegur, en þó með fullri sjálfs-
vitund. Þessu fylgir að ég finn til
smæðar og takmarkana, ómögu-
leika sem nálgast stundum upp-
gjöf. En orð ritningarinnar sem ég
hef sem sjónarmið knýja mig
áfram. Ég punkta þau á blað,
ritningarstaðina, og eyði aldrei
dýrmætum tíma í að fletta fram
og aftur, staðirnir eru þarna og ég
vitna til þeirra. Sá andi sem er í
orðum ritningarinnar tekur mig
svo að ég nánast hlusta á hvað
hann talar í gegnum mig. Þetta er
innblástur sem er því miður ekki
alltaf fyrir hendi en gefst óvænt
að undangenginni mikilli bæn.
Þegar ég er kominn út í prédikun-
ina er ég viss, hiklaus og ákveðinn
eftir þeirri trú sem býr í hjarta
mínu. Öll feimni og óstyrkur
hverfur.
Ég er húmoristi, bjartsýnis-
maður, með eðlilegan meðfæddan
húmor sem ég verð að passa að
valdi ekki spjöllum í boðuninni.
Það er auðvelt að misskilja húmor
og sumir hafa sagt við mig að ég
hefði frekar átt að verað leikari en
prédikari. Ég get ekki leikið boðun
fagnaðarerindisins. Ég vil hafa
athygli fólks og horfi alltaf í augu
þess þegar ég tala. Mér var kennt á
Biblíuskólanum í Svíþjóð að sam-
komur án athygli væru árangurs-
lausar. Kunnur prédikari fékk ekki
áheyrn í kirkju þar til hann sagði
óvænta frétt: „Vitið þið að kolin
eiga að hækka í næstu viku.“
Þá hlustaði öll kirkjan. Kúnst
ræðumennskunnar er að hafa
sveigjanleika í röddinni og nota
bassastrengina, kunna að hætta og
eyðileggja ekki gott orð með of
löngum tíma.
Ég hef dottið niður á stíl í
ræðuflutningi sem er sjálfstæður
og ég stæli ekki neinn ræðumann
að mér finnst. Stíll sem ég dái eru
Passíusálmarnir og ég les
meistara Jón Vídalín Þorkelsson,
en það má ekki þreyta fólk með of
löngum ræðum. Maður má ekki
gera fólk of mett, ég vil fá fólk
aftur á samkomur."
„Þú reiknar
ekki með þeim
sterkasta“
Fyrir mörgum árum punktaði ég
niður ágrip af ræðu Einars á
samkomu í Fíladelfíu og ég birti
hér kafla úr ræðunni:
„Þeir létu ekki á sér standa
Austur-Þjóðverjar að fylgja þeim
inn í Tékkóslvakíu, ef drekaandinn
kippir í spottann eru lepparnir
tilbúnir til að fylgja þeim, það er
ekki vafi á því, þetta stjórnast allt
af sama andanum. Sá er nú póli-
tískur segið þið. Já, ég berst á móti
þeim anda sem er á móti orði
Guðs. Mér er sama hvort hann
kemur frá sjálfstæðismönnum,
framsóknarmönnum eða
kommum, ef þeir eru á móti orði
Guðs þá er ég á móti þeim, ég er
með orðinu. Ég vil standa með
Biblíufélaginu og öllum þeim sem
dreifa út orði Guðs. Ég vil heiðra
þetta orð, ég trúi á eilíft náðarorð.
Ég er ekki að sparka í einn eða
neinn, ég tala það sem spádóms-
orðið segir. ,Og það talar svona
glöggt og skýrt. Taktu nú eftir.
Legstaður kommúnistmans mun
vera í ísrael." Esekiel 39.11.
Nokkrir samkomugestir taka
undir rheð því að segja amen.
