Morgunblaðið - 28.10.1986, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1986
málaráði (er yfirmaður ferðamála-
stjóra) og er mjög óeðlilegt og
viðsjárvert að færa einum manni slík
völd í ferðamálum landsins. Þetta
minnir mig á tvíhöfða þursinn í ævin-
týrunum.
í sjónvarpsþætti nýlega varð vart
úrtölu. Við mættum ekki setja mark-
ið of hátt því að við gætum ekki
staðið við það og að landið og þá
einkum hálendið væri svo viðkvæmt,
að það mundi ekki þola álagið. Aum-
ingja mennimir, halda þeir virkilega
að stóraukinn straumur ferðamanna
lendi allur inni á hálendinu. Eitthvað
meira lendir þarr kannski en þá aðal-
lega í gegnumakstri eða stuttum
einsdagshringferðum.
Það fólk sem vill spara og gista í
tjöldum eða annarri ódýrri gistingu
kemur q’álfkrafa og við þurfum lítið
að auglýsa til að ná til þess. Við vilj-
um ná í hina, sem hafa auraráð og
vilja búa vel og borða vel, og það
er mjög mikið til af slíku fólki í heim-
inum. Það er nú verið að stækka
Hótel Sögu og önnur nýeru í uppsigl-
ingu, og sjálfsagt verður margt af
því í þeim gæðaflokki, að eftirsóknar-
vert verði fyrir þá ríku og kröfuhörðu.
Ég er búinn að skoða viðbótina á
Hótel Sögu og mér finnst alveg til
fyrirmyndar hvemig þar er staðið
að verki. Sjálfur er ég búinn að gista
á mörgum af fínustu hótelum heims-
ins og veit því hvað ég er að tala
um. Það em samt nokkur smáatriði
sem skilja á milli í gæðaflokkun. Til
dæmis er það furðulegt að mega
ekki selja smáflöskur a víni í barskáp-
um heihergjanna eða heldur sterkan
bjór. Það er ekki okkar að stjóma
um of gestum okkar, heldur verðum
við að þjóna þeim á sama hátt og
gert er víðast annars staðar i heimin-
um. Að sjálfsögðu verðum við að
þjóna öllum okkar gestum vel í hvaða
stjömuflokki sem hótelin em, en
gistigjaldið getur ekki hækkað nema
að vissu marki ef við ætlum að ná
til gestanna án þess að sinna kröfum
þeirra.
Það kom fram í áðumefndum
sjnvarpsþætti, að við ættum að stefna
að því að setja þak á gestaljöldann,
snarhækka gistigjöldin og segja svo
að aðeins fáir útvaldir séu æskilegir
og komist að. Þetta lft ég á eins og
hveijar aðrar óraunhæfar vangavelt-
ur, en það er þó gott að þessi
sjónarmið komi fram. Nefnt var 200
þúsund gesta þak og að hærra ættum
við ekki að stefiia, en þetta er langt
frá því að vera nóg. Okkur var kennt
það í hagfræðinni í Háskóla íslands
í gamla daga, að við myndum lifa
snöggtum betra lífi hér á íslandi ef
við væmm miljjón talsins. Varla ætti
þessi kennisetning að hafa breyst í
dag, og sýnir okkur (jóslega hvert
okkur ber að stefna. Fleiri munnar
borða meiri mat og við, sem framleið-
um besta mat f heimi að okkar dómi,
eigum að flytja hingað fleiri munna
til að borða matinn með okkur, jafn-
vel þó að tímabundið sé. Þegar þessir
gestir okkar koma svo heim til sín
aftur munu þeir leita að framleiðslu-
vömm okkar með gæðastimplinum.
Það styður hvað annað f þessum
máium.
í fyrri skrifum mínum, m.a. í
Morgunblaðinu 10. október sL, ræðst
ég gegn of mikilli miðstýringu í ferða-
málum sem og annars staðar. Lögin
um ferðamál gera ráð fyrir of mik-
illi miðstýringu, þó að ef til vill hafi
hún hafi minnkað eitthvað frá því
áður var. í þessum lögum, nr.
