Morgunblaðið - 17.10.1986, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. OKTÓBER 1986
45
Laufey Guðjóns-
dóttir - Minning
Fædd 18. júní 1919
Dáin 9. október 1986
Laufey Guðjónsdóttir fæddist að
Fremstuhúsum í Dýrafírði. Hún var
næstelst af 8 bömum þeirra hjóna
Borgnýjar Hermannsdóttur og Guð-
jóns Davíðssonar sem bjuggu þar
allan sinn búskap.
Á uppvaxtarárum hennar var
iðandi mannlíf allt í kringum heim-
ili hennar og systkinahópurinn stór.
Þannig var líka á bæjunum í kring.
Allir áttu jafnaldra og félaga, daga-
munurinn var svo að segja í eigin
hendi og engin truflun frá um-
heiminum og landið fagurt og frítt.
Það var stutt milli fjalls og fjöru,
skeljamar og beijalyngið jafnt fyrir
alla. Þá var einnig stutt milli bæja
og Lambahlaðsskólinn miðstöð
þessa fjölmenna samfélags. Þar
hafði kynslóðabilið aldrei verð nefnt
á nafn. 10 ára bömin og uppí 14
ára vom öll í sömu stofunni með
einn og sama kennarann.
Á heimilunum vom allir alltaf
saman, sváfu í sömu baðstofunni,
mannylurinn hlýjaði sálunum og
hóplífið gaf öryggi sem aldrei verð-
ur mælt eða vegið í öðm en þvl að
þessi kynslóð Laufeyjar fékk í fang-
ið mesta umbrotatímabil í sögu
mannkynsins og þá líka í sögu
íslensku þjóðarinnar og ekki verður
um villst í því að hún hefur staðið
af sér alla þá sjóa. Þar var Laufey
engin undantekning.
Það er margs að minnast. Sú er
jafnan raunin þegar svona er komið
að engu verður við bætt, þá verður
myndin allt í einu svo stór að mað-
ur staldrar við sér til hugarhægðar.
í myndum minninganna gnæfír
Laufey yfír hópinn, hún glampaði
af lífsþorsta, kankvísi og glaðlyndi.
Hún var næm á það spaugsama
og var einkar orðheppin og snjöll í
tilsvörum. Hún átti ekki síður inn-
sæi í dýpri rök tilvemnnar. Það var
sérkenni hennar hvað augun sögðu
mikið, með því er hún hafði fram
að færa, það leyndi sér því aldrei
meining hennar.
Hún ólst upp við ræktun hugar
og handa, átti til mjög greindra að
telja í báðar ættir og studdist því
bæði við vöggugjafir og áunninn
manndóm.
Það var blóma- og tijágarður við
litla bæinn í Fremstuhúsum. Það
var orgel í stofunni, hvomtveggja
var fremur fátítt á þeim tíma. Fað-
ir hennar spilaði og öll fjölskyldan
söng. Svipmót þetta bar hún alla
æfí sína og var ákaflega sönn í
verkum sínum.
Þegar Laufey hleypti heimdrag-
anum hélt hún til Suðurlands. Á
annan dag jóla 1942 giftist hún
eftirlifandi manni sínum, Magnúsi
Kristjánssyni að Seljalandi undir
Eyjafjöllum. Heimili sitt reistu þau
á Hvolsvelli þar sem Magnús varð
seinna kaupfélagsstjóri. Þeim varð
fjögurra bama auðið. Þau em
Kristján, búsettur á Hvolsvelli, son-
ur sem andaðist stuttu eftir fæð-
ingu, Svanfríður og Borgþór, búsett
í Reykjavík. Bamabömin em fjög-
ur.
Á Hvolsvelli undi fjölskyldan hag
sínum vel, en í lífí Laufeyjar mnnu
skilin jafnan æði skjótt. Magnús
veiktist skyndilega og gekk í gegn-
um harða raun heilsuleysis. Hann
lét því af erfíðu starfí kaupfélags-
stjóra og þau hjón fluttu til
Reykjavíkur 1965.
