Morgunblaðið - 02.03.1986, Blaðsíða 24

24 MORGUNBLAÐIÐ, SUKNUDAGUR 2. MARS1986
Barnadeildin á Landakoti 25 ára
Rætt við systur Gabríellu og
Björn Guðbrandsson barna-
lækni um starf semina fyrr á
árum en við Árna V. Þórsson
yfirlækni, Auði Ragnarsdótt-
ur deildarst jóra, Óldu Hall-
dórsdóttur bjúkrunarf ræðing
og Sigríði Bj ör nsdóttur mynd-
menntakennara um barna-
deildina í dag og bvert stef nir
í málefnum hennar.
Bamadeild Landakots
varð 25 ára nýlega.
Haldið var uppá af-
mælið þann 28. fe-
brúar s.l. en formlegt
leyfisbréf fyrir stofnun bamadeild-
ar var hins vegar dagsett 12. janúar
1961 og telst það afmælisdagur
hennar.
Bamalækningar hafa verið
stundaðar í einhverri mynd frá
stofnun spítalans árið 1902. í mörg
ár voru sérstakar bamastofur á
spítalanum ein fyrir drengi og ein
fyrir telpur. Það voru systur úr
reglu ST. Jóseps sem stofnuðu
Landakotsspítala og ráku hann þar
til fyrir nokkrum áram að ríkið
keypti spítalann og hann var gerður
að sjálfseignarstofnun. Systumar
stunduðu hjúkranarstörf á spítalan-
um frá stofnun hans. Systir Gabrí-
ella hefiir starfað lengst við Landa-
kot þeirra systra sem nú era starf-
andi á íslandi. Systir Gabríella býrí
húsi St. Jósepssystra við Báragötu
í Reykjavfk. í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins sagði hún
að regla St. Jóseps hefði komið frá
Frakklandi 1650 en borist til Dan-
merkur 1856. Til íslands kom regl-
an árið 1896.
Vildi gera eitthvað fyrir fá-
tækt fólk
Systir Gabríella kom til íslands frá
Danmörku árið 1937 eftir að hafa
lært hjúkranarstörf í Danmörku og
unnið á skurðstofu þar.„Ég var
mjög spennt að komast
til Islands" sagði syst:
Gabríella brosandi „
vildi gera eitthvað fyrir fá-
tækt fólk en svo fann ég út
að hér var ekki mikil fátækt
en mér leið fljótlega vel héma
og það hjálpaði til að hér töluðu
flestir eða skildu dönsku." Systir
Gabríella er fædd í Þýskalandi,
ættuð úr nágrenni Bremen en fór
ung í klaustur í Danmörku. Hún
sagði að nú gengju mun færri stúlk-
ur í klaustur en þegar hún var ung.
Þeim hefur sífellt farið fækkandi í
Evrópu eftir stríð en aðra sögu er
að segja úr löndum í þriðja heimin-
um, Brasilíu og víðar.
Þegar systir Gabríella kom á
Landakot árið 1937 vara systumar
um þijátíu. „Við gátum unnið mest
öll hjúkranarstörf sjálfar" heldur
Sveinsson og Bergsveinn ÖLafsson
og einnig var á Landakoti aðgerðar-
Ég
systir Gabríella áfram. „ Þá starfaði
aðeins ein íslensk hjúkranarkona
við Landakot. Fyrsti bamalæknir-
inn var Kristbjöm Tryggvason en
Bjöm Guðbrandsson kom árið
1956.“
Þá voru engin vaktaskipti
Þegar systir Gabríella hóf störf
vora tvær stofur fyrir böm á spítal-
anum, ein fyrir drengi og ein fyrir
telpur. „Ég hjálpaði til við aðgerðir
á bömum eins og öðram sjúklingum
á skurðstofu og svo kom ég oft á
bamastofumar til að leika mér við
bömin og stundum til að aðstoða,
gefa þeim að borða og þess háttar.
Bamastofunar vora fyrir ofan
skurðstofuna. Flest bömin voru í
gifsi, það fannst mér sérkennilegt.
