Morgunblaðið - 24.07.1984, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLl 1984
53
OPEC og á þar marga persónulega
vini. Hallast er að því, að hann
kunni að falast eftir láni frá
Saudi-Aröbum til þess að leysa
efnahagsvanda þjóðar sinnar.
Greindur
og heiðarlegur
Buhari, hershöfðingi, er sjöundi
leiðtoginn í Nígeríu frá því ríkið
hlaut sjálfstæði. Hann er fæddur
skammt frá Kaduna í norðurhluta
landsins eins og Shagari og er 42
ára gamall. Áður en hann tók við
forstjórastöðunni hjá ríkisolíufé-
laginu gegndi hann m.a. ýmsum
stöðum innan hersins. Þegar valda-
ránið var framið var hann yfirmað-
ur vélaherdeildarinnar í Kaduma.
Á meðan Buhari gegndi embætti
olíumálaráðherra fór það orð af
honum, að þar færi vel gefinn og
heiðarlegur maður. Engu að síður
er talið að hann þurfi á öllum sín-
um hæfileikum að halda til þess að
takast á við þann vanda, sem safn-
aðist upp í tíð fyrrverandi stjórnar.
Kunnur stjórnmálamaður í Lag-
os sagði um Shagari: „Hann er
reyndur stjórnmálamaður, sem
hefur orðið fyrir því tvívegis, að
herinn hefur hindrað pólitískan
frama hans með valdaráni. I ljósi
þeirrar reynslu hans er það undar-
legt, að hann skuli hafa leyft því
ástandi, sem einmitt leiddi til
ihlutunar hersins á sínum tíma,
þ.e. aðgerðarleysi, spillingu, af-
skiptaleysi og jafnvel kosninga-
svikum, að viðgangast og þróast í
valdatíð sinni og að endingu leiða
til falls stjórnar sinnar.
Spilling og sóun
I valdatíð Shagari minnkaði
gjaldeyrisforði landsins um 80% á
innan við þremur árum. Talið er að
helmingur gjaldeyrisins hafi ein-
faldlega orðið spillingaröflunum að
bráð. Verðbólga tvöfaldaðist á síð-
asta ári og verðlag á einstaka
nauðsynjavöru, s.s. hrísgrjónum,
baunum, mjólk og sápu hækkaði
um 150% á sfðustu tveimur vikum
nýliðins árs að sögn erlendra sendi-
ráðsstarfsmanna. Það kom því ekki
á óvart, að hermenn fóru um mark-
aði í miðborginni og neyddu kaup-
menn til að selja vörur sínar á
lægsta hugsanlegu verði, allt þar
til Buhari greip f taumana. Flestir
milliliðanna og dreifingaraðilar
innfluttra vara voru f fylkingar-
brjósti í flokki Shagari. Innflutn-
ingsleyfi voru iðulega veitt
frammámönnum flokksins, sem
síðan seldu þau heildsölum dýru
verði. Þar með hækkaði varan stór-
lega áður en hún komst f hendur
neytenda.
Offramboð olfu og kreppan á
Vesturlöndum kom illa við Nígeríu.
Landsmenn voru orðnir vanir því
að greiða fyrir erlenda vöru með
olíunni, en nú er svo komið að ekki
er hægt að brauðfæða alla þjóðina
sökum vanrækslu f uppbyggingu
landbúnaðar á velmegunarárunum,
svo og hins, að olfuauðurinn stend-
ur ekki lengur undir kostnaðinum
við innflutta vöru. Nfgerfumenn
hafa t.d. vanist á að borða innflutt
hrísgrjón, sem gætu kostað þjóðina
á fimmta tug milljóna fsl. króna í
ár.
Til þess að vinna bug á matar-
skortinum setti stjórn Shagari á
fót sérstaka deild manna, sem fræg
varð að endemum fyrir vinnubrögð
sín. Undir stjórn Umaru Dikko,
eins helsta ráðunauts Shagari,
gerði deildin ekki annað en að
safna saman öllum þeim matvæl-
um, sem fundust. og seldi þau síðan
hæstbjóðanda. Á meðan leitin að
Dikko stóð sem hæst fundu her-
menn Buhari sneisafullt vöruhús
matar, sem Dikko og menn hans
höfðu safnað saman. Var þar að
finna mikið magn hrfsgrjóna, syk-
urs og skreiðar. „Við tókum völdin
nú vegna þess að við óttuðumst að
borgarastyrjöld brytist út vegna
matarskortsins," sagði einn emb-
ættismanna nýju stjórnarinnar.
Kíkirinn fyrir
blinda augað
Viðbrögð Shagaris við verðhækk-
ununum voru þau, að hann reyndi
að fylla í skörðin með innfluttum
matvælum, sér í lagi frá Frakk-
landi. Þetta jók aðeins erlendar
skuldir rfkisins og gerði ekki annað
en að velta vandamálinu af einum
stað yfir á annan. En á meðal al-
þýða manna reyndi af mætti að
halda lífi í sér og sínum virtist
Shagari ekki gefa hinni gífurlegu
spillingu innan stjórnkerfisins
minnsta gaum.
Á sama tíma og Shagari lýsti yf-
ir hugarfarsbyltingu f landinu lét
hann þær ásakanir, að 22 háttsettir
embættismenn hans hefðu keypt
rándýrar einkaþotur til eigin nota
fyrir rfkisfé frá því hann tók við
völdum, sem vind um eyru þjóta.
