Morgunblaðið - 03.02.1984, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 1984
15
„Vildi kanna trölla-
sögurnar um ála-
gengd í héraðinu“
— segir Þórir Dan Jónsson fiskifræðingur sem
stundað hefur tilraunaveiðar á glerál á Mýrum
Borgarnesi, 19. janúar.
„HUGMYNDIN með þessu var sú að reyna að fá ein-
hverja reynslu í svona veiðiskap. Ekki er hægt að tala um
neinar niðurstöður vegna þess að þetta var meira frí-
stundafikt hjá mér og gildrurnar ekki nógu fullkomnar44,
sagöi Þórir Dan Jónsson fiskifræðingur hjá útibúi Veiði-
málastofnunar í Borgarnesi í samtali við Morgunblaðið.
Þórir Dan gerði í fyrrasumar tilraunir með að veiða glerál
(sem er seiði álsins) á Mýrum. Lagði hann gildrur í Urr-
iðaá og 3 læki og fékk 3 glerála í gildrurnar.
„Það ganga ýmsar tröllasög-
ur um álagengd hér i hérað-
inu,“ sagði Þórir. „Til dæmis
átti að vera svo mikill gleráll í
Andakílsá einhvern tímann að
bílar spóluðu á glerál. Barón-
inn á Hvítárvöllum átti að
hafa veitt ála í Grímsá og
borðað álasúpu á Jónsmess-
unni. Þá segir Pétur Hoffmann
í bókinni sinni að fvrir neðan
neðsta fossinn í Alftá væri
gleráll svo skipti hundruðum
þúsunda eða jafnvel í millj-
ónatali. Mig hefur langað til að
kanna þetta og lagði því þessar
gildrur, en varla er að marka
þetta vegna þess að ég hafði
ekki tök á að standa nógu vel
að þessu. Eina sem þó hefur
hafst upp úr þessu fikti er að
nú veit ég hvernig á að standa
að þessu ef peningar fást til
raunverulegra tilraunaveiða."
— Hvernig vilt þú láta standa
að tilraununum?
„Það þyrfti að setja upp 6
gildrur hér vestur á Mýrum.
Fallgildrur í árnar Urriðaá,
Álftá og Langá, og síðan ein-
faldari gildrur í 3 læki þarna.
Ég myndi áætla að það væri
vikuvinna að koma gildrunum
fyrir þannig að þær störfuðu
rétt og síðan þyrfti að vitja
þeirra daglega frá því í maí
þangað til göngurnar koma, en
það er talið vera um Jóns-
messuleytið, eða útséð verður
með að þær komi alls ekki.
Líklegast er að glerállinn komi
að landinu á þessu svæði en
samskonar tilraun þyrfti að
gera á Suðurlandinu, til að
kanna það svæði."
— Hvað er vitað um lifnaðar-
hætti ála?
„Mjög lítið er í raun vitað
um álinn, hann er mönnum
heilmikil ráðgata enn þann
dag í dag. Aldrei hefur fundist
kynþroska áll og engum hefur
tekist að fá ál til að hrygna og
láta seiðin iifa. Yngstu seiðin
hafa fundist í Þanghafinu og
er því talið að hann hrygni þar
á um það bil 400 metra dýpi.
Talið er að glerállinn berist
síðan þaðan með golfstraumn-
um, meðal annars hingað til
lands, en ferðin hingað tekur
um tvö ár. Hann berst mest til
Frakklands og Bretlands en
þangað kemur hann í mars en
ekki til íslands fyrr en í júní.