Þau vora mörg undir umsjón Matt-
híasar Einarssonar læknis, Bömin
voru stundum f gifsi í nokkra mán-
uði, sum með berkla en önnur vora
fædd með skakka fætur og svo
vora beinbrot og fleira. Auk Matt-
hfasar unnu við Landakot læknamir
Halldór Hansen og Ólafur Helga-
son. Á augnstofu unnu Kristján
Systir Gabriella, myndin tekin skömmu áður en
hún lét af störfum við Landakotsspftala.
Björn Guðbrandsson bamalæknir.
stofa fyrir hálsaðgerðir, þar var
Stefán Ólafsson.
Við nunnumar unnum á öllum
tímum, þá vora engin vaktaskipti,
ef uppskurður var nauðsyn þá var
kallað í okkur, hvort sem var á
nóttu eða degi."
Þá þurfti lítið til að gleðja
börn
Systir Gabríella minnist þess bros-
andi hve Matthías Einarsson hafi
verið bamgóður maður, oft hafí
hann fengið nunnunum peninga og
beðið þær að kaupa eitthvað til að
gleðja bömin. í þá daga komu for-
eldramir ekki oft í heimsókn og þá'
alls ekki með sælgæti eða þess
háttar.Hún sagðist oft hafa farið
og keypt kökur, stundum íslenskar
pönnukökur og svo súkkulaði og
bijóstsykur, þá þurfti lítið til að
gleðja böm, og systir Gabríella
brosir angurvær.
Nunnunum fækkaði
Systumar í Landakoti hættu að
reka sjúkrahúsið vegna þess hve
nunnunum fækkaði, þær unnu þó
áfram við sjúkrahúsið og í dag
vinna þar 3 systur. Sautján systur
úr reglu St. Jóseps era nú hér á

landi, sex í Reylq'avík og ellefu f
Garðabæ, allt eldri konur.
Fyrsti hjúkranardeildarstjóri
bamadeildar var systir Agnella, en
yfirlæknir deildarinnar frá stofnun
hennar og framundir 1980 var
Bjöm Guðbrandssoh.
Björn Guðbrandsson barna-
læknir
Blaðamaður Morgunblaðsins hitti
Bjöm að máli á stofu hans við
Bræðraborgarstíg í Reykjavík.
Hann sagðist hafa komið til starfa
við Landakotsspítala árið 1956.
Systumar fluttu árið 1960 úr hús;
náeði sfnu á þriðju hæð spítalans
uppá fimmtu hæð, en húsnæðið á
þriðju hæð var innréttað sem bama-
deild. „Það var mikil þörf á þessari
starfsemi því deildin hefur frá
upphafi verið fullskipuð" sagði
Bjöm.„ Yfirsystir var systir Agnella
sem starfaði þar til ársins 1969.
Hún var fábær hjúkranarkona,
hugsaði mikið um veik böm hvemig
sem á stóð. Starfsaðstaðan þama
var mjög góð eftir því sem þá
gerðist og tækjakostur góður.
Samvinnan við systumar var frá-
bær. Tekið var við sjúklingum alla-
staðar að frá landinu.
Hafnar aðgerðir vegna
meðfæddra magaþrengsla
Á Landakoti var mikið af bömum
með öndunarfærasjúkdóma svo sem
lungnabólgu og fleira og svo heila-
himnubólgu. Fyrst var ég eini
bamalæknirinn á Landakoti en þar
störfuðu einnig augnlæknar og
skurðlæknar . Ríkharð Thors var
mjög góður skurðlæknir, hann hafði
mikinn áhuga fyrir bömum. Við
fórum í sameiningu að gera aðgerð-
ir á ungbömum sem þjáðust af
meðfæddum magaþrengslum. Á
áranum 1956 til 1966 vora gerðar
26 slíkar aðgerðir. Áður vora notuð
lyf f slíkum tilvikum. Hægt er að
laga þetta með smá aðgerð sem nú
er almennt notuð.
Miklar framfarir hafa orðið frá
Með „spítalaleik" eru börn undirbúin undir aðgerðir á barnadeildinni.