Hann var f augum almennings
persónugervingur aðhaldsseminn-
ar holdi klæddur. Það var þó aðeins
á yfirborðinu því andstæðingar
hans halda því nú fram, að áður en
honum var steypt af stóli hafi hann
náð að leggja inn pöntun á 580
milljón króna einkaþotu fyrir for-
setaembættið. Þá hafi þjóðbún-
ingar hans, sem hann klæddist alla
jafna, allir verið handsaumaðir og
ekki kostað undir 70 þúsundum ísl.
króna hver. Það kom enda ekki á
óvart, að Shagari skyldi hljóta út-
nefninguna „best klæddi maður
landsins“ í úttekt eins dagblaðanna
í Lagos.
Hversu strangur og aðhaldssam-
ur sem Buhari kann að vera leikur
vart á því vafi, að fjölmargir Níg-
eríumenn óska honum velfarnaðar
í starfi jafnvel þótt þeir efist
kannski undir niðri um að honum
takist að útrýma að fullu þeirri
spillingu, sem nánast hefur lagt
fjárhag landsins í rúst. Matvöru-
skortur verður ekki bættur upp á
einni nóttu og stefna herstjórnar-
innar er að lækka gengi gjaldmið-
ilsins hægt og bftandi. Það leiðir af
sér enn hærra verð á innfluttum
vörum en nú tíðkast.
Erfíð barátta
Þegar hefur komið f ljós, að Bu-
hari á fyrir höndum erfiða baráttu.
Hann hefur sjálfur látið f ljósi þá
skoðun, að herstjórnin þurfi að
sitja að völdum í a.m.k. 5 ár til þess
að hægt sé að rétta efnahaginn við.
Þrátt fyrir fögur fyrirheit hefur
lítið borið á skipulögðum aðgerð-
um. Svo virðist sem hverjum og
einum fylkisstjóra landsins sé það í
sjálfsvald sett til hvaða aðgerða
þeir grípa. Einn hefur sett allar
opinberar bifreiðir á söluskrá, ann-
ar hefur sagt upp öllum þeim
starfsmönnum hins opinbera, sem
mæta of seint til vinnu og sá þriðji
hefur kynnt hugmyndir um hækk-
un söluskatts til þess að standa
straum af aukinni menntun lands-
manna.
Hætt er við, að Buhari og menn
hans fái ekki þau fimm ár, sem þeir
telja nauðsynleg. Þegar er sá orð-
rómur kominn á kreik, að verði
ekki snarleg breyting til batnaðar
geti allt eins farið svo, að borgara-
styrjöld brjótist út f landinu. Einn
yngri liðsforingjanna í hernum
sagði við fréttamann The Guardian
fyrir skemmstu, að hann gæfi her-
stjórninni 7 mánuði til aðgerða. Ef
ástandið hefði ekki lagast áþreif-
anlega á þeim tíma væru líkur á, að
allt færi f bál og brand.
Þótt enn virðist herstjórnin hik-
andi í aðgerðum sfnum hefur það
ekki komið f veg fyrir annars konar
„hreinsanir." Allar myndir af for-
setanum hafa verið fjarlægðar af
opinberum stöðum. Þá hefur skilt-
ið, þar sem á var letrað: „Þjóðþing-
ið“, verið tekið niður af þinghús-
byggingunni við Tafawa Balewa-
torg.
Þegar herstjórnin tók við völdum
um áramót virtist ljóst, að langur
tfmi liði þar til þing kæmi saman á
ný í Nígeríu. I ljósi atburðarásar-
innar að undanförnu virðist ekki
ástæða til annars en að trúa að svo
verði. Þótt núverandi herstjórn
kunni að missa tökin áður en yfir
lýkur er víst, að lýðræðið verður
tæpast endurreist á meðan ungu
liðsforingjarnir f hernum bfða
átekta eftir sínu tækifæri.
— SSv.
(Heimildir. Tbe Observer, The Guardian
og New York Timea News Service.)
rP^’
— ""uio
vernda lakkið - varna ryði
Svartir og úr stáli. Hringdu í síma 44100 og pantaðu, ásetning á staðnum
Eigum einnig GRJÓTGRINDUR
Sendum í póstkröfu.
BLIKKVER
Skeljabrekka 4. 200 Kópavogur. Sími 44100
m
VOKUNOTT
hjá gjaldkera húsfélagsins
JA, ÞAÐ ER tímafrekt starf
að vera gjaldkeri húsfélags, og
ómældar stundirnar sem fara í
innheimtu, bókhald, útreikninga
o.s.frv.
En nú bjóðumst við til að
létta störfin. Með aðstoð tölvu
getum við t.d. reiknað gjöld,
fylgst með stöðunni og innheimt
með gíróseðlum, allt á fljótvirkan,
ódýran og öruggan hátt.
Líttu inn til okkar og kynntu
þér alla þá möguleika sem hús-
félagaþjónusta okkar býður upp á.
Eftir það getur þú notað
næturnar til svefns...
ft
SPARISJOÐUR REYKJAVIKUR OG NAGRENNIS
SPARISJÓÐUR KÓPAVOGS
SPARISJÓÐUR VÉLSTJÓRA
$
'fé