Morgunblaðið - 20.12.1985, Side 43

Morgunblaðið - 20.12.1985, Side 43
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER1985 43 Áunnín fískveiðibæklun um? Meö kjörsókn tækist Haf- rannsóknastofnuninni að koma þorskstofninum upp í 1.730.000 tonn á árinu 1989. Til hvers? Nokkrar spurningar eftir Arnmund Backman Það ber helst til tíðinda um þessar mundir að fógetar landsins selja talsvert af skuttogurum á nauðungaruppboðum fyrir u.þ.b. helmingi skulda. Fyrir skömmu var upplýst af samtökum í sjávar- útvegi, að eigið fé útgerðarinnar hefði á undanförnum þrem árum minnkaö að verðmæti um sem nemur 30 skuttogurum. Trillukörl- um er nú bannað að veiða með lögum. Þeir eru sviptir atvinnu sinni og uppnefndir af alþingis- mönnum og hafðir að háði og spotti, þegar þeir reyna að bera hönd fyrir höfuð sér. Fiskveiðiflot- inn er í þeirri furðulegu stöðu að vera verkefnalaus eða á flótta undan þorski um öll mið sam- kvæmt fyrirmælum frá sjávarút- vegsráðuneytinu. Uppbygging fskiskipastólsins er bönnuð með lögum. Fiskveiðisjóður er lokaður og safnar skipum og lætur gera þau upp. í fiskvinnslu blasir víða við alvarlegur hráefnisskortur og atvinnuleysi í heilum sjávarpláss- um svo að til auðnar horfir. Þar sem hráefni er enn til, vantar fisk- vinnslufólk vegna smánarlauna. Á sama tíma liggja forstjórar fisksölufyrirtækja okkar í Banda- ríkjunum nánast á hnjánum og biðja um meiri fisk. Markaðirnir séu í hættu. Hvað veldur þessum hörmung- um? Hvernig getur staðið á því að undirstöðuatvinnuvegurinn er gjörsamlega hruninn til grunna, gjaldþrota? Hvers vegna eru trillukarlar hundeltir af lögreglu? Bölsýnisstefnan Fyrir skömmu var birt skoðana- könnun fyrirtækis hér í borg um afstöðu okkar til stjórnmála- manna. Niðurstaðan var ískyggi- leg. Þjóðin er þeirrar skoðunar að stjórnmálamenn segi henni ekki satt, einbeiti sér ekki að helstu ALÞJÓÐLEG ráðstefna, Explo ’85, um kristna trú og boðun verður haldin í Menntaskólanum við Hamrahlíð 27,—31. desember. Byrjað verður á morgnana kl. 9.30 með bæn og fræðsluefni. Kl. 15.00 til 17.00 verður dagskrá víðs- vegar að úr heiminum sem tekið verður á móti í gegnum gervihnött. Á kvöldin verða samkomur með Jólahappdrætti SÁÁ hefur gengið vel og er meðbyr með samtökunum góð- ur, segir í fréttatilkynningu frá SAÁ. Dregið er um 300 vinninga, þar af um 24 Toyota-bíla. Happdrættið er í raun tvöfalt, annars vegar eru leikfangavinn- ingar 300 að tölu og gilda miðarnir jafnt í leikfangahappdrættinu sem bílahappdrættinu. Dregið er á hverjum degi um bíl frá 12. desem- ber og síðan um 12 bíla á aðfanga- dag. Nauðsynlegt er að heimsendir miðar séu greiddir, svo að viðkom- andi geti tekið þátt í happdrættinu og er hver miði gildur frá greiðslu- degi, nema þegar um leikfanga- vinningana er að ræða, þar gildir miði aftur í tímann. Lausamiðar eru fáanlegir í bif- reið i Austurstræti og á „nýja“ Laugaveginum, ennfremur á út- sölustöðum Nýja kökuhússins og á vandamálunum, þeir séu of hátt launaðir og heldur gagnslitlir. Þetta er alvarlegur dómur. En hvernig á annað að vera? Undanfarin 2—3 sl. ár hefur hin pólitíska leiðsögn haft þær afleið- ingar að engu er líkara en eyðilegg- ingaröfl hafi farið um landið. Hér á landi hafa orðið