79/1985, er III. kaflinn alveg út í
hött, en hann fjallar um Ferðaskrif-
stofu ríkisins, en tilvist hennar hefir
löngum verið gagnrýnd og sérréttind-
in sem henni eru ætluð. Eg hefi látið
þær umræður afskiptalausar en við
nánari umhugsun sé ég, að þessi
skrifstofa og ríkisstofnun á að leggj-
ast niður með öllu. Lögin gera
hinsvegar ráð fyrir, að henni sé
breytt í hlutafélag og haldi svo áfram
að starfa að mestu eins og í dag.
Þetta átti að gerast innan 5 mánaða
frá gildistöku laganna en nú er kom-
ið á annað ár og ekkert hefir gerst.
í 9. gr. c. er gert ráð fyrir að starfs-
fólkið geti keypt hlut í hlutafélaginu
en í 11. gr. er frávik frá hlutafélaga-
lögunum um að hluthafar megi vera
færri en 5 við stofnum. Samkvæmt
þessum lögum eiga starfsmennimir
að hafa samtök sín á milli og mega
að því er virðist ekki kaupa hlut sem
einstaklingar. Það er heldur ekki
gert ráð fyrir því, að þessi hlutabréi
verði boðin út á almennum markaði.
Og það sem alvarlegast er, að ríkið
á áfram að vera aðaleigandinn og
stjómandinn í fyrirtækinu.
Þama virðist mér algert ragl vera
á ferðinni og andstætt mínum hug-
myndum. Það á að leggja Ferðaskrif-
stofu ríkisins niður og strika IH.
kaflann út úr þessum lögum, ég vil
engan ríkisrekstur á neinu sviði. Já,
eitt er það enn, sem Ferðaskrifstofa
ríkisins hf. á að hafa áfram, en það
er rekstur Eddu-hótelanna. Enda
þótt lögin segi, að þjónusta sumar-
hótela skuli að öðra jöfriu vera til
ráðstöfunar fyrir aðrar ferðaskrif-
stofur, er það svo í reyndinni að
Ferðaskrifstofa ríkisins nýtur for-
gangs. Það er nokkuð hart fyrir
„aðrar ferðaskrifetofur" sem sett
hafa rándýrar tiyggingar til að fá
að starfa, að þær skuli jafnframt
missa samkeppnisaðstöðu gagnvart
ríkisrekstrinum. Þessi sumarhótel
gætu sem best verið rekin og jafn-
framt stjómað af heimamönnum í
hveiju héraði.
Sama gildir um önnur hótel, sem
ein ferðaskrifetofa í stífri samkeppni
við aðrar fær til rekstrar. Dæmi um
slíkt er Hótel Húsavík sem Sam-
vinnuferðir/Landsýn reka. Þetta er
fráleitt að mlnum dómi og getur
ekki verið öðrum ferðaskrifetofum
hvatning til að beina ferðamönnum
til þess staðar.
Höfundur hefur starfað að ferða-
málum Í40ár.
FerðamáJ
áíslandi
Ná er loksins mögutegt að fá vírkilega góðan mat
í hádeginu in að nyða Öllum matartímanum í bið,
Steikarabar er íslenskt nýyrði fyrir
enska hugtakið „Carvery". Fjölmargir
íslendingar hafa kynnst „Carvery" á
Bretlandi en nú kynnir Hrafninn, fyrst
íslenskra veitingahúsa, steikarabarinn
hér heima.
Á steikarabarnum velur þú um ofn-
steikt nautakjöt, grillsteikt lambakjöt,
ofnsteikt grísakjöt, grillaða kjúklinga
eða pottrétt. Kokkurinn aðstoðar þig
við valið og sker kjötið á diskinn.
