Morgunblaðið - 13.11.1983, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1983
an að spila jass og svo suðræna
músík eins og „samba" og „bossa-
nova“, sem hefur alltaf verið í
miklu uppáhaldi hjá mér. En þeg-
ar rokkið kom var það skemmtileg
tilbreyting og mér fannst það síð-
ur en svo leiðinlegt, — það var
alltaf mikið líf og fjör í kringum
rokkið. Á þessu tímabili spiiuðum
við fyrri hluta vikunnar í Þórscafé
og svo um helgar suður á Velli eða
á sveitaböllum, svo það var nóg að
gera.“
I>ið hafið þá væntanlega ekki
stundað önnur störf á þessu tíma-
bili?
„Jú, blessaður vertu. Það hefur
aldrei verið hægt að lifa sóma-
samlegu lífi af því einu að spila í
danshljómsveit á íslandi. Ég
stundaði alltaf verslunarstörf með
þessu og ég held að flestir hafi
verið í einhverri annarri vinnu
með. Það er ekki nema einn og
einn maður í gegnum tíðina sem
hefur getað lifað eingöngu af því
að vera hljómlistarmaður hér á
landi, en þó hefur aðstaðan
kannski skánað eitthvað í seinni
tíð með aukinni plötuútgáfu og
„stúdíó-vinnu" sem því fylgir. Þó
held ég að enn séu sárafáir sem
lifa af músíkinni eingöngu."
Jassinn er
hugsjón
„Eftii- að KK hætti fór ég til
Hauks Morthens í Klúbbinn. Auk
okkar Hauks voru í hljómsveitinni
Jón Möller á píanó, örn Ármanns-
son, gítar, og Sigurbjörn Ingþórs-
son bassaleikari. Við spiluðum
mjög fjölbreytta músík, allt frá
söngleikjatónlist og upp í jass og
árið 1962 var okkur boðið á
„heimsmót æskunnar“ í Finnlandi
og þaðan fórum við til Rússlands.
Það er rétt að taka það fram að
þessi ferð stóð ekki í neinu sam-
bandi við pólitískar skoðanir
okkar þótt sumum hafi fundist
þetta ferðalag „krítískt" á sínum
tíma. Þetta var mjög sérstök ferð
og skemmtileg og okkur var tekið
eins og höfðingjum, sérstaklega í
Finnlandi. Síðan fórum við til
Leningrad og komum m.a. fram í
sjónvarpi þar. Á þessum tíma var
„twistið" að ryðja sér til rúms á
Vesturlöndum og við höfðum
heyrt að það væri bannað i
Moskvu. Þegar við vorum að taka
upp sjónvarpsþáttinn spurði
Haukur upptökustjórann hvort
við mættum nokkuð spila twistlag,
þar sem það væri bannað í
Moskvu. Þá sagði þessi ágæti mað-
ur: „Það er í Moskvu. Við erum í
Iæningrad. Fyrir alla muni spilið
þið twistlag."
Árið eftir ferðuðumst við svo
um allt Finnland og það er ein-
hver stórbrotnasta ferð sem ég hef
farið í um ævina. Þetta er stór-
kostlegt land, Finnland, og gest-
risni Finna alveg einstök. Árið
Sinfóníunni. Eftir að ég hætti hjá
Ragga var ég um tíma með Hauki,
en hætti síðan að mestu í dans-
músíkinni, þar til nú, að ég er aft-
ur byrjaður með Hauki í Naust-
inu.
f millitíðinni hef ég aðallega
verið í jassinum og er hreykinn af
því, að ég er einn af stofnendum
„Jassvakningar" ásamt Jónatan
Garðarssyni og Hermanni Þórðar-
syni. Jassvakning var stofnuð í
Skiphóli í Hafnarfirði í september
1975 og er upphafið að endurvakn-
ingu jasslífs á íslandi. Jassklúbb-
ur Reykjavíkur hafði að vísu
starfað á undan Jassvakningu, og
voru þar aðalhvatamenn þeir Þrá-
inn Kristjánsson og Vernharður
Linnet, en eftir að Þráinn flutti til
Kanada og Vernharður til Þor-
lákshafnar datt þráðurinn niður,
og með stofnun Jassvakningar
tókst okkur að ná honum upp aft-
ur.“
Er þaðan runnin nafngiftin „papa
jass“ sem þú hefur stundum verið
nefndur?
