Morgunblaðið - 25.05.1986, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25, MAÍ 1986
Borg'arbúið í Haag. í þessu húsi eru allar skepnurnar hýstar og
glugginn til hægri er á ibúð gæslumanns, en glugginn til vinstri á
lítilli kennslustofu fyrir skólabörn.
Nokkur húsdýr á beit i landi borgarbúsins. Börn eru að klappa
kálfum, en girðing skilur að beitarhólf og garða.
ró hins staðbundna mannlífs. í
Hollandi er mikil snyrtimennska og
hreinlæti áberandi á þessum búum,
bæði hvað snertir umgengni við
landið og byggingar, en kapp hefur
verið lagt á glæsimennsku þótt
ekki sé um neinn íburð að ræða.
Að þekkja hvorki
haus né hala
Maður getur velt því fyrir sér
hvort slík húsdýrabú eigi erindi til
íslenskra barna og unglinga og til
fullorðinna, en þrátt fyrir það að
íslensk böm eigi greiðari aðgang
að sveitinni en böm víða erlendis í
þéttbýli þá held ég að það sé aug-
ljós mikill fengur í slíkri aðstöðu
og við sem fylgjumst náið með
þessum málum sjáum augljóslega
að það er sífellt stærri hluti þjóðar-
innar sem tengist þéttbýlinu og það
þýðir að færri og færri böm hafa
aðstöðu til þess að kynnast íslensku
búfé og landbúnaðinum. Sá siður
að böm fari í sveit á sumrin er
ennþá en ekki í eins ríkum mæli
og áður. Það segir sína sögu í
þessum efnum setningin sem barn
sagði í bflferð um sveitina: „Mikið
em þetta druslulegir hestar." Það
vom kindur í reifi sem bamið sá.
Nú em það sífellt færri einstakling-
ar sem komast í sveit og þessi þróun
hefur einnig átt sér stað í Hollandi
og Bretlandi. Það er því augljóst
að það þarf að rækta tengslin milli
borgarbúans og náttúmnnar. Búfé
og ræktun skipta miklu máli og að
hvom tvegga er stefnt í Laugar-
dalnum. Það er vel. Bilið á milli
borga og sveita þarf ekki að vera
svo mikið ef menn ríma við mögu-
leikana. Hvemig eiga til dæmis
böm sem sjaldan fara út úr borgar-
landi að vita svo afgerandi sé hvem-
ig eggin verða til, eða mjólkin? Slík
vanþekking sem við þekkjum öll er
dæmi um það hvernig bömin rofna
úr tengslum við náttúmna. Að auki
em tengslin við fmmgreinarnar
þáttur sem skiptir miklu máli og
það verður að segjast eins og er
að það stefnir í það í Reykjavík að
það alist upp heilar kynslóðir án
þess að þekkja haus né hala. Það
er virðingarvert eins og að er stefnt
að hafa aðgang að erlendum dýmm,
en við eigum í landinu húsdýr og
villt dýr sem við skulum ekki
gleyma og það virðist vera nægilegt
svigrúm á því skipulagi sem hefur
verið kynnt fyrir Laugardalinn, að
koma þar upp dálitlu búi sem er í
senn dýragarður og fræðslubú.
Fræðslu- og sýningarbú í Laugardal
yrði allra yndi. I þessum efnum tel
ég að við getum lært af þróuninni
í Hollandi og Bretlandi þar sem
tengt er saman dýrahald og ræktun.
Landþörf fyrir svona bú með nokkur
eintök af hveiju þarf ekki að vera
nema 2—3 hektarar, það þarf að
gera ráð fyrir snyrtilegri byggingu
þar sem hægt væri að hýsa gripina
að vetri og slíkt þyrfti hvort sem
er ef um hefðbundinn dýragarð
væri að ræða. í slíkri byggingu er
auðvelt að hafa einnig bústað
gæslumanns, en fólk þarf að geta
komið í gripahúsin árið um kring
og í sumum húsunum sem ég hef
skoðað og öll eru lítil, er einnig
afdrep fyrir hóp skólabama í lítilli
kennslustofu. Eins og ég sagði er
víðast einn starfsmaður á þessum
búum, en fólk hefur gaman af að
grípa í verk og böm, unglingar og
eldra fólk kemur jafnvel með galla
með sér til þess að taka til hendi.