algjör ham- skipti. Efnahagsmál þjóðarinnar eru loksins orðin óleysanleg. Sví- virðilegir fjárglæfrar vaða uppi. Spákaupmennska og verðbréfa- brask er orðið að öflugri atvinnu- grein. Almenningur er í stórum stíl að missa eignir sínar á báli verðtryggingarinnar. Svona mætti lengi telja. En verst af öllu er þó það að þessi þjóðfélagsbæklun hefur heltekið sjálfa undirstöðuna, sjávarútveg og fiskvinnslu. Um nokkurra ára skeið hefur hinni svokölluðu fiskveiðistefnu verið stjórnað af Hafrannsóknastofnun- inni, sjávarútvegsráðherra og for- manni LÍÚ, Kristjáni Ragnars- syni. Þessi fiskveiðistefna grund- vallast á þeirri sannfæringu að ofveiði sé nú og hafi um nokkurra ára skeið verið eitt aðalvandamál þjóðarinnar og fiskfriðun, sérstak- lega á þorski, eitt aðalviðfangsefn- ið. Þessi þrenning hefur beitt vís- indalegum vinnubrögðum til að hræða þjóðina frá sjósókn, með öllum mætti reynt að koma í veg fyrir uppbyggingu flotans og draga úr sóknargetu hans og möguleik- um með öllum tiltækum ráðum. Svo magnaður er þessi boðskapur, að skynsamleg umræða um sjávar- útvegsmál fer ekki lengur fram. Kjarkurinn er gjörsamlega úr þjóðinni. Þeir stjórnmálamenn, sem enn hafa einhvern áhuga á fiskveiðistefnu, ganga undantekn- ingarlaust út frá þeirri forsendu eins og alkunnri staðreynd, að friða þurfi fiskinn. Þeir karpa fram og til baka um kvótakerfi eða skrapdagakerfi. Umræðan elur á ríg milli landshluta og byggðar- laga um veiðiaðferðir. Nú er svo komið í fyrsta skipti í sögu þjóðar- þátttöku aðila frá ýmsum kirkjum og félögum. Dagskráin verður fjöl- breytt og mikil tónlist verður þessa daga. Hægt er að láta skrá sig til þátttöku fyrir alla dagana auk þess sem hægt er að koma einstaka daga. Kvöldsamkomur verða ókeypis og opnar öllum. Sér- stök dagskrá verður fyrir börnin. Opnunarsamkoma hefst 27. des- ember kl. 20.30. skrifstofu SÁÁ í Síðumúla3—5. Vinningsnúmer eru birt í helg- arblöðum Morgunblaðsins og DV. VJterkurog kl hagkvæmur auglýsingamiðill! Arnmundur Backman hrl. „Nú er svo komið í fyrsta skipti í sögu þjóð- arinnar að aflahrotu er mætt með því að binda bátaflotann við bryggj- ur. Með örfáum undan- tekningum virðist ekki hvarfla að einum ein- asta manni að fiskveiði- stefnan sé röng. Að fiskfriðun sé óþörf og jafnvel háskaleg fyrir fiskistofnana sjálfa.“ innar að aflahrotu er mætt með því að binda bátaflotann við bryggjur. Með örfáum undantekn- ingum virðist ekki hvarfla að ein- um einasta manni að fiskveiði- stefnan sé röng. Að fiskfriðun sé óþörf og jafnvel háskaleg fyrir fiskistofnana sjálfa. Það virðist aðeins hvarfla að örfáum mönnum að það geti verið rangt og tilgangs- laust að hafa hér á fóðrum í kring- um landið hrygningarstofn þorsks, sem gæti fræðilega hrygnt fyrir öll höf heimsins. Enginn spyr þeirrar spurningar hvort slíkur hrygningarstofn þorsks gæti ekki ofgert beitarþoli lífríkisins í kring- um landið. Enginn virðist efast um þau vísindi, eftir hina stórkostlegu friðun sem átti sér stað með út- færslu landhelginnar, að nú þurfi að friða enn betur. Eru menn ef til vill að búa sig undir alfriðun? Þjóðarbú okkar og markaði erlend- is vantar tilfinnanlega 100—200 þús. tonn af þorski. Enginn þorir að leggja til að sá fiskur verði