Morgunblaðið - 14.02.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 1985
Svipmyndir úr sögu
Keflavíkurkirkju
Keflavíkurkirkja
— eftir Ólaf Odd
Jónsson
i
Keflavíkurkirkja á um þessar
mundir 70 ára vígsluafmæli. Að-
dragandinn að kirkjubyggingu í
Keflavík var mun lengri. Hann
gekk ekki átakalaust fyrir sig.
Upphaflega var þar reist timbur-
kirkja. Hún skekktist á grunni í
ofsaveðri í nóvember 1902, þá að
kalla fokheld. Nýverið kom í leit-
irnar á Þjóðminjasafni Islands
söguleg mynd af þessari kirkju, en
henni svipaði mjög til kirkjunnar
á Akranesi. Það sem eftir var af
timburkirkjunni var síðan rifið og
efniviðurinn fór í að reisa hús í
Keflavik, sem sum hver standa
enn.
í tilefni af vígsluafmæli þeirrar
kirkju sem nú er í Keflavík hefur
verið gefið út afmælisrit sem
nefnist Keflavíkurkirkja
1915—1985. Fjölmargar greinar
eru í ritinu um sögu kirkjunnar og
kirkjulegt starf í Keflavík.
í grein sem Kristján Anton
Jónsson, yfirkennari, nefnir
„Ágrip af kirkjusögu í Keflavík“,
segir 'á þessa leið um byggingu og
vígslu kirkjunnar: „Kirkjan er
reist árið 1914 eins og skráð er á
framhlið turnsins. Rögnvaldur
Ólafsson byggingameistari gerði
uppdrætti að kirkjunni og hafði
hann umsjón með kirkjubygging-
unni. Endanlega uppdrætti af
kirkjunni sendi hann til sóknar-
nefndar 29. apríl 1914. Yfirsmiður
var Guðni Guðmundsson stein-
smiður frá Reykjavík. — Guðrún
Hannesdóttir hefur sagt mér, að á
höfuðdaginn, 29. ágúst, 1914, hafi
verið haldið reisugilli við kirkjuna
að viðstöddu miklu fjölmenni.
„Þetta var mikill gleðidagur í
Keflavík. Þaksperrurnar voru
skreyttar krönsum, sem gerðir
voru úr lyngi, flögg voru uppi,
ræður haldnar og sungið." —
Kirkjubyggingin kostaði um
17.000 kr. Olafur Á. ólafsson stór-
kaupmaður og systir hans, frú
Kristjana Duus, gáfu þar af 10.000
kr. Þau systkinin voru Keflvík-
ingar, börn Sveinbjörns ólafsson-
ar kaupmanns í Keflavík.
Sóknarpresturinn, sr. Kristinn
Danfelsson, prófastur á Útskálum,
vígði Keflavíkurkirkju 14. febrúar
1915 við hátíðlega athöfn að við-
stðddu miklu fjölmenni. Prófasti
til aðstoðar voru sr. Brynjólfur
Magnússon í Grindavík, sr. Árni
Þorsteinsson á Kálfatjörn og sr.
Árni Björnsson í Görðum. Organ-
isti var Marta Valgerður Jóns-
dóttir. Söfnuðurinn var einhuga
og mjög áhugasamur um kirkju-
bygginguna. Karlar og konur fórn-
uðu miklum tíma og gáfu kirkj-
unni fé og muni, og börn og ungl-
ingar lögðu einnig hönd að verki
við að mylja grjót o.fl. Þá eins og
ávallt síðan hafa konur verið stór-
huga og ekki látið sitt eftir liggja."
