Morgunblaðið - 16.12.1984, Blaðsíða 44

44 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. DESEMBER 1984
ÚR DAGBÓKUM EINARS
Einar Magnússon á yngri ár-
um og með honum eru bekkj-
arbræður hans, Sigurður
Thoroddsen (Lv.) og Bolli
Thoroddsen (t.h.). Myndin
var tekin árið 1920.
fangavörðurinn að ljúka upp lásn-
um, sem rúmið var fest með, og fór
ég svo að hátta. Kl. 8 slokknuðu
ljósin.
Ég lá vakandi litla stund og hugs-
aði margt, hugsaði um hvað þeir,
sem mér voru kærir, myndu segja,
þegar þeir fréttu þetta, og hug-
leiddi, hvernig máli mínu myndi
ljúka og margt fleira. [Ég var að
vísu ekki í neinum vafa um það, að
ég myndi verða sýknaður, þegar
símskeyti kæmi frá Newcastle.]
Loks sofnaði ég, því að ég var
þreyttur eftir erfiði dagsins.
Kl. 6 næsta morgun [mánudag 21.
febrúar] var ég vakinn, og fötunum
minum, sem tekin höfðu verið frá
mér kvöldið áður, fleygt inn. Ég
klæddi mig og þó mig, bjó um rúmið
eftir öllum kúnstarinnar reglum, ég
var reyndar hálf-tornæmur á það,
sópaði og skúraði gólfið, hellti úr
spýtubakkanum og koppnum, var
fylgt fram til þess, og fór svo inn að
drekka morgunteið og éta rúgar-
ann, sem maður fékk nóg af. Teið
var heldur bragðlítið, ég hefði eins
getað haldið, að það hefði verið
skolvatn.
Nokkru seinna færði vörðurinn
mér nokkra kaðalspotta og sagði að
ég gæti tætt þá sundur, ef ég vildi.
Ég þakkaði, og þótti vænt um að
hafa eitthvað til að festa hugann
við. En betra þótti mér þó um há-
degisbilið, þegar hann færði mér
bók, „Den russisk-japanske krig“.
Ég las hana allan daginn og það
sem eftir var [dvalar minnar þarna]
með mestu interessu, og fannst tím-
inn fljúga áfram. Að lokum var ég
farinn að kunna sve vel við mig, að
mér þótti hálfleitt að fara frá bók-
inni, áður en ég hefði lesið hana til
enda.
Þriðjudaginn [22. febrúar] kom ég
fyrst fyrir réttinn í 9. Under-
sögelseskammer. Var þar milligerð
á milli mín og dómarans. Ég hallaði
mér fram á grindurnar, en fékk
brátt að vita, að það væri ekki
meiningin. [Ekki man ég, hvort það
var dómarinn eða dómþjónninn,
sem allhryssingslega benti mér á
það, líklega sá'Síðari.] Svo bað ég í
hæðnisróm um fyrirgefningu, ég
væri ekki vanur heimilisvönum hér
enn, en það vonandi lagaðist.
Dómarinn eða chefinn sat í stól
beint á móti mér, þannig að ljósið
skein beint framan í mig. — Hann
var laglegur maður með stór brún'1
augu og rauðan erótískan munn.
Strax eftir að ég kom inn úr dyrun-
um, sagði hann:
„Naa, Magnusson, er De nu ekki
kommet paa bedre tanker?"
„An vilket?" sagði ég og fauk f
mig undireins.
„Ja, altsaa, vil De ikke heller til-
staa med det samme og ikke komme
með saadanne besynderlige histori-
er, saa slipper De bare með böder?“
Seig í mig við þetta, og svaraði
ég, að ég myndi ekki játa neitt, sem
væri lygi, svo að hann þyrfti ekki að
tefja tímann með þessu.
„Men har De ikke faaet noget
telegram fra Newcastle?" sagði ég.
„Vi har intet telegram sendt,"
sagði dómarinn. „Man kan jo ikke
sætte statskassen i unödvendige
udgifter for saadanne lögnehistori-
er.“
Ég varð öskureiður og barði í
grindina og hrópaði:
„Men det er min rátt att téle-
grammet skulle bli sendt for det ár
mit enda bevis.“
„De har ingen ret her!“ sagði
hann og var nú farinn að reiðast.
„Ja saa, saa har jeg ikke mere
med Dem at tale,“ sagði ég og gekk
til dyranna, en réttarþjónninn
Bókin Úr dagbókum
Einars Magg er um
þessar mundir aö koma
út hjá Almenna bókafé-
laginu. Hér á eftir birt-
ist kafli úr bókinni. Ein-
ar Magnússon er stadd-
ur í Kaupmannahöfn,
nýkominn frá Englandi.
Hann er í fangelsi
sakaöur um að hafa
komið inn í landið sem
laumufarþegi.
Handtekinn í
Kaupmannahö fti
XamiunuUri r.hrúnr 1971
„Knupm.nn.horD 28. rnbréar 1921
Nú er góð vika liðin síðan ég kom
hingaö. Við lögðumst við tollbúðina
kl. 8 að morgni sunnud. 20. febrúar.