veiddur, sennilega til að forðast aðhlátur. Nú daðra menn í staðinn við alls konar ný atvinnutækifæri, sem heita nöfnum sem enginn hefur heyrt áður og enginn veit hvað eru, að ógleymdri stóriðju- stefnunni, sem virðist vera leik- sviðið sjálft í þessari hrikalegu aðför að undirstöðuatvinnuvegun- um. Fiskifræði og Haf- rannsóknastofnun Fyrir skömmu birtist í Morgun- blaðinu grein eftir Ásgeir Jakobs- son undir fyrirsögninni „Hallæris- þrenningin og kokkabækur henn- ar“. Ásgeir hefur ávallt skrifað af miklu viti um þessi efni og er þeim gjörkunnugur. Þessi grein er þó með því hnitmiðaðra og skemmti- legra sem frá honum hefur komið. Ásgeir er þó hvorki fiskifræðingur né líffræðingur. Hann vitnar hins vegar til reynslu sjómanna og bendir á ýmsar staðreyndir, sem virðast vera óhrekjanlegar. Eftir lestur greinar hans, virðist fisk- veiðistefnan, þ.e.a.s. friðunar- stefnan, röng og störf Hafrann- sóknastofnunarinnar þar með. En meira þarf auðvitað til. Hann er ekki einn á báti. Jóhann J.E. Kúld hefur haldið þessu fram til lengri tíma og byggt á mikilli þekkingu og reynslu. Á undanförnum árum hafa ýmsir merkir fiskifræðingar og líffræðingar ráðist gegn fisk- veiðistefnunni, friðunarstefnunni, með svo skynsamlegum rökum að það er aldeilis furðulegt að á þau skuli ekki hafa verið hlustað. Þó eru spádómar þeirra bæði hvað varðar loðnu og ástand þorsk- stofnsins að koma í ljós. A.m.k. hafði gagnrýni þessara aðila þau áhrif á mig sem leikmann að ég losna ekki við þá skelfilegu tilfinn- ingu að fiskifræðingar Hafrann- sóknastofnunarinnar hafi gleymt fyrirbærinu „líffræði" í öllum sín- um útreikningum og að stofnunin leggi nú höfuðáherslu á að verja gerðir sínar á undanförnum árum. Eg hef það sterklega á tilfinning- unni að Hafrannsóknastofnunin sé enn þann dag í dag að reyna að troða inn á þjóðina svörtu skýrslunni svokölluðu, sem reynd- ist þó marklaust plagg fyrir tíu árum. Þegar ég nefni að fyrirbærið „líffræði" hafi gleymst í meðförum Hafrannsóknastofnunar á ég við að því hljóti að vera einhver tak- mörk sett, hvað hrygningarstofn- inn má vera stór til þess að hann ofgeri ekki fæðuframboðinu. Al- kunnar líffræðilegar staðreyndir, jafnvel úr kennslubókum í menntaskólum, benda einmitt til þess að slíkt geti leitt til þess að nýliðun verður engin og jafnvel til þess að stofninn hryndi gjörsam- lega í versnandi árferði. Hvort sem menn trúa því eða trúa því ekki, er að finna í nýjustu skýrslu Hafrannsóknastofnunar- innar frá 24.9. sl. á bls. 5, þann vísdóm að æskilegasta sóknin í þorskstofninn, þ.e. „kjörsókn" í stofninn fyrir árið 1986, séu 148.000 tonn. Fyrir árið 1987 184.000 tonn. Ennfremur segir á sama stað: „Fiskveiðiráðgjöf Haf- rannsóknastofnunarinnar mótast af því langtímamarkmiði að draga úr sókn (fiskveiðidauða) í stofninn og stefna að nýtingu hans í nám- unda við kjörsókn.“ Það skal tekið fram að í skýrsl- unni er hvergi að því vikið á hverju þjóðin á að lifa á meðan Hafrann- sókn er að ná þessu langtímamark- miöi sínu. Hún á kannski að lifa á vöxtum eða verðbréfaviðskipt- Til þess að ljúka þessum vanga- veltum mínum, sem auðvitað eru settar fram af mikilli vanþekk- ingu, leyfi ég mér að kasta fram nokkrum spurningum í þeirri von að einhver innan Hafrannsókna- stofnunarinnar svari mér opin- berlega og skýri þannig málin fyrir mér og e.t.v. þúsundum annarra, sem skilja ekki þessi vísindi. Spurningarnar eru eftirfarandi: 1. Hvaða rök eru fyrir því að stækka þorskstofninn og þar með að herða sultarólina og takmarka veiðar og hvaða áhrif hefur stækkun þroskstofnsins á : nýliðun? 