Þá urðum við Laufey nágrannar
í annað sinn. Aðeins var yfír götuna
að fara. Það var mér ákaflega mik-
ið gleðiefni. Gömlu, góðu dagamir
og það sem við höfðum lært af
þeim nýrri fékk himinhátt flug yfír
kaffibolla þó að erill dagsins gnauð-
aði fyrir utan.
Áhugamálin féllu greiðlega í
sama farveg og við vomm fyrr en
varði famar að vinna að framvindu
sumra þeirra. Fyrir mér rann upp
tímabil sem ég fann að var fyrir
ofan mölina sem mér hafði gengið
fremur illa að staulast á. Laufey
gaf öllu líf sem hún kom nærri. Það
var gaman að fínna að gamli buslu-
gangurinn sem við tömdum okkur
gjaman á ungdómsámnum var orð-
inn að rökföstum meiningum þó
inná milli skylli við tönn það sem
spaugilegt féll til. Ég naut hennar,
hún var veitandinn og sterkari aðil-
inn. En sól brá sumri. Um miðjan
nóvember 1969 fékk hún snögglega
heilablæðingu, fór í aðgerð til Kaup-
mannahafnar en það kom fyrir ekki.
Hún var lömuð uppfrá því og önnur
röskun greinanleg sem einnig náði
ekki framför.
Þegar við Karl kynntumst vomm
við ungir að ámm. En það var um
haustið 1939.
í febrúarmánuði það ár kom ég
heim eftir þó nokkra dvöl í Noregi.
Um þær mundir vom hér á landi
erfíðir tímar, því þetta var síðasta
ár þess tímabils, sem allir nefndu
heimskreppuna.
Eins og að ofan segir kom ég
heim í febrúar 1939 og gat hvergi
fengið handarvik að gera, svo allt
frá febrúar til september fékk ég
tvö dagsverk, sem mest var því að
þakka, að vinur minn einn lét mig
hafa þessi dagsverk, meira af vor-
kunnsemi við mig en eigin þarfir.
En svo kom „blessað stríðið" eins
og einhver á að hafa sagt.
Það fyrsta sem máli skipti fyrir
reykvíska atvinnuleysingja var það
að af nálega öllum erlendum skip-
um, sem hér lágu, sagði þorri
manna upp og afskrifaðist. Þetta
leiddi til þess að fjöldi íslendinga
fékk þegar í stað skiprúm og var
kominn í allvellaunuð störf.
Ég réðst á „Matthilde Mærsk“
sem „letmatrós", en Karl, sem ég
aldrei hafði heyrt né séð, var auðvit-
að ráðinn og skráður sem fullgildur.
Auðvitað hafði ég engin réttindi
til þessa starfs, þvf ég kunni blátt-
áfram hreint ekkert til nokkurs
verks, enda varð um þetta mikill
styrr, því á skipinu voru
jungmænd", sem áttu þegar fyllsta
rétt til starfsins og þeirrar launa-
hækkunnar sem því fylgdi.
Danimir allir, nema skipstjórinn,
sem hafði ráðið mig út úr vandræð-
um, brugðust ókvæða við, og sáu
mig aldrei í friði nema þegar Karl
var viðstaddur, enda stóð hann
hveijum manni framar bæði að
kunnáttu og dugnaði og eitt sinn
er 1. matrós, sem var danskur
dugnaðarforkur, skammaði mig
með margvíslegum hótunum að
Kalla viðstöddum, gekk Karl til
hans og tilkynnti honum, að hver
sem léti mig ekki fullkomlega í friði
og leiðbeindi mér mannúðlega
skyldi eiga sig á fæti hvar og hve-
nær sem væri. Eftir það þorði
enginn Dananna svo mikið sem
blaka við mér.