Hann er mest veiddur í Frakk-
landi en þaðan er hann fluttur
til Japans til ræktunar en þar
er jafnframt aðalmarkaður áls
til neyslu. Glerállinn sem
hingað berst fer upp í ár og
læki og vex þar upp, þó af-
skapiega hægt vegna þess
hversu langt fyrir neðan kjör-
hita álsins hitastigið í ánum
hér er. Talið er að hann sé allt
upp í 20 ár að vaxa hér, sem er
miklu lengri tími en þar sem
heitara er. Síðan fer hann til
sjávar og syndir í Þanghafið
þar sem menn telja að hann
hrygni og drepist síðan að lok-
inni hrygningu. Það er margt
sem maður veit ekki fyrir víst
í þessari hringrás. Til dæmis
hefði maður afskaplega gaman
af að vita hvort þessar göngur
séu árvissar hingað til lands
eða hvort það sé í sterkum eða
veikum golfstraumi sem þeir
koma hingað. Eða þá hvort það
eru skilyrðin hér sem drepa
hann, því samkvæmt þeim sög-
um sem maður hefur verið að
heyra hér í héraðinu virðast
vera miklar sveiflur í því hvað
mikið verður vart við hann
hér.“
— Þú getur þá ekki gert þér
grein fyrir hvaö hugsanlega væri
hægt að veiða af glerál hér?
„Nei, það er útilokað, þetta
hefur ekki verið kannað nægj-
anlega vel til þess. Hins vegar
væri það mikill ávinningur ef
hægt væri að veiða glerálinn
hér innanlands til ræktunar
því við innflutning gleráls er
alltaf einhver sjúkdómahætta
sem magnast vegna þess að um
árlegan innflutning þyrfti að
vera að ræða þar sem ekki er
hægt að láta álinn tímgast í
ræktun.“ „D.
Hveragerði:
Skattframtölin borin út
Hreragerdi, 29. janúar.
SKATTFRAMTÖL hafa verið bor-
in í hús í Hveragerði síðustu daga
og hefur það verið nokkuð harð-
sótt verk vegna illviðris og ófærð-
ar. íbúar í Hveragerði eru nú
komnir yfir 1300 og fer fjölgandi
ár frá ári, en eins og fram hefur
komið í fréttum nýlega, hefur
fólksfjölgun í Hveragerði orðið
hin mesta á landinu á sl. ári, mið-
að við þorp og bæi með 1000 íbúa
og fleiri. Skattframteljendur
munu vera milli 6 og 7 hundruð.
Mikið fannfergi hefur verið hér
í bænum síðustu viku og fauk í
mikla skafla. Starfsmenn hrepps-
ins unnu kappsamlega að snjó-
mokstri með veghefli og vélgröf-
um, en fljótt skóf í slóðir á ný.
Ruðningar eru orðnir mjög háir og
illir yfirferðar.
Pósturinn og blaðburðarfólk
áttu því stranga vist í síðustu viku
og bætir það á þeirra vanda að
mjög víða vantar bréfalúgur á
húsin eða póstkassa og verða þau
því oft að fara margar ferðir í sum
húsin til að koma póstinum í ör-
uggt skjól. Eru það vinsamleg til-
mæli að Hvergerðingar ráði bót á
þessum vanbúnaði húsa sinna.
Sigrún
Aðeins bollaleggingar
undirbúningsnefndar
segir Gunnar Eydal um tónleikahús á Miklatúni
„HUGMYNDIR undirbúningsnefndar um byggingu tónleikahúss i
Reykjavík um að húsið rísi á Miklatúni eru aöeins bollaleggingar þeirra
og ekki settar fram að höfðu samstarfi við borgaryfirvöld," sagði Gunn-
ar Eydal, skrifstofustjóri Reykjavíkurborgar, í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins.
Gunnar var spurður, hvort
borgin hefði gefið ádrátt um bygg-
ingu tónleikahúss á Miklatorgi, en
eins og fram kom í viðtali Morg-
unblaðsins við Ármann Örn Ár-
mannsson í gær, er nú verið að
efna til skoðanakönnunar um
æskilega staðsetningu hússins.
Miklatún er nefndur sem einn
þriggja æskilegustu valkosta.
„Það hefur ekkert formlegt sam-
ráð verið haft við borgaryfirvöld
um þetta og því enginn sérstakur
hluti Miklatúns í myndinni," sagði
Gunnar Eydal, „en síðast þegar
rætt var um byggingar á túninu,
var þegar hugmyndir voru uppi
um að byggja fyrir aldraða við
Rauðarárstíg. Því máli lyktaði
með því að ekki var talið æskilegt
að byggja þar.“