Morgunblaðið - 16.12.1984, Blaðsíða 36

36 C
MORGUNBLAÐID, SUNNUDAGUR 16. DESEMBER 1984
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Pekingönd
og
hamborgarar
egar líða tók á þessa
öld mun víða hafa
verið venja að slátra
kind rétt fyrir jólin,
til þess að hafa nýtt
kjöt á hátíðinni. Kind þessi var
kölluð jólaærin. Algengt var til
sveita að borða kjötsúpu um
miðjan aðfangadag, fara síðan í
fjósið, en þegar fjósaverkunum
lauk og allir voru búnir að þvo
sér, var drukkið súkkulaði með
rjóma og borðaðar margs konar
kökur með. Fyrr á öldum mun þó
annar háttur hafa verið hafður
á. í íslenskum þjóðháttum segir:
„Tíðast var það, ef ekki var farið
tii kirkju, að jólalesturinn var
lesinn um kl. 6 þegar búið var að
kveikja á jólanóttina og allir
voru búnir að þvo sér og greiða
og fara í betri fötin. Þegar lestri
var lokið, var farið fram og bor-
inn inn jólamaturinn, magáll,
sperðill og ýmislegt hnossgæti
og einar 3—4 laufakökur, ekki
var venja að skammta hangiket
á jólanóttina. En eftir að kaffi
kom til, var kaffi og lummur
seinna seinna um kvöldið.
Stundum var líka hnausþykkur
grjónagrautur með sýrópi út á
(rúsfnugrautur síðar meir).“
Hefur sá grautur lengi og er enn
í dag kallaður jólagrautur. Var
mikið borðað á jólum þá ekki
síður en nú og hefur það efalaust
verið mikil viðbrigði fyrir mag-
ann að innbyrða allan þennan
mat. Tengdamóðir mín, sem var
frá bæ, þar sem mörg börn voru
í heimili, sagði mér að hún
myndi ekki eftir jólum öðruvfsi
en eitthvert barnanna hefði
kastað upp. Núna er viðbrigðin
fyrir magann ekki eins mikil, og
hefur mikil breyting orðið á
matarvenjum okkar íslendinga
jafnt á jólum sem aðra daga.
Flestir hafa sama matseðilinn á
jólum ár eftir ár. Algengur mat-
ur á aðfangadagskvöld mun vera
rjúpur, svfnasteik, hamborg-
arhryggur, lambshryggur eða
hreindýrakjöt. Nú segja kaup-
mennirnir okkur að jólamatur-
inn f ár verði andasteik og birt-
ist hér uppskrift af fburðarmik-
illi appelsfnuönd. Talsverð fyrir-
höfn er að útbúa þennan rétt, en
fæstir telja eftir sér að eyða
tíma í að matbúa fyrir aðfanga-
dagskvöld.
Auk appelsínuandarinnar er
uppskrift af hamborgarhrygg.
Pekingönd með
appelsínum og
vínberjasalati
Handa 5
1 önd u.þ.b. 2 kg
1 tsk salt
W tsk pipar
1 msk hunang
1 appelsina til að nudda öndina
með
2 dl vatn + safi úr 'h appelsfnu
til að setja í ofnskúffuna
smáttskorinn þunnur börkur af
hálfri appelsfnu til að setja ofan
á öndina
2 msk appelsínusafi í sósuna
2 msk rjómaostur án bragðefna
1 dl rjómi
1 appelsfna f sneiðum til að bera
með öndinni
3 appelsinur + 3 jólakerti til
skrauts á fatið
1 lítil pappfrsþurrka f sama lit
og jólakertin.
1. Afþiðið öndina hægt f kæli-
skáp.
2. Takið innmatinn úr öndinni.
Þvoið öndina vel með klúti undn-
um upp úr volgu vatni. Skoðið
hana síðan vel og reytið alla
fjöðurstafi, sem eftir eru, úr
henni. Gott er að nota flfsatöng
við það verk. Skerið frá fitu, ef
hægt er.
3. Leggið öndina á grind við
opinn glugga svo að hún þorni,
hafið fat undir grindinni. Gott
er ef gola er úti. Látið öndina
liggja þannig í 24 klst svo að
húðin þomi.