Eðlilega fór mér upp frá þessu
að þykja vænt um Kalla, og sú
kennd hefur í engu dvínað.
Enda þótt Karl væri mjög dag-
farsprúður, glaðvær og fáskiptinn
var hann allgeðríkur, en drengur
góður í hvívetna.
Allan þann tíma sem ég þekkti
Karl reyndi ég hann sem góðan
dreng, sem var boðinn og búinn til
hjálpar og aðstoðar hveijum sem
þurfti, kunnugum eða ókunnugum,
enda hef ég aldrei heyrt nokkum
mann hallmæla honum. Annað var
það að hann valdi náið sitt kunn-
ingja- og vinalið.
Nú þegar hann er allur veit ég
að margur saknar hans, enda þótt
maður sætti sig við, að maður á
hans aldri hverfí af sjónarsviðinu.
En það tel ég víst að fleimm sé
eins farið og mér. Ég er þakklátur
fyrir kynni mín af honum, og geymi
minningu hans í glöðum huga.
Jón Kristófer
17 ár em langur tími tregatára.
Þann tíma hafa maður hennar, böm
og ástvinir borið með stöku æðm-
leysi. Þau gengu að þessum fjötmm
merkta beði og í vanmætti sínum
tóku út sína þjáningu þó allar hend-
ur væm fúsar að bæta úr fyrir
henni og sannarlega naut hún
þeirra stunda og lifði fyrir þær.
Löngu stríði lífs og heilsu vin-
konu minnar er lokið, hvað dauðinn
er vitum við ekki. Kinn sem var
hlý er orðin köld, hönd sem vann
eiginmanni og bömum af alúð og
kærleika er horfín, brosmildu augun
lokuð. Þannig er dauðinn á vom
skammvinna sjónarsviði.
Þær brotnu Iínur hverfa inní
morgundaginn og mýkjast við ný
átök. Það sem var fylgir þeim sem
við þeim taka, auðlegð minning-
anna gerir alla vegi færari, þannig
er lífið.
Við þessi leiðarlok sendi ég þeim
sem unnu Laufeyju innilegar sam-
úðarkveðjur og kveð vinkonu mína
með þökk fyrir skemmtilega sam-
fylgd og margar ánægjustundir.
Nína.
Á haustdögum fyrir fjömtíu og
fímm ámm réðst ung og myndarleg
stúlka vestan af landi í mötuneyti,
sem Kaupfélagið á Hvolsvelli rak í
þáverandi kaupfélagsbústað, sem
nefndur er Amarhvoll. Hún hafði
þá um sumarið verið kaupakona að
Stóm-Sandvík í Sandvíkurhreppi
og líkað vistin vel á Suðurlandi.
Austur á Hvolsvelli átti hún þá
góðar frændkonur sem réðu hana
sem ráðskonu á stærsta og umsvifa-
Nú þegar einn góðkunningi minn,
Karl Guðmundsson frá Olafsvík,
hefur kvatt hið jarðneska ævisvið
koma fram ýmar hugleiðingar hver
er hinn raunvemlegi tilgangur
lífsins. Er lífíð kannski það sem
aldrei hefði átt að verða til eða leyn-
ist eitthvað bjartara á bak við hið
skammvinna og óhreina svið
jarðlífsins.
Ég er fullviss um að Karl heitinn
Guðmundsson kvaddi saklaus og í
sátt við alla. Það var með hann
eins og mig að hann drakk stundum
áfengi, en að drekka áfengi án þess .
að gera neitt á hlut annarra það
er engin synd. Það sem oftast ger-
ist í þess konar tilfellum em slæm
eftirköst en bókstafstrúarhópurinn
sem telur sig vera frelsaðan af öllu
illu kallar þess konar víndrykkju
synd. Þær persónur tala um að
syndafyrirgefning og iðmn sé leiðin
til þess að öðlast eilíft líf í himna-
ríki, mér verður þetta óskiljanlegt.