Eins og ég sagði frá í síðasta
hefti [minnisblaðanna frá Eng-
landi], kallaði skipstjóri mig upp f
brú til sín á laugardagskvöldið og
sagðist verða að láta taka mig
fastan [sem laumufarþega], þegar
hingað kæmi. Sveikst hann heldur
ekki um það, því að stiax komu
Statspólitíin um borð og fóru með
okkur alla 3. pláss farþega upp á
lögreglustöðina í Tollbúðinni.
Vorum við allir (7) heimsendir [af
konsúlnum Döllner í Newcastle]
nema einn, Færeyingur. Var fjórum
sleppt strax, en mér og tveimur öðr-
um haldið eftir. Voru þeir tveir
sendir heim af ensku lögreglunni,
en voru teknir fastir og sátu þar í
þrjár vikur í fangelsi og voru svo
settir um borð í bátinn (Hebe) utan
vidare.
Ég var yfirheyrður, og skýrði ég
frá því, hví ég væri blindpassager,
og sagöi alla söguna um Kristján
danska, sem hafði tekið á móti
heimsendingarpappirunum og far-
seðlum okkar beggja, en hafði svo
orðið eftir af skipinu í Newcastle,
og sá ég, að politivagtmaðurinn,
sem yfirheyrði mig, skrifaði frá-
sögn mína niður á einhver blöð. En
af því að ég hafði enga pappfra til
að sanna mál mitt, sagði hann, að
hann yrði að taka mig fastan, en
það stæði vfst ekki lengi, fyrr en
þeir hefðu fengið telegram frá
konsúlnum f Newcastle. Var þessi
lögreglumaður hinn vingjarnleg-
asti. Gekk okkur vel að skilja hvor
annan, þó að ég talaði einhvers kon-
ar sænsku, en hann auðvitað
dönsku, sem ég var óvanur.
Vorum við svo fluttir í bíl á lög-
reglustöðina f Store Kongensgade í
fylgd með 2 eða 3 lögregíuþjónum.
Félagar mínir voru nervösir, en ég
bara spaugaði til að halda f þeim
lífinu.
Þegar við vorum komnir inn í
lögreglustöðina, var okkur vísaö inn
f krók, þar sem við skyldum sitja.
En ég varð þreyttur á því og gekk út
að glugga að horfa út. En þaö til-
heyrði víst ekki stöðu minni sem
fanga, því að brátt var kallað hryss-
ingslega til mín að setjast aftur.
„Með ánægju, ef ykkur er þægð í
þvf,“ sagði ég hæönislega og settist.
Ég bað um blað að lesa, en be-
tjenten [lögregluþjónninn], sem ég
spurði, sagðist ekki vita, hvort það
mætti.
„All right,“ sagði ég „til allrar
hamingju er nú blað hér á bekkn-
um, og það les ég, hvað sem hver
segir.“ Mér þótti þetta nokkuð
skrýtin ókurteisi.
Loks eftir langa bið og leiðinlega
vorum við kallaðir inn á skrifstof-
una, einn og einn til yfirheyrslu.
Var það skemmtilegasti maður og
spaugsamur, sá er spurði okkur. Ég
sagði honum mína sögu eins og hún
gekk, um félaga minn Christian
Jorgensen, danska, sem hefði haft
billet minn og orðið eftir af skipinu
í Newcastle.
„Ja, De skulde ikke have stolet
paa Danskeren," sagði hann.
„Ja, jag gör det. í alla fall inte
mera,“ sagði ég.
Var okkur nú ekið upp til Ar-
resthuset á Nytorv. Ég sat fremst í
bifreiðinni, og voru allir á götunni
að kíkja inn til okkar. Mér þótti
bara gaman að [því]. Þegar við kom-
um upp f fangelsið, var farið með
okkur eftir löngum krókagöngum
og inn á kontór, og það var allt tek-
ið úr vösum okkar, hver tætla,
bréfsnuddur og annað. Svo var farið
með okkur einn og einn í bað, og
urðu hinir að snúa sér til veggjar,
meðan farið var með þá burt.
Með okkur var Pólverji, sem
hafði verið tekinn fyrir flakk, hann
talaði þýzku, hafði verið í þýzkum
herfangabúðum, en strokið og verið
peningalaus í margar vikur.
Mér þótti mjög gott að fá blaðið
og var svo vísað til klefa míns, og
fór ég þangaö. Þegar ég kom inn,
undraðist ég, hversu þar var allt
hreint og bjart, en ekki var þar
sérlega margt um húsgögn, rúm,
sem var slegiö upp að vegg á daginn
(og læst við vegginn), borð og bekk-
ur, hilla með matartækjum, skeið,
hníf og gaffli úr tré, og 3 guðsorða-
bókum, hlandkoppur og vaskaskál
fest við vegginn, þar að auki hnapp-
ur til að hringja á „þjóninn" með.