4. Nuddið salti og pipar f öndina
að utan og innan.
5. Skerið appelsfnu f fernt og
nuddið öndina að innan og utan
með henni.
6. Smyrjið hunangi yfir alla önd-
ina.
7. Hitið bakaraofninn í 200°C og
steikið öndina í 1 klst. Þegar góð
brúning er komin á öndina er 2
dl af vatni + safa úr xk appelsínu
hellt f skúffuna eða steikingar-
pottinn. Ausið soðinu öðru
hverju yfir öndina.
8. Sjóðið innmatinn í 3 dl af
saltvatni f litlum potti.
9. Skerið börk af 1 appelsfnu með
kartöfluhníf, skerið síðan í mjó-
ar ræmur. Sjóðið þær í örlitlu
vatni í 10 mínútur.
10. Takið öndina úr skúffunni og
hellið soðinu í pott. Setjið öndina
aftur í skúffuna, stráið síðan
ræmunum af appelsfnuberkinum
yfir hana og glóðarsteikið eða
steikið við mikinn hita f 5 mínút-
ur.
11. Fleytið fituna ofan af soðinu.
Setjið síðan síað soðið af inn-
matnum saman við.
12. Hrærið rjómaostinn út í. Ef
ykkur finnst sósan of þunn, getið
þið hrært hveiti út í.
13. Setjið rjómann f sósuna
ásamt 2 msk af appelsfnusafa.
14. Klippið pappfrsþurrkuna i
sundur langsum. Brjótið síðan
hvorn helming saman langsum,
klippið síðan upp i hana tvöfalda
með 1 sm milliblilli þeim megin
sem hann er lokaður. Klippið
ekki alveg f gegn, skiljið eftir
3—4 sm bil. Vefjið sfðan hvorum
þurrkuhelming á hvorn legg
andarinnar. Stingið horninu
undir. Þannig myndast eins kon-
ar dúskar á leggjunum.
15. Afhýðið appelsfnuna og sker-
ið í þunnar sneiðar og leggið tii
hliðar á fatið.
16. Skerið börkinn á þremur
appelsfnum á 5 stöðum hálfa leið
niður, togið sfðan örlítið í sundur
á miðjunni og stingið 1 jólakerti
í hverja appelsfnu. Setjið síðan á
annan enda fatsins. Kveikið á
kertunum og berið öndina á
borð.
Meðlæti: Soðið grænmeti, t.d.
gulrætur, belgbaunir og soðnar
eða bakaðar kartöflur, eða annað
það grænmeti sem ykkur hentar
og vínberjarsalat.
Vínberjasalat
'h kg græn vínber
1 lítil dós niðursoðnar mandar-
ínur
50 g valhentukjarnar
2 msk súrsað sellerí (schredded
seleriac) fæst f krukkum.
'h msk sftrónusafi
2 msk matarólía
2 tsk hunang
3 dropar tabasko-sósa
salt milli fingurgómanna.
1. Þvoið vínberin og skerið í
tvennt. Takið steinana úr þeim.
Merjið valhneturnar örlítið með
kökukefli. Ef þær eru f plastpoka
er best að gera það án þess að
opna pokann.
2. Hrærið saman f sftrónusafa,
hunang, matarólfu, tabasko-sósu
og salt.
3. Leggið selleríið á sigti og látið
renna vel af því. Setjið í skál
ásamt vinberjum, síuðum mand-
arfnum og hnetum.
4. Hellið leginum yfir og blandið
saman með tveimur göfflum.
5. Setjið plastfilmu yfir skálina
og látið standa f kæliskáp f 3—4
klst.
Hamborgarhryggur
með sinnepi
og hunangi
Handa 5
2 'h kg hamborgarhryggur
2—31 vatn
2 selleristönglar
2 gulrætur
8 negulnaglar
6 svört piparkorn
1 msk milt sinnep
1 msk hunang
1 dl rauðvín yfir hrygginn
1 dl rauðvín f sósuna
1 msk sherry f sósuna
2 msk smjör
2 msk hveiti
soð af hryggnum
1 dl rjómi
'h tsk soðkraftsduft
1 heildós ananashringir
2 msk smjör til að steikja anan-
asinn í.
