Morgunblaðið - 17.10.1986, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. OKTÓBER 1986
Ný lög um
húsnæðíslán
eftírMaríuE.
Ingvadóttur
Ný lög um húsnæðislán tóku gildi
1. september sl. Þau eru stórt skref
í þá átt að gera fleirum kleift að eign-
ast þak yfir höfuðið, án þess að vinna
myrkranna á milli.
Þessi nýju lög munu vonandi
stuðla að því að ungt fólk, með ung
böm, sjái annað því samfara að eign-
ast eigin íbúð en endalaust strit og
lítinn sem engan tíma fyrir eðlilegt
flölskyldulíf.
Jafn lánsréttur
f þessum nýju lögum jaftiast láns-
rétturinn út, þ.e. allir fá sömu
upphæð burtséð frá því í hvaða lífeyr-
issjóði þeir eru, þ.æs.s. að þvi gefnu
að allir lífeyrissjóðir kaupi skuldabréf
fyrir sem nemur 55% af ráðstöfun-
arfé sínu. Áður fengu jú allir sömu
lánsupphæð hjá Húsnæðisstofnun en
mishá lán úr lífeyrissjóðunum.
Láklegt er að flestir lífeyrissjóðir
hætti að mestu leyti eða alveg að
lána beint til einstaklinga, en virki
aðeins í gegnum kerfið hjá Hús-
næðisstofnun. Ég held að það komi
af sjálfu sér að svo verði sem aðal-
LEGUKOPAR
Legukopar og fóðringar-
efni í hólkum og heilum
stöngum.
Vestur-þýzkt úrvals efni.
Atlas hf
Borgartún 24, sfmi 621155
Pósthólf493 - Reykjavik
regla, bæði vegna þess að greiðslu-
geta fólks er vala meiri en að standa
straum af afborgunum og vöxtum
af lánum húsnaBðisstofnunar, og að
ekki er lánað út á meira en sem
nemur 70% af kaupverði, og þar með
bindast 70% af veðrétti íbúðarinnar,
en lífeyrissjóðir þurfa 50% þannig
að dæmið gengur ekki upp.
Spamaðarreíkningar
Segja má að gengið sé út frá því
að lántakar eigi sálfir í handbæru fé
það sem á vantar, þ.e. 30% af kaup-
verði íbúðar. Húnsæðisreikningar
bankanna eru mjög áhugaverðir,
bæði vegna vaxtateknanna og vegna
þess skattaafsláttar sem þeir veita.
Skylduspamaður sá sem nú er í
gildi, kemur hér lítið sem ekkert inn
í myndina. Meðalinneign á þessum
reikningum um síðustu áramót var
um 33 þúsund á hvem einstakling.
Skólafólk tekur út sinn skylduspam-
að af sumarkaupi, og nýtir þar af
María E. Ingvadóttir
leiðandi hvorki skattfrelsi vaxtatekna
né skattafrádrátt. Leiða má hugann
að því hvort nokkuð eigi að vera
með puttana ofan í því hvemig ungt
fólk ver sínum launum. Stór hluti
fólks á skylduspamaðaraldrinum er
skólafólk, og það leggur fyrir ef það
hefur ráð á því og á þá sjálft að
geta valið ávöxtunarleið. Ef hins veg-
ar talin er ástæða til að viðhalda
þessum skylduspamaði, mætti lækka
hann niður í t.d. 5% og hafa þá
strangari reglur um útgreiðslur, en
einnig að lækka skylduspamaðarald-
urinn niður í td. 22 ár.
Jöfnunarreíkningar
Lán Húsnæðisstofiiunar vom
bundin vísitölu byggingakostnaðar
1980 til 1982 en lánskjaravísitölu
eftir það. Þeir sem sóttu um aftur-
virkni vísitölu sl. sumar vegna lána
sinna, fengu reiknaðan mismun á
áður reiknuðum verðbótum og verð-
bótum miðað við launavísitölu. Sá
mismunur var færður inn á jöfnunar-
reikning og gengur hann upp í næst
reiknuðu verðbætur lánanna. Það
sem á vantar er, að þeir sem lentu
í svo miklum greiðsluerfiðleikum að
þeir misstu eða urðu að selja húseign-
ir sínar, fái einnig leiðréttingu sinna
mála. Leið til þess gæti Ld. orðið í
formi skattaafsláttar sem kæmi þá
til útborgunar ef hann nýttist ekki
að fullu. Það ákvæði laganna að lán
skuli fylgja lánskjaravísitölu, svo
fremi að hún fylgi launavísitölu, er
athyglisvert. Það þýðir að afborgan-
ir, vextir og verðbætur verða alltaf
sama hlutfall af launum sem ætti
virkilega að stuðla að ákveðnum stöð-
ugleika í flármálum heimilanna.
