Morgunblaðið - 17.10.1986, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. OKTÖBER 1986
Fiskiræktin er
ekkilengur
framtíðarsýn
eftir Vigfús B. Jónsson
Sveiflur í lífríki náttúrunnar eru
alþekkt fyrirbæri og af ýmsum toga
spunnar. Nýlega átti sér stað veruleg
niðursveifla í íslenskum laxveiðiám.
Ætla má að þessi sveifla hefði orðið
mun meiri hefði ekki víða verið rekin
öflug fískirækt í ám landsins.
En oft er það þá illa gengur, að
margir spámenn rísa upp og sýnist
gjaman sitt hveijum. Svo var einnig
í þessu tilfelli og gengu einstöku
úrtölumenn svo langt, að þeir hugð-
ust afsanna gildi fiskiræktar í ám
landsins. Tvær grímur munu hafa
runnið á suma við slíkar fortölur og
tóku ýmsir að efast um gildi ræktun-
arstefnunnar og má sennilega þakka
fyrir, að ekki duttu skörð í raðir
ræktunarmanna við þær fortölur. En
nú er uppsveifla náttúrunnar komin
ásamt ríkulegum árangri ræktunar-
innar. Sumarið í sumar er mesta
laxveiðiár, sem um getur, og hafa á
land borist 91 þúsund laxar. Þá má
ætla, að þeir hefðu orðið mun fleiri
hefði ekki vatnsleysi háð sumum lax-
veiðiánna. Örugglega hefur mikill
fyöldi þessara laxa verið fóstraður í
klak- og eldisstöðvum landsins. Það
sem vekur þó sérstaka athygli er
hlutur hafbeitarlaxins í aflamagninu
einkum í Kollafirði þar sem komnir
eru um 15 þúsund laxar úr hafbeit-
inni eða um 8% í endurheimtur. Það
talar sínu máli, hvaða árangri má
ná ef vel er að staðið og hvaða mögu-
leika við íslendingar kunnum að eiga
í hinu sér íslenska fyrirbæri, haf-
beitinni, en hana má trúlega stunda
frá flestum ósum og ám landsins.
Segja má að ræktun íslensku áima
eigi sér ekki ýkja langa sögu og var
næsta ómótuð þar til Veiðimálastofn-
unin kom til fyrir 40 árum. Á þessum
árum hefur margt gott gerst og má
það vafalaust mikið þakka þeirri
stofnun, svo og dugnaði bænda og
íslenskra stangveiðimanna, sem jafii-
an hafa verið áhugamiklir og
samhentir bændum um fiskrækt. Um
150 veiðifélög eru nú starfandi í
landinu, margir fískvegir hafa verið
byggðir, ár ræktaðar upp og veiði-
bakkar íslenskra fallvatna þannig
lengdir um hundruð km en möguleik-
ar okkar íslendinga í sambandi við
fiskirækt og fiskeldi eru margvísleg-
ir, enda hafa nú á tiltölulega fáum
ánim risið upp margar klak- og eldis-
stöðvar, sjókvíaeldisstöðvar, strand-
kvíaeldisstöðvar, hafbeitarstöðvar og
stöðvar með blandað eldi. Stöðvar
af þessum gerðum munu vera skráð-
ar um 80 og hefur upbygging þeirra
verið undra hröð upp á síðkastið og
sennilega of hröð sumstaðar svo mið-
að sé við þá þekkingu og fagfólk,
sem fyrir hendi hefur verið hveiju
sinni. Þá má reyndai- undarlegt heita,
að fjárveitingar til svo vandasamrar
Vigfús B. Jónsson
starfsemi skuli ekki löngu vera skil-
yrtar því að næg þekking og reynsla
sé til staðar. Að sjálfsögðu vitum við
miklu meira um laxinn og liftiaðar-
hætti hans, en við einu sinni geiðum,
en laxavísindin eru tiltölulega ung
og okkur vantar að vita mun meira.
Því ber að auka hvers konar rann-
sóknir í sambandi við ísienska
laxastofninn í komandi framtíð ef við
eigum að geta fullnýtt þá möguleika,
sem fyrir hendi eru, en þeir eru óum-
deilanlega geysilegir ekki hvað síst
með tilliti til hins mikla jarðhita, sem
hér er víðsvegar um landið. Menn
geta velt því fyrir sér, hversu best
megi að verki standa, hvað þetta
snertir. Mér virðist einboðið, að efling
Veiðimálastofnunarinnar eigi að hafa
foigang og stefna beri að því, að
mennta okkur fiskræktarfólk sem
allra mest við íslenskar aðstæður.
Mjög hefur fiskeldi verið oiðað sem
aukabúgrein í höndum bænda og þá
trúlega att við fískeldi í tjömum og
e.t.v. kvíum þar sem hin ýmsu vatns-
föll gætu nýst allt ofan í bæjarlæki.
Vafalítið eiga bændur þama mögu-
leika, en gallinn er bara sá, að fiskeldi
sem aukabúgrein bænda hefur aldrei
verið nema orðin tóm að kalla má,
þó innan við tíu menn kunni að
stunda hana. Mér sýnist því nauðsyn
til bera að fastar sé tekið á þessu
máli t.d. með því að athuga á raun-
hæfan hátt, hvaða fiskar kæmu helst
til greina og hversu þeir yiðu best
markaðssettir og athuga hvar að-
stæður séu það góðar, að til þeirra
sé kostandi.
Höfundur er bóndi á Laxamýri í
S-Þing.
Þær Aðalheiður Kjærnested, Sigríður Þ. Ásgeirsdóttir og Svan-
borg Guðjónsdóttir tóku þátt i þvi ásamt fleiri vinkonum að halda
hlutaveltu i Sefgörðum 14 á SeMjarnamesi til ágóða fyrir Rauða
kross Islands. Þær söfnuðu rúmlega 860 krónum.
FARSÆLL
F0RY8IUMAÐUR
tryggjum
Bírgí Isleifi Gunnarssyni
glæsilega kosningu
í prófkjörinu
-STUÐNINGSMENN-