1. Setjið vatn í pott ásamt niður-
skornum sellerístönglum, gul-
rótum f sneiðum, negli og pipar.
Látið sjóða.
2. Leggið hrygginn í pottinn.
Hægt er að sjóða þetta f steik-
ingarpotti f bakarofni. Látið
sjóða við hægan hita f 1 klst.
3. Takið hrygginn úr pottinum,
leggið á ofnskúffuna, smyrjið
siðan hrygginn með sinnepi og
hunangi.
4. Hitið bakarofninn í 200°C og
steikið hrygginn í 15 mínútur.
5. Hellið 'h dl af rauðvfni yfir
hrygginn þrisvar sinnum á 5
mínútna fresti.
6. Bræðið smjörið f potti, hrærið
út í það hveiti, þynnið með soð-
inu af hryggnum og rjómanum
og búið til sósu. Hrærið soð-
kraftsduft út í. Gætið þess að
fleyta fituna af soðinu af
hryggnum.
7. Takið sósuna af hellunni,
hrærið rauðvín og sherry út L Ef
sósan er ljós, er hægt að setja
sósulit út i hana.
8. Hitið smjör á pönnu, gætið
þess að það brenni ekki. Þerrið
anananshringina með eldhús-
pappír og steikið þá f smjörinu
þar til þeir hafa tekið lit.
9. Leggið hrygginn á fat, skerið
hann f sneiðar. Leggið síðan an-
anassneiðarnar langsum ofan á
hrygginn.
Meðlæti: Bakaðar eða brúnaðar
kartöflur, soðnar sveskjur, rauð-
kál, belgbaunir og gulrætur.
Athugð: Ef þið viljið síður nota
vfn við matreiðsluna er hægt að
sleppa þvf alveg eða nota óáfengt
vín f staðinn.
Sarasota, Florida,
U.S.A.
Tvö lúxusherbergi og tvö baðherb. í íbúðarblokk
til leigu. Hægt er aö synda í Mexíkóflóa eöa í
okkar fallegu sundlaug og fara í tennis. Frábærir
veitingastaðir og öll önnur þjónusta fyrir ferða-
menn. Skrifið eða hringið eftir upplýsingabæklingi.
Sarasota Surf — Racquet Club,
5900 Midnight Pass Road,
Sarasota, Fl. 33581. Sími 1-813-349-2200.
Kína:
Rottur og köngullær
í lyfjaglösunum!
Peking, 13. desember. AP.
HEILBRIGÐISYFIRVÖLD í Kína
fóru á stúfana í haust og vetur og
gerðu viðamikla könnun á ástandi
og framboði lyfjaverslana í Peking.
Útkoman var ekki til fyrirmyndar og
má í því sambandi nefna, að ótrúlegt
magn af harðbönnuðum og jafnvel
stórhættulegum lyfjum, sem raetur
eiga að rekja til skottulækninga,
voru á boðstólum. Þá var hreinlæti
svo afleitt að notkun þess orðs á vart
við.
Athugaðar voru 636 lyfjabúðir
og nær alls staðar var gert upp-
tækt talsvert magn af grasalyfj-
um og fleiru tengdu fornum kín-
verskum skottulækningum sem
enn njóta mikillar hyíli meðal
Kínverja. Þá var víða fundið að
ílátum og umbúðum lyfja. Voru
lyfin víða menguð ryki, köngulló-
arvefjum, rottuskít svo ekki sé
minnst á nokkur dæmi þar sem
rotturnar sjálfar vippuðu sér upp
úr krukkunum er heilbrigðisyfir-
völd gægðust ofan í. Þetta mál er
nú undir smásjánni hjá yfirvöld-
um í Kína og er búist við að ein-
hverjir verði handteknir eða svipt-
ir lyfsöluleyfi á næstunni, nema
hvort tveggja sé.
p0ripinMiifoi&
Áskriflaniimnn er H3033