Námsmenn
í árlagafrumvarpi fyrir 1987 er
gert ráð fyrir að framlag ríkisins til
Húsnæðisstofnunar verði einn millj-
arður. Útgreiðslur vegna afborgana,
vaxta og verðbóta urnffam inn-
greiðslur eru 340 milljónir, þ.e. 660
milljónir koma til útlána í viðbót við
þá þrjá milljarða sem reiknað er með
vegna skuldabréfakaupa lífeyrissjóð-
anna. Með þessum 660 milljónum er
kominn hugsanlegur möguleiki til að
lána til þeirra sem ekki falla inn í
kerfið svo sem námsmanna. Þeim
var tryggður lánsréttur eftir gamla
kerfinu, þ.e. ein milljón, en falla ekki
inn í nýja kerfið. Spumig er hvemig
hægt er að koma til móts við náms-
menn. Einnig má benda á að
námsmenn eiga rétt á láni frá Lána-
sjóði íslenskra námsmanna til
greiðslu í lífeyrissjóð, bæði þá fram-
lag launþega og atvinnurekenda og
er þá miðað við 10% af lægsta taxta
Dagsbrúnar. Þessar reglur hjá LÍN
tóku gildi í upphafi árs 1985, en
námsmenn hafa ekki mikið notað sér
þau réttindi.
Aölokum
Þessi nýju húsnæðislánalög em ekki
gallalaus, en þau em stórt spor í
rétta átt Með góðum vilja á að vera
hægt að bæta þau og binda þá enda
sem enn hanga lausir.
Höfundur er viðskiptafræðingur og
fommður Hvatar, félags sjáifstæð-
iskvenna ÍReykjavúc
Amessýsla:
Nýr samningnr
milli Meistarafé-
lags Suðurlands o g
byggingarmanna
Ákvæðisvinna tekin upp í húsasmíði,
pípulögnum og málun
Selfosai.
Nýlega var undirritaður
samningur milli Meistarafélags
riðnaðarmanna í Ámessýslu. í
þessum samningi era ákvæði
sem kveða & um skýra aðgrein-
ingu þeirra sem vinna sem
launþegar og þeirra sem vinna
sjálfstætt sem meistarar. Sam-
kvæmt samningnum skal tekin
upp ákvæðisvinna f þremur iðn-
greinum, húsasmíði, pípulögn-
um og málun en slíkt hefur
ekki verið almenn regla áður.
Að sögn forsvarsmanna félag-
anna hefur samningur þessi þau
áhrif að menn í þessum iðngrein-
um geta aukið við tekjur sínar og
stytt daglegan vinnutíma með
auknum afköstum og vinnuhag-
ræðingu án þess að kostnaður
viðskiptamanna aukist. Einnig
má gera ráð fyrir að samningur-
inn lyfti óbeint kaupi þeirra sem
vinna annars konar vinnu í þess-
um iðngreinum og ekki er skylt
að vinna í ákvæðisvinnu, s.s. inni
á verkstæðum, þar verði hugsan-
lega tekin upp bónusvinna í
einhveijum mæli.
Aðalástæðan fyrir því að þessi
samningur var gerður er sú stað-
reynd að margir iðnaðarmenn
sækja vinnu á höfuðborgarsvæðið
þar sem það er regla að unnið er
f ákvæðisvinnu og einnig það að
skortur er á iðnaðarmönnum aust-
anfjalls. Þeir fást ekki til vinnu
Agnar Pétursson formaður meistarafélagsins og Gylfi Guðmunds-
son formaður Fél. byggingariðnaðarmanna takast f hendur,
ánægðir með samkomulagið.
þar sem ekki er ákvæðisvinnu að
hafa. Önnur ástæða er sú að við
mikla vöntun á iðnaðarmönnum
hefur skapast það ástand að menn
sem ekki hafa til þess menntun
gera sig út sem faglærða iðnaðar-
menn. I bréfi Félags byggingar-
iðnaðarmanna Árn. til félags-
manna sinna varðandi þennan
samning er þess getið að vitað sé
um starfandi vinnuflokka þar sem
verktaki og launþegar séu óiðn-
lærðir menn.
Til þess að fylgjast með því að
mælingaskyldu á ákvæðisvinnu
sé framfylgt hyggjast félögin
koma á fót mælingaeftirliti, sem
verður skipað tveimur mönnum
frá hvoru félagi.
Sig Jóns.
MARÍA E. ING\ADÓITIR
/IsdísRafnar
Katrín Fjeldsted
Björn Þórhallsson
Ingimundur Sigfússon'
Júlíus Hafstein
Pétur Sigurðsson
Þór Sigfússon