„Það getur verið að það tengist
þessu eitthvað, en Ómar Valdi-
marsson gaf mér þetta nafn ein-
hvern tíma og ég kann ágætlega
við það, þótt kannski megi segja
að einhverjir aðrir eigi fremur
þennan heiður skilið en ég.“
Nú hefur þú verið í „bransanum"
í tæp fjörutíu ár, — hvað fær þig til
að standa í þessu svona lengi?
„Hugsjón, jassinn er hugsjón.
Allur minn tónlistarferill hefur
alltaf miðast við jasshugsjónina.
Fyrir mér er þetta lífstjáning og
tilfinning. Ég er jasshugsjóna-
maður og hef verið allt frá því að
Gunnar heitinn Ormslev smitaði
mig þegar ég var unglingur. Ég
hef spilað allar tegundir af tónlist,
nema popptónlist. Það er þó langt
í frá að ég sé á móti poppinu. En
mitt „prinsip“ hefur verið að spila
aðeins það sem ég tel mig geta
sæmilega, — og mér finnst ég
næstum því geta spilað jassmúsík,
því sveiflan er númer eitt í mínu
lífi.“
Nú eru ýmsar stefnur til í jassin-
um, — hver er þinn uppáhaldsstfll?
„Minn uppáhaldsstíll er svokall-
aður „afro-jass“ (latin) og svo „bee
bop“ og „bossanova". Sérstaklega
þó „bee bop“ sem er sá stíll sem
Árið 1953 ferðaðist Guð-
mundur um landið með
tenorsaxafónleikaran-
um Ronnie Scott og er
mynd þessi tekin af
þeim í þeirri ferð. Á
hana hefur Ronnie
skrifað hvatningu til
Guðmundar um að
halda sveiflunni áfram.
Guðmundur byrjaði að spiia á
trommur með skátunum og varð síð-
ar einn af stofnendum Lúðrasveitar
Hafnarfjarðar. Þessi mynd er tekin
17. júní 1950.
KK-sextettinn hélt upp á 10 ára af-
mæli sitt með skemmtun í Austur-
bæjarbíói. Lengst til vinstri sést í
Guðmund við trommurnar, þá
Kristján Kristjánsson, hljómsveitar-
stjóra, Sigrúnu Jónsdóttur, Ragnar
Bjarnason, Jón Sigurðsson, Árna
Scheving, Kristján Magnússon og
Olaf Gauk.
1964 var hljómsveitin ráðin í
Glaumbæ, svo að ég náði þvf að
spila á þeim merkilega stað, áður
en hann varð helsta hreiður bítla-
tónlistarinnar á íslandi. Haukur
fór svo út til Kaupmannahafnar
og ég fór til Ragga Bjarna, sem þá
var byrjaður á Sögu, og þar var ég
næstu fjögur árin. Á sama tíma-
bili var ég einnig í slagverkinu I
Dizzy Gillespie og Charlie Parker
skópu. Þetta var allsráðandi í
jassinum rétt fyrir 1960, en það
tímabil var mjög gott í jasstónlist-
inni. í sambandi við þetta langar
mig til að taka fram, að það er
mikill misskilningur að mfnum
dómi, þegar menn eru að tala um
að hinn eða þessi stíllinn í jassin-
um sé orðinn úreltur. Það eru svo
margir ólíkir skólar til í þessari
músík að þetta getur aldrei staðn-
að. Jassinn þróast bara í ýmsar
áttir og „bee bop“ er enn í jafn
góðu gildi og á árunum fyrir 1960.