Þegar sauðburður er, eða þegar von
stendur til að svín gjóti eða hryssa
kasti, þá kemur fólk gjarnan á nótt-
unni til þess að missa nú ekki af
ævintýrinu.
Litskrúðugasti búpen-
ingur í heimi
Slíkt fræðslu- og sýningarbú sem
hér um ræðir þarf að skipulegga út
í æsar og undirbúa vel. Það þarf
að vera vel afgirt en smekklega,
snyrtilegt og ekki stórt í sniðum.
Það þarf að vera góð aðstaða fyrir
almenning til þess að ganga um
svæðið, skoða dýrin án þess að
tmfla þau of mikið og njóta gróð-
ursins. Öll þessi skilyrði er hægt
að uppfylla með okkar húsdýr og
hvergi í heiminum er eins mikil
litafjölbreytni eins og í öllum búfén-
aði okkar. Við emm eins konar
genbanki fyrir heiminn í þeim efn-
um og það er þekkt meðal dýra-
fræðinga um allan heim. Þá gætum
við lagt rækt við ýmis sérkenni í
slíku fræðslubúi, svo sem ferhymda
sauðféð, gömlu og litskrúðugu
hænsnin sem em jafnvel talin vera
af landnámsstofninum, en nú er
nær allur hænsnastofninn í búum
landsins orðinn alhvítur. Það mætti
telja sitthvað fleira til en möguleik-
arnir em margir og ugglaust er það
inni í myndinni að hafa endur á
fyrirhuguðum tjömum og jafnvel
silungsrækt í smáum stfl. Það má
til dæmis losna við að mjólka kúna
og láta kálf sjúga hana, það er
hægt að færa geitur og hesta út í
eyjar ef létta þarf á svæðinu, kindur
á fjall og það er hægt að leyfa
bömum að fara á hestbak einhveija
tugi metra, en víða á slíkum búum
hefur verið lögð áhersla á að hjálpa
fötluðum bömum til þess að fara á
hestbak og nóta á annan hátt starf-
semina í búinu. Þá má benda á að
það er mun kostnaðarminna að
hafa húsdýrin í býlisformi fremur
en í hefðbundum dýragarði. Villt
dýr gætu verið í öðmm reit í nábýli
við býlið, en það er ekki hægt að
bjóða sjálfboðaliðum að taka þátt í
starfi villidýragarðs eins og smábýl-
is með íslenskum húsdýmm. Það
er augljóst á þeim teikningum sem
fyrir Iiggja, að það er hægt að gera
Laugardalinn að hreinu ævintýra-
svæði og hvað dýraþáttinn varðar
þá er þar ekki aðeins möguleiki til
að sýna dýrin, heldur ekki síður til
þess að rækta upp huga og hönd
með slíkri starfsemi, laða að böm
og fullorðna til ánægju og aukins
þroska, því gróðurinn og dýrin geta
farið svo vel saman ef þetta er
skipulagt.
- á.j.
n

Sumar-
'námskeið
2« f r
. jum
) Suðurver —
j Hraunberg
' 2javikna3xíviku.
60 og 80 mín. tímar.
Eldfjörugt jazz námskeið fyrir stráka og stelpur.
Framhald—byrjendur.
Strákar ath.:
Sérstakir strákatímar á laugardögum hjá Hrafni.
INNRITUN í SÍMA 83730
SUÐURVERIf
79988 HRAUNBERGI.
Verslunin
Langholtsvegi 111
104 Reykjavík o 687Ö’90