II
Sr. ólafur Skúlason, vígslubisk-
up, sem ólst upp í nágrenni kirkj-
unnar, fylgir afmælisritinu úr
hlaði með grein sem hann nefnir:
„Uppeldi við kirkjuljós". í grein-
inni kemst hann svo að orði: „Frá
fyrra skeiði bæjarlífsins minnist
ég þess sérstaklega, hversu gott
það var að eiga heima i slíkri ná-
lægð við kirkjuna, að við gátum
fylgst með ferðum fólks til messu
úr stofuglugganum heima. Það
reyndist ekki síst ævintýr og
órjúfanlega tengt minningum há-
tíðar, þegar ljósin rufu skamm-
degismyrkrið á aðfangadagskvöld,
meðan engin götuljós kepptu við
kirkjuljósin í að rjúfa fjötra
svartnættisins. Hef ég títt hugsað
til þessarar bernsku minnar, þeg-
ar ég hef leitast við að gera mér
grein fyrir áhrifum kirkjunnar í
samfélaginu og köllunarverka
hennar. Hún sendir ljósgeisla út í
annars dimman heim. Hún sendir
kraft boðskapar sfns til að ganga á
hólm við „heimsdrottna myrkurs"
eins og Páll orðar það (Efesus
6,12). Og minningar stríðandi
birtu frá kirkjunni heima hafa
ætíð síðan verið mér hvatning og
laðað fram kjark, þegar vonleysið
sótti að, og veitt áræði, þegar fátt
virtist fengsælt. Kirkjan með
birtu sinni á skammdegiskvöldum
hefur því mótað ungan pilt, sem
stóð við stofugluggann heima hjá
sér og sá myrkrið víkja fyrir
bjarmanum að innan, meðan
kirkjan var opin. En jafnskjótt og
dyrum var lokað, nýttist birtan
aðeins þeim er inni sátu, en fyrir
utan ríkti myrkrið áfram óhindr-
að. Mér finnst ég hafi séð í þessu
þá leið, sem okkur ber að halda,
þjónum kirkju Krists. Við eigum
ekki að láta okkur nægja, að hægt
er að njóta án áhættu í öryggi
hins góða skjóls, heldur er köllun-
arverkið að leiða ljósið til að sigra
myrkrið í nafni hins upprisna
frelsara, Jesú Krists.
Og vitanlega er það ekki síður
þakkarefni á þessari stundu og
ævinlega, þegar litið er til baka og
það skoðað, sem helst hefur mót-
að, að það var ekki látið við það
sitja, að sjá ljósið flæða út frá
kirkjunni, heldur var haldið þang-
að og boðskapurinn móttekinn.
Kirkjan var virt vel og kirkju-
ganga var sjálfsögð á heimili
mínu, þar sem ég ólst upp við hin
ljúfu áhrif kristinnar trúar, sem
birtist frekar í umgengni og góð-
um siðum en hörðum á ákveðnum
orðræðum."
Sr. ólafur Skúlason víkur síðan
að þeim sterka svip sem ferming-
arfaðir hans, séra Eiríkur Brynj-
ólfsson, setur á þessar bernsku- og
unglingsminningar hans.
III
Það er því ekki úr vegi að geta
nánar um merkan þátt í starfi sr.
Eiríks, sem kemur fram í grein
sem sr. Björn Jónsson skrifar um
þennan forvera sinn í starfi í
Keflavík.
„Uppeldis- og fræðslumál í
sóknum sínum lét sr. Eiríkur sér-
staklega til sín taka. Hann var
hinn ákjósanlegasti leiðtogi æsk-
unnar. Hann var einlægur vinur
unglinganna og glöggskyggn á
hugðarefni þeirra. Fátt var hon-
um áreiðanlega jafn hugleikið i
starfi sínu og að leiðbeina æsk-
unni og uppfræða hana. Og ungl-
ingarnir fundu, að þeir áttu í hon-
um traustan og skilningsgóðan
vin, sem ætíð kom til móts við þau
jafn hlýr, hjálpfús og kærleiksrík-
ur. Fermingarbörnin áttu ljúfar
minningar um sr. Eirík sem fræð-
ara sinn og fermingarföður. Við
undirbúning fermingar þeirra
lagði hann sérstaka rækt, leitaðist
við að gera fermingarathöfnina að
fagurri, minnisstæðri og sann-
helgri stund, og eftir ferminguna
fylgdist hann með ferli þeirra af
brennandi áhuga.
Um tíma rak sr. Eiríkur skóla í
sóknum sínum, og mun unglinga-
skóli hans í Keflavík hafa verið
fyrsti vísirinn að gagnfræða-
skólanum, sem var settur á stofn
haustið 1952.
Séra Eiríkur Brynjólfsson verð-
ur Keflvíkingum minnisstæður
fyrir margra hluta sakir. Alls
staðar þar sem brýn verkefni biðu
og góð mál þurftu skjótrar úr-
lausnar, þar var sr. Eiríkur kom-
inn, bjartsýnn og hvetjandi.