Ég er líka á móti því þegar menn
eru að tala um jassinn með ein-
hverri yfirborðskenndri virðingu,
eða uppskrúfuðu orðalagi, þótt ég
líti vissulega á jass sem listgrein.
En mér finnst einhvern veginn
ekki passa að tala um „verk“ í
jasstónlist, eins og gert er í klass-
ískri tónlist. Sumir skólar í jassin-
um eru þannig, að þeir eiga að
vera losaralegir og „original" og
þess vegna er út í hött að vera að
tala um einhver „verk“ í því sam-
bandi. Jassinn er fyrst og fremst
tilfinning."
Hverjir eru þínir uppáhalds jass-
trommuleikarar?
„Buddy Rich og Elvin Jones
hafa verið mínir uppáhaldsmenn í
gegnum tíðina og það má kannski
segja að Buddy Rich hafi verið
mín fyrirmynd. í þeim tilfellum
sem ég hef sagt ungum mönnum
til i trommuleik hef ég yfirleitt
stuðst við skóla Buddy Rich. En
taiandi um kennslu í trommuleik
má nefna, að Alfreð Alfreðsson
var nemandi minn alveg frá upp-
hafi, en hann var um langt skeið
eini starfandi jasstrommari á ís-
landi auk mín.“
Jassinn má
ekki deyja
Allt frá upphafi hefur Guð-
mundur Steingrímsson þótt
ómissandi þegar íslenskir jass-
leikarar hafa komið saman og
leikið af fingrum fram og reyndar
hefur hann einnig leikið með
mörgum erlendum jassleikurum
sem hingað hafa komið. Ég bið
hann um að rifja upp nokkur nöfn
sem hafa orðið honum minnis-
stæð:
„Ronnie Scott, tenórsaxófón-
leikari, kom hingað 1953 og ég
ferðaðist með honum um landið
ásamt íslenskum jassleikurum,
auk þess sem við komum fram á
tónleikum í Gamla Bíói. Einnig
má nefna Duke Jordan píanóleik-
ara, sem eitt sinn lék með Charlie
Parker og Chet Baker, trompet-
leikara, sem hingað kom meö
hljómsveit sína og ég spilaði þá
með honum á „jam-session“ í
Breiðfirðingabúð. Síðar kom Art
Farmer, sem lék á flygelhorn, og
þá var haldin „jam-session“ í
Tjarnarcafé. Af öðrum sem komið
hafa hingað á seinni árum má
nefna Bob Magnússon, bassaleik-
ara, sem kom hingað 1978 og á
þessu ári komu þeir Lau Bennett,
orgelleikari, og Paul Veedon, gít-
arleikari, svo nokkrir séu nefndir
sem ég man eftir í augnablikinu.
En þó verð ég að segja, að einn
maður er mér efst í huga, að öllum
öðrum jassleikurum ólöstuðum, en
það er vinur minn Guðmundur
Ingólfsson. Hann er sá maður sem
hefur í sér mestan „jasseldmóð" á
íslandi í dag og það er alveg sér-
stök upplifun að spila með honum.
Einnig langar mig til að nefna
Viðar Alfreðsson, sem ég hef allt-
af gaman af að spila með. Af hin-
um yngri má nefna Björn Thor-
oddsen og það er ánægjulegt að
vita af svo ungum manni, sem náð
hefur slíkum tökum á jassinum.
Og það má benda á fleiri unga og
efnilega stráka, sem eru á réttri
leið og eru sumir þeirra í námi
erlendis hjá viðurkenndum músík-
skólum. Vonandi verða þeir til að
halda merkinu á loft í framtíðinni
því ég get ekki hugsað þá hugsun
til enda að jassinn lognist út af
hér á landi. Þar er ég algjörlega
sammála sveiflumeistara útvarps-
ins, Jóni Múla, — jassinn má ekki
deyja."
- Sv.G.