2. Hvað mætti veiða mikið af þorski hér við land, ef við gæt- um orðið sammála um það, að ekki sé nauðsynlegt að stækka hrygningarstofninn? 3. Ef ætlunin er að byggja upp þorskstofninn enn frekar og fórna afla fyrir bragðið, hvað eigum við þá í vændum seinna? Mun aflaskerðing t.d. næstu 2-3 ár skila sér í aflaaukningu síð- ar? Til að einfalda spurninguna mætti spyrja sem svo: Er stofn- unin þeirrar skoðunar að ef við veiðum t.d. ekkert af þorski í eitt ár, gætum við veitt tvöfald- an afla næsta ár? 4. Er það ekki rétt að þorskaflinn fór aldrei niður úr 330.000 tonn- um á ári frá 1950 til 1982, þ.e. í 32 ár samfleytt þegar sóknin var óheft og smáfiskur drepinn í stórum stíl af útlendingum? 5. Hvers vegna er meiri hætta á að þorskstofninn hrynji nú en þá? 6. Ef þorskstofninn er í hættu og nauðsynlegt er að friða hann, hvaða galdramennska er þá viðhöfð í sjávarútvegsráðuneyt- ; inu þegar einni fisktegund er breytt í aðra? Hér er átt við það að ráðuneytið heimilar að breyta ýsu- eða ufsakvóta í þorskkvóta. Er þetta viðurkenn- ing á því að vöxtur einnar fisk- tegundar verði á kostnað ann- arrar? Eða er hér komin hentug aðferð til að breyta ódýrum tegundum í dýrar, t.d. spærlingi í þorsk eða jafnvel loðnu í lax? Ég efast ekki um að fiskifræð- ingar okkar séu vel menntaðir og velviljaðir. Ég neyðist hins vegar til að vera þeirrar skoðunar að fiskifræðin sé ófullkomin. Þess hafa fiskifræðingar goldið á und- anförnum árum. Þeir hafa reiknað yfir sig hræðslukast sem staðið hefur í heilan áratug. Þetta hræðslukast gæti endað með hörmungum, ef t.d. einhver ráð- herrann vildi banna allar veiðar umfram kjörsókn. Áður en þessi fiskveiðibæklun drepur okkur endanlega og þessi skelfilega vís- indalega hræðsla við að þorsk- stofninn ráði ekki við það sjálfur að sjá um sína eigin hrygningu, breytir landi okkar í paradís stór- iðjunnar, verða stjórnmálamenn allra flokka að fara að hafa skoðun á þessum málum og grípa í taum- ana. Einnig held ég að væri tíma- bært að menn stofnuðu með sér samtök áhugamanna um fiskveið- ar og nýja fiskveiðistefnu. Höfundur er hæstarétUrlögmadur. i n-1Q0» JOi-tlOm »01-111« _______i m tm m i inw m mt m m m m nj% m m m m i ■» tu% m »u n» « m m« «ux 11» 1» 11» 11» n» 1— HH u»__________«»» w» i» mm i<n _____________!H__________m. m m m m m m bjx tm w m m <m m» m» w. *m m» »%•* im ir» n» w» m ODYRUJOLATREN Stórglæsilegt úrval af ódýrum, aöeins 1. flokks eöalgrenitrjám. Allar stæröir. Komiö viö á útsölustöðum okk- ar sem eru: Víöir, stórmarkaöur Mjóddinni, Hólagaröur, Lóuhól- um 2, Breiöholti, Blómabúöin Flóra, Langholtsvegi. Blómaskálinn v/Ný- býlaveg Kópavogi. Opið til kl. 22.00 alla daga til jóla. Frá 20/12 enn lægra verð Meimtaskólinn við Hamrahlíð: Explo ’85 haldin 27.—31. desember Dregið á hverjum degi í happdrætti SÁÁ

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.