Og undra oft tókst honum að
kveikja þann lifandi áhuga sem
nægði til þess að veita máli braut-
argengi, sem fyrir var barist í það
og það sinnið. Ekki vílaði hann
heldur fyrir sér að Ieggja sjálfur
hönd á plóginn, þar sem hann
taldi þess þörf.
E.t.v. verður sr. Eiríkur þó
Keflvíkingum ógleymanlegastur í
sambandi við voðaatburðinn, sem
gerðist þar hinn 30. des. árið 1935,
þegar samkomuhúsið brann með-
an jólatrésskemmtun stóð yfir,
með þeim hörmulegu afleiðingum,
sem enn eru eldri bæjarbúum i
fersku minni.
Þar var sr. Eiríkur staddur. Og
þar drýgði hann hetjudáðir, sem
aldrei gleymast. Og víst er um
það, að öðruvísi og stórum ógæfu-
legar hefði farið, ef hann hefði
verið fjarstaddur þá. Þar gekk
hann að björgunarstarfinu af
slíkri ósérhlífni, að hann skað-
brenndist á útlimum og andliti.
Sigurgeir Sigurðsson biskup lét
svo um mælt, að séra Eiríkur
„bæri heiðursmerki á höndum
sér“. Átti hann þar við örin eftir
brunasárin sem hann hlaut í við-
leitni sinni við að bjarga öðrum,
einkum börnum og gamalmenn-
um, úr voðanum.”
IV
f stuttri blaðagrein verður að-
eins stiklað á stóru f sögu kirkj-
unnar. Þeir prestar sem hafa
þjónað Keflavíkurkirkju eru sr.
Kristinn Daníelsson 1915—1916,
sr. Friðrik J. Rafnar 1917—1927,
sr. Eiríkur S. Brynjólfsson
1928-1952, sr. Valdimar J. Ey-
lands, dr. theol., 1947—1948, séra
Björn Jónsson 1952—1974 og sr.
ólafur Oddur Jónsson frá 1975.
Starfsemi Kórs Keflavíkur-
kirkju hefur verið blómleg alla tíð,
ekki síst hin síöari ár. Kórinn var
formlega stofnaður 1942, eins og
fram kemur í grein formanns
kórsins, Böðvars Pálssonar, safn-
aðarfulltrúa og meðhjálpara.
Hann hefur sungið ásamt Hall-
beru systur sinni áratugi í kórn-
um. Keflavíkurkirkja hefur þann-
ig átt sína máttarstólpa á þessu
sviði sem öðrum. Sem dæmi um
kraftmikið starf má geta þess að
kórinn mun halda til fsrael um
næstu jól og syngja þar við fæð-
ingarkirkjuna og í þjóðleikhúsinu
í fsrael.
Organistar og söngstjórar kirkj-
unnar hafa til þessa verið Marta
Valgerður Jónsdóttir 1915—1918,
Friðrik Þorsteinsson 1918—1964,
Geir Þórarinsson 1964—1977 og
sonur hans, Siguróli Geirsson, frá
1977.
Siguróli skrifar grein í ritið um
organistana. Þeir voru brautryðj-
endur í tónlistarmálum byggðar-
lagsins.
Ýmsar aðrar greinar eru í af-
mælisritinu, m.a. um merkan þátt
kvenna í málefnum kirkjunnar,
barna- og æskulýðsstarf o.fl., sem
of langt yrði upp að telja. En segja
má að gæfa kirkjunnar hafi verið
gott starfsfólk.
Núverandi sóknarnefnd Kefla-
víkursóknar hefur sem fyrri sókn-
arnefndir unnið vel að þeim mál-
um sem eru sókn og söfnuði til
heilla. Tryggð sóknarnefndar-
manna við kirkjuna er einstök. Má
geta þess í því sambandi að Ragn-
ar Guðleifsson hefur verið ritari
sóknarnefndar frá 1933. Ýmsar
framkvæmdir hafa hvílt á sóknar-
nefnd. Miklar endurbætur voru
gerðar á kirkjunni á árunum
1966—’67.
1970 eignaðist söfnuðurinn
safnaðarheimilið Kirkjulund, sem
keyptur var fyrir gjafafé Helgu
Geirsdóttur, en hún arfleiddi
Keflavíkurkirkju að öllum eigum
sínum. Það var ekki í fyrsta sinn
sem kirkjunni hafa verið færðar
höfðinglegar gjafir.
