Morgunblaðið - 20.12.1985, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER1985
23
við að létta og flýta fyrir flutning-
um, til dæmis með notkun færi-
banda. Tvífrystingu er nokkuð
beitt og ennfremur er algengara
að sama fisktegundin sé lengur
verkuð en hjá okkur. Fyrirkomu-
lagið og stjórnunin á vinnslunni
er sem sagt almennt fullkomnari
hjá grönnum okkar.
í þriðja lagi vakna við lestur
skýrslunnar ýmsar spurningar um
það hvort markaðsmál okkar séu
rétt skipulögð, hvort ekki hafi
verði lögð of mikil áhersla á
Bandaríkjamarkað og þá hágæða-
vöru sem við erum að selja þangað.
Danir og Norðmenn leggja til
dæmis minni áherslu á fullnýtingu
og góðan frágang og vinna mikil-
vægan tíma við það.
Þrátt fyrir að skýrslan dragi upp
dökka mynd af ástandinu hér sýnir
hún þó jafnframt að miklar úr-
bætur eru mögulegar og úrbóta-
vonin ætti því að vera okkur ljós
i myrkrinu. Með bættri menntun,
aðbúnaði og betra skipulagi má
greinilega gera hvort tveggja í
senn, bæta afkomu fiskvinnslunn-
ar og gera henni kleift að greiða
hærra kaup.
Samhengi milli launa
og framleiðni
Vilhjálmur Egilsson: „Það hefur
alltaf legið ljóst fyrir að launin í
fiskvinnslunni eru tölvert lægri
hér á landi en í Danmörku og
Noregi. Sú var einmitt ástæðan til
þess að ráðist var í það að skoða
þetta ofan í kjölinn. Það kom mér
hins vegar nokkuð á óvart hvað
afköstin eru miklu minni á Islandi
en í þessum löndum. Sem sýnir þó
betur en margt annað að beint
samband er milli framleiðni og
launa. Til þess að þessi grein geti
greitt hærra kaup verður að leita
leiða til að auka framleiðnina. Og
í því efni þurfa allir aðilar sem
hlut eiga að máli að taka sig á.
Það er ljóst að selormurinn á
stóran þátt í því að við afköstum
ekki eins miklu og grannar okkar
á hinum Norðurlöndunum. En
fleira kemur til. Rekstrarskilyrði
sjávarútvegsins eru með þeim
hætti að það er ákaflega erfitt
fyrir menn að nýta þau tækifæri
sem fyrir hendi eru. Til dæmis er
oft vandkvæðum bundið að útvega
fjármagn til kaupa á nýjum tækj-
um, en það er einmitt eitt af því
sem fram kemur í skýrslunni, að
Norðmenn og Danir standa okkur
framar í vélvæðingu og skipulagn-
ingu. En svo þegar tækin eru loks-
ins komin þá leyfir afkoman ekki
að borga niður lánin.
Þá er launakerfi þeirra allt
öðruvísi byggt upp en okkar. Bón-
usinn okkar er reiknaður ofan á
fast tímakaup, en hjá þeim er
nokkurs konar akkorðskerfi; uppi-
staða launanna er það sem menn
fá fyrir eigin afköst. Og ýmislegt
fleira mætti nefna. Aðalatriðið er
hins vegar það, að þessi skýrsla
getur hjálpað mönnum að skilja
betur samhengið á milli framleiðn-
innar og þeirra launa sem greidd
eru,“ sagði Vilhjálmur Egilsson.
Þarf að bæta menntun
og aðbúnað
Ásmundur Stefánsson: „Þessi
könnun staðfestir það sem flestir
hafa vitað, að laun á hinum Norð-
Jólafagnað-
ur í Norræna
húsinu
JÓLAFAGNAÐUR fyrir alla fjöl-
skylduna verður haldinn í Norræna
húsinu, sunnudaginn 22. desember
kl. 16.00.
Á skemmtuninni syngur kór
Öldutúnsskóla undir stjórn Egils
Friðleifssonar, sr. Bernharður
Guðmundsson flytur jólahugvekju,
strengjakvartett barna leikur jóla-
lög og Heimir Pálsson les sögur
og ævintýri frá Norðurlöndum.