Ef um líf eftir líkamsdauðann er
að ræða, þá hljóta allir að komast
yfír móðuna miklu. Ég og Karl
heitinn töluðum oft saman og ég
segi eins og er að mér fannst hann
mjög alþýðlegur og opinn í við-
móti, en það var ekki ætlun mín
að hafa þessa grein lengri.
Ágætur maður hefur kvatt, ég
vil að endingu votta systur hans
og bróður og öðram hans nánustu
samúð mína og hluttekningu. Bless-
uð veri minning hans.
Þorgeir Kr. Magnússon
mesta heimilið sem þá var í
kauptúninu. Þama var í fæði flest
starfsfólk kaupfélagsins og lang-
ferðabílstjórar settust að matborði
daglega. Gestir komu og fóm, næt-
urgestir vom tíðir. Borðstofan varð
að svefnskála á síðkvöldum. Það
vom komnir miklir vaxtarverkið í
kaupfélagið en í fá hús að venda
með beina.
Glaðlynda og þekkilega stúlkan
vestan úr Dýrafírði skapaði góðan
anda á erilsömu heimili. Þannig að
fólki þótti gaman að koma í Amar-
hvol, þar sem ráðskonan hafði
einkar næmt auga fyrir hinum
björtu hliðum tilvemnnar. Þar var
ekkert verið að fárast yfír þrengsl-
um og þægindaleysi.
Þama var samankomið ungt og
glaðsinna fólk og eins og skáldið
frá Hlíðarendakoti orðaði það: Þá
var morgunn um himin og lönd.
Laufey Guðjónsdóttir var fædd
að Fremstuhúsum í Mýrarhreppi í
Vestur-ísafjarðarsýslu 19. júní
1919. Foreldrar hennar vom þau
heiðurshjónin Borgný Hermanns-
dóttir og Guðjón Davíðsson, lengi
organisti í Mýrarkirkju.
Eftir almennt bamaskólanám
nam Laufey í tvo vetur við Héraðs-
skólann á Núpi í Dýrafírði og lauk
þaðan prófí. Henni varð námið að
Núpi notadijúgt eins og svo mörg-
um og menningaráhrif frá hinum
snjöllu skólamönnum á Núpi vom
mótandi og traust. Einn af hinum
ungu mönnum sem komnir vom til
starfa á Hvolsvelli 1941 var Magn-
ús Kristjánsson frá Seljalandi í
Vestur-Eyjafjallahreppi sem lokið
hafði verslunarprófí frá Samvinnu-
skólanum þá um vorið. Laufey og
Magnús felldu hugi saman og
gengu í hjónaband 26. desember
1942. Magnús var þá fulltrúi í
Kaupfélaginu á Hvolsvelli, en varð
árið 1946 kaupfélagsstjóri og
gegndi því ábyrgðarmikla starfí
með giftu til hausts 1965 að hann
varð að hætta vegna heilsubrests.
Magnús gegndi og mörgum trúnað-
arstörfum öðmm á þessum ámm,
sat meðal annars í sveitarstjóm. I
kaupfélagstíð Magnúsar var byggt
m.a. stórmyndarlegt verslunarhús,
sem hýsti kjörbúð, eina meðal hinna
fyrstu á landinu, og myndarlegt
bflaverkstæði og vélsmiðja var og
reist á þessum áram.
Ungu hjónin hófu búskap í svo-
nefndu „Erlingshúsi“ og fluttu eftir
fá ár í áðumefndan Amarhvol, sem
varð heimili þeirra í meira en ára-
tug. Þá byggðu þau myndarlegt
íbúðarhús þar sem áfram var gott
að koma í kokkhús og stórar stofur.
Laufey Guðjónsdóttir var félags-
lynd kona. Hún var velvirkur félagi
í kvenfélaginu „Einingu" og for-
maður um skeið. Lengi í sóknar-
nefnd Stórólfshvolskirkju og í stjóm
kirkjukórsins. Hún söng í kirkjunni
sinni í næstum aldarfjórðung. Hún
hafði blæfagra millirödd sem hún
beitti af músíkalskri smekkvísi.
