Morgunblaðið - 11.12.1984, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 1984
Könnun á aðbúnaði og aðstæðum fiskvinnslufólks:
Fimmta hver kona í fisk-
vinnslu með atvinnusjúkdóm
— og sami fjöldi fiskvinnslufólks
verður fyrir vinnuslysum árlega
„EF TEKIÐ verdur mið af niðurstöðum þessarar könnunar og unnið út frá
henni í fleiri atvinnugreinum verður árangurinn betri en nýr Borgarspítali,"
sagði Guðmundur J. Guðmundsson, formaður Verkamannasambands Is-
lands, þegar kynntar voru niðurstöður könnunar um heilsufar, vinnutilhög-
un, aðbúnað og félagslegar aðstæður fiskvinnslufólks. Sambandið hefur
gefið út bækling um niðurstöðurnar.
„Það vinna um 8.000 manns í
fiskvinnslu, 70—75% konur, og af
hálfu þessa fólks hefur komið
fram þung gagnrýni á bónusvinn-
una. Menn vilja leggja það fyrir-
komulag niður; bónusvinna er
mjög afkastahvetjandi og sömu-
leiðis kaupauki — hún felur í sér
mestu gjörnýtingu á vinnuafli,
sem hugsast getur. En fólk kvart-
ar yfir hve heilsuspiilandi þessi
vinna er og hve álagið er gífurlegt.
Það kemur í ljós, að ástandið er
verra en okkur óraði fyrir á öllum
sviðum," sagði Guðmundur. „I
þessari könnun fengust svör frá
yfir 90% þátttakenda og útkoman
er vægast sagt skuggaleg. Þessi
könnun hlýtur að leiða til veru-
legra breytinga á bónusnum eða
afnáms hans.“
Fimmta hver kona
með atvinnusjúkdóm
Könnunina unnu þau Sigurlaug
Gunnlaugsdóttir og Gylfi Páll
Hersir. Hún var hluti af norrænu
verkefni, sem bar heitið „Ákvæð-
isvinna og jafnrétti". Úrtakið var
865 manns og bárust svör frá 805
eða 93%.
Könnunin leiðir m.a. í ljós, að
fjórir atvinnutengdir sjúkdómar
skera sig úr hjá fiskvinnslufólki.
„Þar af eru tveir í stoð- og hreyfi-
kerfi,“ segir í könnuninni, „þ.e.
vöðvabólga og bakverkur og einn
sýkingarsjúkdómur. Háa tíðni
hálsbólgu, slæms kvefs, blöðru-
bólgu og móðurlífsbólgu má yfir-
leitt rekja til kulda og dragsúgs
eða raka. Athygli vekur hve al-
gengur hár blóðþrýstingur er, en
hann getur verið streitueinkenni á
svipaðan hátt og mígreni og
magabólga/magasjúkdómar. Með-
al kvenna er vöðvabólga lang al-
gengust en alls hefur þriðja hver
kona leitað lækninga vegna vöðva-
bólgu á 12 mánaða tímabili
... 2 0 % allra fiskvinnslukvenna,
sem tóku þátt í rannsókninni, eða
fimmta hver, hefur fengið stað-
festingu læknis á að hún þjáist af
vöðvabólgu, sem rekja megi til
vinnunnar. — Tryggingakerfið á
fslandi flokkar enga sjúkdóma
sem atvinnusjúkdóma nema þeir
verði af völdum eitrunar og þá eru
þeir flokkaðir með vinnuslysum,"
segir einnig.
Þá kemur í ljós, að rúmlega
fimmta hver kona kvartar undan
verk eða þreytu í augum. „Áður
hefur komið fram, að 7% þeirra
hafi leitað lækninga á 12 mánaða
tímabili vegna augnverkja/-
augnskaða. Þetta ætti ekki að
koma á óvart, þar sem tvær af
hverjum þrem konum vinna við
ljósaborð og sami fjöldi reynir
mikið á augun við vinnuna ...
Rúmlega fjórði hver karl er með
skerta heyrn og tæplega fjórða
hver kona. Jafnframt því að
spyrja um skerta heyrn var spurt
hvort það hefði áhrif á möguleika
til að fylgjast með samræðum í
margmenni og hvort viðkomandi
ætti jafnframt erfitt með að halda
uppi samræðum í síma. Um 20%
karla og kvenna svaraði fyrri liðn-
um játandi, eða fimmti hver.