„Já, þið segið amen, ég veit að
það er rétt að segja það og hversu
margir vildu ekki segja það. Ég
veit að þeir samþykktu það ekki á
Þjóðviljanum, en þetta er orð sem
er svo langtum meira orð en það.
Það er margt gott sem kemur fram
hjá þeim, en hættan hjá þeim er
þegar þeir hafna orðinu. Það er
aðalhættan vinir mínir.
Ég les í Esekíel 39. Þar stendur,
ég er læs þið skiljið, ég falsa ekki
Guðs orð. Ég les það eins og það
stendur. Það sagði við mig maður
inni í Eyjabúð heima um daginn:
Eftir hverju á ég að fara, einn
segir þetta og annar segir hitt. Ég
er alveg ráðvilltur.
Blessaður, segi ég. Heldur þú að
skipstjóri á bát spyrji svona eftir
hverju hann eigi að fara. Hann
hefur kort og kompás og hann
hefur vita, hann hefur radar og
dýptarmæli og þá fer hann ekki að
stranda ef þessir hlutir eru í lagi
og þú átt ekki að stranda, þú átt
kortið, það er Biblían, orð Guðs, og
þú átt ljósið, það er Guðs andi. Við
eigum ekki að vera eins og blindir
kettlingar. Ég á ekki að spyrja um
séra þennan eða hinn, ég get verið
minn séra sjálfur, skiljið þið. Með
því að taka orðið sem er frá Guði.
Einu sinni þegar við Ólafur
kristniboði ræddum saman fórum
við að tala um það að íslendingar
hefðu fengið Biblíuna 100 árum á
undan Norðmönnum. Höfum við
afsökun íslendingar. Við höfum
átt heiðursmenn eins og Odd
Gottskálksson sem var úti í fjósi í
Skálholti og hann var spurður:
Hvað er þú alltaf að gera úti í
fjósi, Oddur? Hann var að þýða
þetta heilaga náðarríka orð og
hann sagði að sér væri kalt, en það
mátti ekki gefa fólkinu almennt
þetta orð, það varð að vera á
latínu. Það var of heilagt fyrir
almúgann. Það passar fyrir þig,
þetta er Guðs orð, náðarorð. Og nú
lesum við áfram um þessa miklu
atburði. Þið skuluð taka eftir
þróuninni áfram, hún magnast.
Það koma fleiri herskip, það koma
fleiri MIG-þotur, já ekki má ég
gleyma því. Sjáið þið hvað þetta er
merkilegt og hver getur sparkað í
þetta orð. Visni á þér fóturinn ef
þú leyfir þér að gera það. Það er
betra að þú missir hann heldur en
að þú eigir visnaða sál sem á að
lifa um alla eilífð.
Já, ég tek ekki orð mín aftur.
Jesús sagði þetta, betra er þé)
,handarvana að ganga inn til lífs
ins, en hafa báðar hendur og verð;
varpað í hinn eilífa eld.
Ég var að ræða við einn hátt
settan komma um þessi mál un
daginn og hann segir: Einar, þa(
er útilokað að þetta orð standist
þið erum svo fáir og smáir, er
hinir eru svo stórir og sterkir.
Þú reiknar ekki með þeim sterk
asta, sagði ég, hann er bara einn
það er Guð.“
„Að taka
tappann úr
... karinu“
Fyrir stuttu fór ég á samkomu í
Fíladelfíu en það kvöld var skirn
fjögurra safnaðarmeðlima. Einar
stjórnaði samkomunni að vanda
með tilþrifum og honum lætur vel
að grípa til sjómannamáls, tala
tæpitungulaust. Sterkur þáttur í
hans boðun er bindindi, enda hafa
margir áfengissjúklingar náð aft-
ur fótfestu í sambandi við það
hjálparstarf hvítasunnumanna.
Skírnin fór þannig fram að hver
einstaklingur gengur í skírnar-
laugina ásamt skíraranum og dýf-
ingin fer fram á andartaki.
