Morgunblaðið - 25.05.1986, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MAÍ1986
M.
Halldor Julíusson,
forsíöðuniaður
Sólheima í Grímsnesi
ásamt Þórhildi dóttwr
sinni. en auk hennar
og Asthildar systur
hennar eru þó nokkur
börn á Sólheimum.
Að lifa sínu
lífi á eigin
forseodum
Sólheima í Grímsnesi,
meðferðarheimilið fyrir
þroskahefta, sem Sesselía
Sigmundsdóttir stofnaði árið 1930,
kannast margir við, enda var tilvist
þess rækilega kynnt landsmönnum
á liðnu ári, þegar einn vistmanna,
Reynir Pétur Ingvarsson, gerði sér
lítið fyrir oggekk hringinn í
kringum landið í því skyni að safna
fé til byggingar íþróttahúss á
staðnum. Með tilkomu
iþróttahússins, sem væntanlega
verður vígt fyrsta vetrardag nk.,
verða á Sólheimum 15 hús, sex
heimili fyrir vistmenn og
starfsmenn, auk vinnustofa,
gróðurhúsa, starfsmannahúsa og
Sólheimahússins sjálfs, en í því eru
skrifstofur, matsalur, vinnslusalur,
saumastofa, kennslustofa ofl. Nú
nýlega var svo tekin fyrsta
skóflustunga að tveimur nýjum
vistmannahúsum. Það er þvi ört
vaxandi byggð á þessari jörð í
Grímsnesinu, sem er í um þijátíu
kílómetra fjarlægð frá næsta
þéttbýliskjama, á Selfossi. „Sú
einangrun sem getur orðið hér, á
vetuma sérstaklega, hefur
stundum verið gagnrýnd,“ segir
forstöðumaður heimilisins, Halldór
Júliusson. „Gallarair em aðallega
þeir að langt er að sækja aðföng,
hvort heldur er til Selfoss eða
Reykjavíkur og hingað er ekki
haldið uppi stöðugum samgöngum.
Hins vegar erþessi einangrun ekki
bara galli, hún getur líka verið
kostur í meðferðarstarfinu. Menn
hlaupa a.m.k. ekki frá áhyggjunum
og komi upp vandamál verður að
leysa þau á staðnum."
Lítum á samfélagið hér
sem meðferðartæki
„Við lítum á þetta litla samfélag sem
meðferðartæki, enda bjóða aðstæður upp á
mjög góða yfírsýn og stjóm, bæði á heimilis-
haldi og vinnu,“ segir Halldór og kveður
þær aðstæður henta mörgum þroskaheftum
mjög vel, en tilgreinir sérstaklega þá sem
eru á mörkum vangefni. „Aðstæður hér
hafa reynst mjög vel fyrir fólk sem hefur
átt við félagslega og geðræna erfíðleika að
stríða, auk greindarskerðingar. I þéttbýlinu
býður það oft hvert skipbrotið á fætur öðm
og líður fyrir það að hafa kannski góðan
málþroska og skilning á því sem er að
gerast í kringum það, en ekki að sama skapi
skynsemina til að velja og hafna. Þetta fólk
er hér í kannski fimm, sex ár en fer þá
annað, ýmist í einhverskonar sambýli eða
sambúðogerþábeturundirslíktbúið. ,1
Vinnulotur í stað vaktakerf is
- Er þjónusta og meðferð þroskaheftra
á Sólheimum í einhveiju frábmgðin því sem
gerist annars staðar, með tilliti til þess hvar
heimilið er staðsett?
„Meðferðin er á margan hátt frábmgðin
og hefur sérstöðu miðað við mörg önnur
heimili. Sérstaðan er fyrst og fiemst fólgin
í starfsaðstæðum, flestir starfsmenn búa á
staðnum og starfsfólkið vinnur í vinnulotum
en ekki skv. vaktakerfi, sem hefur það í för
með sér að sama starfsfólk umgengst vist-
mennina og færri mannaskipti verða og það
eykur tilfinningalegt öryggi vistmanna.
Hvað þessar heimilisaðstaeður varðar kom-
umst við næst fósturheimili. Það sem verið
er að kenna hér og vinna er svipað því sem
gerist annars staðar, en við emm mjög virk
í okkar frítímastarfi og mjög meðvituð um
það að allir þessir þættir verða að ganga
upp, ekki bara vinna og kennsla, við erum
þama að byggja upp líf fólks," segir Halldór.
Minni stofnanir hér en ytra
„Það hefur lengi verið í gangi umræða í
þjóðfélaginu um hvemig meðferð og þjón-
- ekki þrátt fyrir sína fotlun heldur
með sinni fotlun, er
mannréttindakrafa fatlaðra, segir
Halldór Júlíusson, forstöðumaður
Sólheima í Grímsnesi, í viðtali um
heimilið og málefni þroskaheftra
ic
Þessi mynd er tekin i gróðurskála nýjasta ibúðarhússins á Sólheimum, en það var
vigt í desember sl. I húsinu búa 8 vistmenn, auk tveggja starfsmanna, hjónanna
Guðnýjar Sigf úsdóttur og Grétars Kristjánssonar.
Gunnar Kárason, sá vistmanna sem lengst hefur dvalið á Sólheimum, frá árinu 1936,
hefur þá sérstöðu að búa einn i litla „Ommuhúsinu", sem hann hefur svo rækilega
skreytt með eigin hannyrðum og myndum.