Þetta er há tala, sem hlýtur að
skrifast beint á reikning hávaða á
fiskvinnslustöðum, en fjórir af
hverjum fimm þátttakendum
kvarta yfir honum ... “
20%veröa fyrir vinnuslysum
Könnun á tíðni vinnuslysa
leiddi í ljós, að fimmti hver þátt-
takandi, 20%, hafði orðið fyrir
einu eða fleiri vinnuslysum á 12
mánaða tímabili. Þau Gylfi og
Sigurlaug segja: „Gera má ráð
fyrir að í 100 manna hópi verði
árlega um 30 vinnuslys. Algengast
er að fólk skeri sig, en það á við
um 33% þeirra kvenna, sem orðið
hafa fyrir vinnuslysum og 25%
karla."
Síðan segir: „Þetta eru nákvæm-
lega jafnháar tölur um tíðni
vinnuslysa og í rannsókn í bygg-
ingar- og málmiðnaði árið 1981.
Slysavarðstofan hefur um árabil
skráð við hvaða aðstæður þau slys
verða, sem þar koma til meðferð-
ar. Samkvæmt því koma um það
bil 6.000—6.500 manns árlega
vegna slysa, sem eiga sér stað við
vinnuna. Á því svæði, sem Slysa-
varðstofan í Reykjavík þjónar eru
um 60.000 starfandi einstaklingar
og samtals unnin um 50.000 árs-
verk. Því verður rúmlega eitt
vinnuslys að meðaltali á hverju
ári í tíu manna hópi á þessu svæði,
sem er þess eðlis að leita þurfi til
Slysavarðstofunnar.
1 lögum um aðbúnað, hollustu-
hætti og öryggi á vinnustöðum frá
1980 segir ennfremur: „Komi fyrir
eitrun eða slys á vinnustað skal
atvinnurekandi eða fulltrúi hans á
vinnustað tilkynna það lógreglu-
stjóra og Vinnueftirliti ríkisins,
svo fljótt sem unnt er og eigi síðar
en innan sólarhrings."
Hvernig fara atvinnurekendur
eftir þessum lögum um tilkynn-
ingaskyldu til Vinnueftirlitsins?”
spyrja höfundar könnunarinnar
og svara: „Samkvæmt upplýsing-
um vinnueftirlitsins bárust því
253 tilkynningar á árinu 1982 um
vinnuslys, þar af 30 í fiskiðnaði.
Hér vantar greinilga mikið á að
atvinnurekendur fari að landslög-
um.“
Vinnustreita algeng
Þá kemur í ljós að liðlega þriðji
hver starfsmaður í fiskvinnslu tel-
ur sig vera með einkenni vinnu-
streitu, 38% kvenna og 35% karla.
Vinnustreita vegna vinnuálags er
algengust meðal karla. Meðal
kvenna eru helstu ástæður þrjár:
vinnuálag, launakerfi og persónu-
legar ástæður. Vinnustreita er al-
gengust á aldrinum 20—29 ára hjá
báðum kynjum. Það kemur einnig
fram, að þó flestir vilji halda sínu
launakerfi er viðhorf til bónus-
vinnu almennt neikvætt. óháð
hvaða launakerfi konur vinna við
er afstaða þeirra til bónuskerfis-
ins þeim mun neikvæðari sem
vinna þeirra einkennist meira af
vinnuhraða, streitu og vinnusliti.
Á næstunni kemur út önnur
könnun, sem gerð var á högum og
viðhorfum fólks í fata- og vefjar-
iðnaði. Kannanirnar voru, sem
fyrr segir, gerðar að tilhlutan
Jafnréttisnefndar norrænu ráð-
herranefndarinnar og fjármagnað
af henni en fyrir tilhlutan ASÍ,
VMSÍ og Landssambands iðn-
verkafólks studdi félagsmálaráðu-
neytið verkið fjárhagslega.
ih

Hárgreiðslustofan
Rún flyzt um set
Hárgreiðslustofan Kún, sem rekin
var á Stekkjarfiöt í Garðabæ hefur
nú flutzt í eigið húsnæði að Hrís-
móum 4, sem er í nýjum miðbæ
Garðabæjar.
Eigandi er Guðrún Rós Páls-
dóttir hárgreiðslumeistari og
vinna hjá henni þær Hildur Pét-
ursdóttir hárgreiðslumeistari
Anna María hárgreiðslunemi.
Rún verður veitt öll almenn þjón-
usta sem veitt er á hárgreiðslu-
stofum, en opið er virka daga frá
klukkan 09 til 18 og laugardaga
frá kl. 08 til 13. Helgi Pálsson inn-
anhússarkitekt hannaði hin nýju
húsakynni.