Fólki þótti notaleg návist hennar.
Hún hugsaði fallega og lagði gott
til mála, velviljuð og jafnan full af
flöri og yl. Laufey var ljóðelsk og
gerði sjálf vísur á góðum stundum.
Magnúsi og Laufeyju varð fjög-
urra bama auðið, þijú em á lífí en
þau em: Kristján Om bifreiðastjóri
hjá Kaupfélagi Rangæinga, f. 30.
september 1942. Hann er kvæntur
Erlu Jónsdóttur verslunarstjóra frá
Nesjavöllum; Svanfriður hjúkmnar-
fræðingur, f. 18. febrúar 1946. Hún
er gift Njáli Sigurðssyni tóniistar-
manni og námsstjóra frá Krossi;
og Guðjón Borgþór, doktor í
líffræði, f. 21. febrúar 1952. Hann
átti Sigurlaugu Höskuldsdóttur en
þau hafa slitið samvistir.
Laufey og Magnús fluttu til
Reykjavíkur fyrir um tveimur ára-
tugum þar sem Magnús gerðist
fljótlega aðalbókari hjá Dráttarvél-
um hf.
Fyrir átján ámm dró dökka bliku
yfír heimili þeirra í Safamýri 34.
Laufey veiktist hættulega og var
frá þeim tíma rúmföst lengst af á
Landakotsspítala. Vonimar um
bata rættust ekki. LSfsglaða konan
úr Dýrafírðinum gekk ekki framar
út í sólskinið. Hún komst ekki aust-
ur þar sem bömin hennar áttu sín
bemskuspor. Hún sá ekki eftir það
fjöllin háu og svipmiklu við Ijörðinn
sinn fyrir vestan, þar sem dalir era
grónir. Hún var fjötrað við rúmið
þar sem hún beið lausnarstundar-
innar svo lengi. Eiginmaðurinn létti
henni lífíð með þeirri umhyggju og
þeirri alúð sem mest og best hann
gat. Hann las fyrir hana og flutti
henni tíðindi af því sem gerðist utan
hinna þykku veggja sjúkrahússins,
þar sem Iífið heldur áfram.
Við Margrét og bömin okkar
sendum ástvinum öllum samúðar-
kveðjur.
Það er þakkarvert að hafa átt
samleið með Laufeyju Guðjónsdótt-
ur meðan lífssól skein í heiði og að
eiga um hana minningar, sem allar
em góðar.
Pálmi Eyjólfsson
t
Innilegustu þakkir til allra þeirra sem hafa auðsýnt okkur samúð
og hlýhug við andlát og útför eiginmanns míns, föður okkar,
tengdaföður, fóstursonar og sonar,
HALLDÓRS S. SVEINSSONAR,
Skógargerði 9,
Reykjavik.
Kristveig Baldursdóttir,
Arnþór Halldórsson, Kristín Jónsdóttir,
Sigurður Halldórsson,
Baldur Öxdal Halldórsson,
Kristveig Halldórsdóttir,
Sigriður Árnadóttir,
Sveinn Ólafur Jónsson, Eyjólfa Guðmundsdóttir.
t
Við þökkum innilega auðsýnda samúð vegna andláts og útfarar
ÁRNA SÆMUNDSSONAR,
fyrrverandi hreppstjóra,
Stórumörk.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Sjúkrahúss Suðurlands
fyrir góða umönnun í veikindum hins látna.
Fyrir hönd aðstandenda,
Lilja Ólafsdóttir.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð viö andlát og jarðarför systur
okkar,
MARGRÉTAR SIGURÞÓRSDÓTTUR.
Tómas Slgurþórsson,
Eriendur Sigurþórsson,
Guðrún Sigurþórsdóttir,
Stefanía Jórunn Sigurþórsdóttir.