„Skírnin er fyrst og fremst
Vift minniavarfta hrapaftra og
drukknaöra í Eyjum hefur Einar
talað árvisst á sjómannadegi
síftan 1956.
Einar í gúmmíbátaskoöuninni, en
m.a. setti hann sverari fangalínur
á bátana en skylt var, pví
reynslan kraföist slíks.
Erik Ásbö ásamt Signý konu
sinni.
Guftný, fyrri kone Einsrs.
raunveruleg," sagði Einar, „en hún
er einnig táknræn. Skírnin sjálf er
bæn, ekki burttekt óhreininda úr
líkamanum, heldur bæn, og í sam-
bandi við hana bæði greftrun og
upprisa."
Sem dæmi um það hvernig
Einari er eiginlegt að segja hluti
sem hjá öðrum verða kyndugir
undir sömu kringumstæðum þá
lauk hann máli sínu á þessa leið að
lokinni skírn:
„Þá hafið þið séð það, það tekúr
ekki lengri tíma en þetta. Það
kemur fram í dómi Guðs að á
þessu kvöldi réttlættu þeir Guð
með því að hlýðnast orði hans og
staðfestu að hann er sannorður.
Daníel viltu taka tappann úr
karinu."
Daníel Glad sem annaðist niður-
dýfinguna var við laugina og Einar
vildi aðeins árétta að vatninu yrði
hleypt úr. Það var því sagt berum
orðum og eðlilega eins og sjó-
manns var von og vísa.
„Konan er
mikill
leyndardómur“
í lok spjalls okkar Einars spurði
ég hann hvað störf hans í sam-
bandi við sjávarútveginn hefðu
haft míkil áhrif á starf hans sem
prédikara?
„Það hefur allt haft að segja
fyrir mína prédikun og kannski
mest hvað ég hef kynnst mörgum
mönnum, t.d. Runólfi heitnum
Jóhannssyni, bátasmið, mjög sér-
kennilegum persónuleika sem var
ekki allra, en svo mikið gull að
manni og vildi gera rétt. Hann var
ógleymanlegur maður, svo fær í
sínu verki og glöggur. Hann var
reikull í pólitík og það líkaði mér
ekki, en hann hafði eitthvað
persónulegt fyrir sér í því.
Fjölþætt störf hafa haft mikið
að segja og gefa manni ákveðna
hluti. Vélaskoðunin var góð og
skemmtileg, en gúmmíbáta-
skoðunin var ákaflega alvarleg og
krefjandi því þar varð maður að
standa klár á því að öryggistækið
væri í lagi þegar það gat ráðið
úrslitum um líf sjómannsins. I því
starfi unnu með mér Óskar bróðir
minn og Kjartan Ólafsson á
Hrauni, ákaflega traustir menn. I
14 ár vann ég við þetta ábyrgðar-
mikla starf.
Maður kynntist mörgu í sam-
bandi við sjómennskuna, skemmti-
legum viðhorfum og sterkum
einstaklingum. Það kom einu sinni
maður til Tómasar í Höfn og
spurði hann að því hver væri
leyndardómurinn í því að geta
rekið útgerð á farsælan hátt eins
og Tómas var þekktur fyrir, en það
var ætlun mannsins að kaupa bát.
„Ertu giftur, góurinn?" spurði
Tómas.
„Já, kemur það þessu eitthvað
við?“ spurði þá útvegsbóndinn
væntanlegi.
„Það er einmitt leyndardómur-
inn í útgerðinni, að eiga góða
konu,“ svaraði Tómas þá, „konu
sem veitir þá aðhlynningu sem
starfið krefst, því það krefst mik-
ils. Hugsaðu ekki um útgerð ef þú
átt ekki góða konu og gott heim-
ili.“
Vizka kvennanna,“ bætti Einar
við og brosti, „reisír húsið, segir
Salómon konungur. Já, konan er
mikill leyndardómur."
Fallpunginn á fénu skráöur.