Cellen [klefinn] var 4 skref á iengd,
2 á breidd og 5 álnir til lofts á að
gizka, með ógagnsæjum neðri rúð-
unum — eftir ástæðum fremur
gott.
Ég fékk brauðbita að éta og öl að
drekka til að byrja með. Svo skver-
aði ég mig af eins og bezt ég gat, þvf
að ég átti að koma fyrir réttinn kl. 1
og vildi líta sem skást út.
KI. 1 kom svo fangavörður að
sækja mig. Ég gekk með værdighed
inn f dómssalinn, eða hvað það nú
var. Var milligerð milli dómarans
og tiltalte [sakbornings] og svo önn-
ur milligerð, og fyrir utan hana
voru áheyrendur allmargir, hélt ég í
fyrstu, að það væru [lögfræðijstúd-
entar, en seinna komst ég að þvf, að
það voru blaðamenn.
Dómarinn var maður fölleitur
með stór, útstandandi augu, ekta
lögfræðingstypa [fannst mér]. Fyrir
framan hann á borðinu lágu nokkur
skrifuð blöð, sem ég þóttist þekkja
að væri blöð þau, sem á var skrifað-
ur framburður minn við yfirheyrsl-
una á lögreglustöðinni i Store
Kongensgade.
Hófst nú yfirheyrslan.
„Er De Magnússon?” sagði dóm-
arinn.
„Ja, det stemmer," sagði ég.
„Har De været blindpassager fra
England?"
„Nej, men det ser ut til det.“
„Kan De give nogen forklaring pá
det?“
„Ja, det har jag redan givet, og
det har Ni pá den dár lappen. Skal
jag upprepa det?“
„Ja, tak.“
Sagði ég síðan svo vel frá öllu,
eins og andinn gaf mér að mæla.
Hálfbrosti söfnuðurinn að sögu
minni, héldu víst, að það væri bara
lygasaga.
Dómarinn sagði, að það yrði að
síma til Newcastle og spyrja kon-
súlinn, en á meðan yrðu þeir að
halda mér eftir.
„All right, sá sitter jag hár,“
sagöi ég.
Fóru þá allir að skeilihlæja, og
skildi ég ekki hvers vegna, en stóð
upp og gekk út með hinni mestu
værdighed.
Með fylgd fangavarðar fór ég nú
inn í klefa minn og gekk þar fram
og aftur til að stytta mér stundir.
Kl. 3 var öllum söfnuðinum
hleypt út í garðinn til að anda að
sér fersku lofti, en ekki fengu fang-
arnir að sjá hverjir aðra, einn fór út
í einu, og í garðinum hefur hver sitt
gerði, 3 skref á breidd og 10 á lengd,
og veggurinn er 8 fet á hæð með
gaddavírsgirðingu. Mér þótti gott
að draga að mér frískt loft. Var ég
að litast um, hvort nokkuð færi
væri á að strjúka, og sá ég ekkert,
nema ef vera skyldi, að hægt væri,
að vinur manns gæti fleygt
skammbyssu inn og reipi, og svo
væri hægt að forcera útganginn
[með skammbyssunni]. En það er
allt of hæpið.
25 mínútur var ég úti. Svo inn
aftur. Fangaverðirnir voru frekar
kurteisir, eftir því sem við var að
Einar Magnússon
búast. Aðeins einn var eitthvað að
brúka kjaft við mig, svo að ég bað
hann að halda sér saman, hvað
hann líka gerði. Því að tilfellið er,
að því að ég hef heyrt, að Danir eru
ekki hræddari við neitt meir en að
móðga íslendinga, því að þeir hafa
orð fyrir að reiðast illa, ef í þá fýk-
ur, en Danir eru friðsamir að eðlis-
fari.
Svo optrádte ég svo selvsikkert og
aristokratiskt eins og ég stundum
get, þó ekki alltaf, og það hefur sín-
ar verkanir. Að vera dálítið stor-
snudet hefur áhrif á hvern sem er,
fólk er nú svo gert, að bak við
drembilætið halda þeir, að sé
eitthvað, sem bezt sé að fara var-
lega að.
Mér fannst tíminn langur, en til
allrar hamingju heyrði ég til ráð-
húsklukknanna, þegar þær slógu.
Var mér hið mesta yndi að þeim
klukkum, sérstaklega, þegar þær
slógu sex og tólf, því að þá spila þær
lag, hátíðlegt og beroligende [ró-
andi]. Einnig voru nokkrar dúfur
uppi á þakskegginu mér til
skemmtunar.
Til þess að stytta tímann með
byrjaði ég að hreinsa neglur mfnar
mjög svo gaumgæfilega, fyrst með
tönnunum og trégafflinum, og svo
fann ég upp á því að nota skóreim-
arnar mínar til þess. Það var alveg
dæmalaust, hvað ég gat alveg sökkt
mér niður í þetta. Nöd gör opfind-
som, það er satt.
Kl. 6 kom maturinn, vatnsgraut-
ur, brauð og mjólk. Kl. 7(4 kom