Kirkjulundur brann 1980. Eftir
brunann var hann endurbættur og
stækkaður og gegnir æ stærra
hlutverki í safnaðarstarfinu.
Það hefur oftar en einu sinni
sannast í sögu Keflavíkurkirkju
að áföll geta orðið til góðs. Segja
má að þau verði sem nýtt upphaf.
Altarið er hið eina úr timbur-
kirkjunni sem er í núverandi
kirkju. Enn safnast menn um það
altari á gleði- og sorgarstundum
til að lofa Guð og þakka fyrir allt
sem hann hefur gefið. Enn eru
menn opnir fyrir Jesú Kristi, orði
hans og anda, sem alltaf vekur
nýja von í baráttu lffsins. Kefla-
víkurkirkja hefur þannig verið
ungum sem öldnum allt f senn at-
hvarf í gleði og sorg, kyrrðar- og
friðarstaður, hún hefur vísað
mönnum leiðina og hjálpað þeim
að ná áttum á erfiðum stundum.
Kirkjan hefur verið helgur staður
hátíða, íhugunar og athafna og
mun verða það um ókomin ár með
Guðs hjálp.
Ólafur Oddur Jónsson er sóknarpr-
íslenskir rallökumenn keppa í Finnlandi
„FERÐIN er meira farin til gam-
ans en að ná árangri, enda iítil von
á slíku þar sem Finnar eru taldir
bestu rallökumenn heims. Ferðin
er líka hugsuð til að efla samskipti
milli íslands og Finnlands á sviði
rallaktsurs, sem vonandi skilar sér
í Ljómarallinu hérlendis í haust,“
sagði Steingrímur Ingason fram-
kvsmdastjóri Bifreiðaíþrótta-
klúbbs Reykjavíkur í samtali við
Morgunblaðið, en hann ásamt
þremur öðrum rallökumönnum
kcppir í Hankirallinu svonefnda í
Finnlandi dagana 23.—24. febrúar.
Hankiralli er önnur sterkasta
rallkeppni Finnlands, en flestir
atvinnurallökumenn bílaverk-
smiðja eru þaðan komnir. Und-
anfarin ár hafa þekktir ökumenn
sigrað í keppninni, m.a. heims-
meistarinn Stig Blomqvist á 350
hestafla Audi Quattro. Rallið er
900 km langt og eru 400 km á
sérleiðum, ís og snjólögðum veg-
um í nágrenni hööfuðborgarinn-
Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson.
Kapparnir fjórir, sem keppa f Finnlandi. Myndin er tekin er þeir æfðu sig
á ísilagðri Leirtjörninni við Hafravatn, en keppnin sem þeir taka þátt í
veröur á ís og snjólögðum vegum og því betra að vera sleipur við
stýrið...
ar Helsinki. Stendur keppnin yfir
í 24 klukkutíma, hefst á laugar-
dagsmorgni og lýkur á sunnudag.
fslensku keppnisbílarnir verða
báðir af gerðinni Toyota Corolla,
búnir 124 DIN hestafla vélum.
Annan þeirra skipa Jón Ragn-
arsson og Steingrímur, en sá
fyrrnefndi er þekktari sem að-
stoðarmaður bróður síns, Ómars
Ragnarssonar. Hinum bflnum
aka þeir Þorsteinn Ingason og
Bragi Guðmundsson. „Ferðin er
tilkomin af þvf að í Ljómarallinu
í fyrra óku finnskir rallökumenn
og buðu þeir aðstoð sfna ef fs-
lenskir keppendur kæmu til
Finnlands. Ætla þeir að greiða
götu okkar á meðan keppni
stendur. Verður þetta vonandi til
þess að við getum kynnt Ljóma-
rallið vel fyrir Finnum og séð
hvernig stór rallkeppni er skipu-
lögð. Þarna verða nærri 100
keppendur og þvf mun stærri
keppni en við eigum að venjast.
Allar leiðirnar eru ís- eða snjó-
lagðar og bílarnir búnir sérstök-
um ísgaddadekkjum, sem við
þekkjum lítið til. Þetta verður
örugglega heilmikið ævintýri og
góð reynsla, en það má líklega
bóka það að árangurinn verður
tæpast neitt til að hrópa húrra
fyrir,“ sagði Steingr|mm\^^

m