Gengið verður kringum jólatré
og Carl Billich leikur barna- og
jólalög á pianó. Bornar verða fram
veitingar fyrir börn og fullorðna
og eru allir velkomnir í Norræna
húsið á sunnudaginn kl. 16—19.
Fréttatilkynning.
Hvers vegna eru afköst íslendinga í fiskvinnslu minni en Dana og Norðmanna?
Ormurinn stór þáttur skýring-
arinnar — en fleira kemur til
Rætt við Vilhjálm Egilsson og Ásmund Stefánsson
SKÝRSLA starfshóps á vegum Kjararannsóknarnefndar um laun og launa-
kostnað í Noregi, Danmörku, Bretlandi og íslandi hefur vakið tölverða
athygli. Hún leiðir í Ijós að laun í fiskvinnslu eru a.m.k. 60% lægri á íslandi
en á hinum Norðurlöndunum, en þrátt fyrir það er launakostnaður á hverja
framleidda einingu töluvert minni í Danmörku og Noregi en hérlendis
vegna mun meiri afkasta í þessum löndum. í skýrslunni er bent á að ís-
lenska fískvinnslan þurfí að kosta til miklu til að hreinsa selorm úr fiskin-
um, en Danir eru svo gott sem lausir við orminn og Norðmenn hafa hann
í minna mæli en við. En ýmsar fleiri skýringar eru nefndar á þessum mikla
mun á afköstum okkar og granna okkar í Noregi og Danmörku.
Morgunblaðið leitaði álits full- urlöndunum eru mun hærri en hér
á landi. Fiskvinnslufólk er að
minnsta kosti 60-70% betur borg-
að í Noregi og Danmörku en á
Islandi. Eigi að síður er það fisk-
verð, sem vinnslustöðvar í Dan-
mörku og Noregi greiða, hærra en
gerist og gengur hér. Við stöndum
trúa vinnuveitenda og launþega á
þessum meginniðurstöðum skýrsl-
unnar, þeirra Vilhjálms Egilsson-
ar, hagfræðings hjá Vinnuveit-
endasambandi íslands, og Ás-
mundar Stefánssonar, forseta
Alþýðusambands íslands.
sem sagt frammi fyrir því að fisk-
vinnslustöðvar 1 þessum ná-
grannalöndum okkar greiða bæði
hærra kaup og hráefnisverð en
við, en eru þó reknar með hagnaði,
á meðan islensk fiskvinnsla stend-
ur höllum fæti. Og ástæðan er sú,
að því er virðist, að við afköstum
ekki nógu miklu.
Það kom mér satt að segja á
óvart að munurinn á afköstum
okkar og Dana og Norðmanna
skuli vera svo mikill eins og könn-
unin leiddi í ljós. Ormurinn skiptir
greinilega miklu máli í því sam-
bandi. En það er ýmislegt fleira
sem þessu veldur og vil ég sérstak-
lega nefna þrjú atriði:
I fyrsta lagi er menntun og
aðbúnaði mun betur fyrir komið
hjá grönnum okkar en hér. Gerðar
eru meiri kröfur í sambandi við
verkkennslu og verkþjálfun. Þar
úti gera menn sér betur grein fyrir
því hvað aðbúnaður skiptir miklu
máli. Til dæmis er lögð áhersla á
að tryggja að fólk standi þannig
við borð að hæðin sé rétt, að það
haldi rétt á hnífum og þurfi sem
minnst að bera. Atvinnurekendur
á hinum Norðurlöndunum telja
fráleitt annað en koma þessum
hlutum í gott form, því annað
kæmi fram í minni afköstum fólks-
ins frá degi til dags, og auknum
veikindadögum þess.
í annan stað er skipulagið í
vinnsluhúsunum betra hjá Dönum
og Norðmönnum en okkur. Vél-
væðingin er meiri og það er leitast
- SIMI 11121
Velkominn,Vetur konungur
Loðfóðraðir frakkar fyrir dömur
og herra í glœsilegu úrvali.
Einnig skinntreflar, skinnhúfur
og slceður. Frábærar og hlýjar
jólagjafir sem nýtast vel og
endast lengi. Sérsaumaðir loðfeldir
eftir pöntunum.
Fást með afborgunarskilmálum.
Verð frá kr. 45 f>úsund
Njottu vetrarms.
Verið velkomin.
EGGERT feldskeri - LAUGAVEGI 66
- fyrir þá sem velja aðeins það þesta