Meðlætinu blandar þú saman að eigin
smekk.
Með steikarabarnum fylgir súpa,
brauð og salatbar.
Fyrir þá sem ekki vilja kjöt er jafnan
um fjóra mismunandi fiskrétti að velja.
Á steikarabarnum setur þú saman
þinn eigin matseðil og borðar eins og
þig lystir.
Hádegisverður kl. 11.30-14.00* kr. 580,-
Kvöldverður kl. 17.30-21.00* kr. 640.-
*Ath. aðeins opið matargestum.
tí
SMPHOIII 17
Góður matur og hröð þjón-
usta eru heistu kostir steik-
arabarsins á Hrafninum.
eftir Einar Þ. Guðjohnsen
Enn hafa gerst stórmerkir at-
burðir, sem snerta ferðamál okkar,
er hingað bárast skyndilega „ferða-
menn“ í stóram stíl. Hér vora ekki
komnir almennir ferðamenn heldur
ferðamenn með sérþarfir og alveg
án okkar tilstillis, utanaðkomandi öfl
stjómuðu ferðinni hingað. Þessari
skyndisókn hingað fyigdi, að margt
varð að gerst samtímis og marga
þurfti að virkja til lausnar mála. í
heild sinni tókst þjónustu okkar
ágætlega og varð okkur til sóma.
Það varð fyrst og fremst óvæntur
straumur mikilvægra fréttamanna,
sem okkur var kærkominn. Þeir tóku
að skrifa og tala um land og þjóð á
mjög svo jákvæðan hátt, sem aldrei
hefir skeð áður í sama mæli.
Að loknu þessu áhlaupi er það því
kynning á okkur, sem eftir stendur,
fremur en beinn gróði af þesum
óvænta straumi hingað. Þessu þarf
að fylgja eftir og við megum ekki
einangrast aftur, en það er ekki sama
hvemig það er gert. Það verður að
sameina kynningu landsins í einn
almennan farveg, þar sem ferðaþjón-
ustan, útflutningurinn og fleiri þættir
atvinnuveganna vinna saman. Þetta
hefi ég margsinnis sagt en nú virð-
ast fleiri vera að átta sig á þessari
staðreynd, og er það gott.
Með öðram orðum að almenn
kynning á landinu verði sameiginleg
en síðan kynni sölu- og þjónustuaðil-
„Ferðaskrifstofa ríkis-
ins nýtur mikilla forrétt-
inda framyfir hliðstæð-
ar skrifstofur í
einkarekstri, enþarf
ekki að setja rándýrar
tryggingar eða bera
ábyrgð á gerðum sínum
svo sem aðrir þurfa að
gera.“
ar sig sérstaklega, og standi sjálfir
straum af þeim kostnaði.
Ríkisstjómin tók að sér yfirsljóm
mála þessa daga með forsætisráð-
herra í fararbroddi, og útdeildi síðan
framkvæmd ýmissa þátta til réttra
aðila. Þannig var um öryggismálin,
ljarskiptaþjónustuna og fleiri þætti.
Einn þáttur málanna var ö&iivísi
leystur, gistingin, og framkvæmdin
hjá ríkisvaldinu sjálfu. Ferðaskrif-
stofu rfldsins og framkvmdastjóm
Ferðamálaráðs var falin stjóm mál-
anna, í stað þess að fela Sambandi
veitinga- og gistihúseigenda að
stjóma þessum málum beint og leysa
gistimálin. Á tímabili leit út fyrir að
öll þessi gisti- og matarmál væra að
lenda í klúðri og þau gerðu það að
vissu leyti. f allri taugaspennunni var
okkur heimamönnum sagt (af ofan-
greindum ríkisforsjármönnum) að
halda okkur heima þessa daga og
fara ekki á veitingastaðina, sem að
miklu leyti stóðu svo tóm þessa daga
vegna hlýðni okkar og mataigjafa í
auglýsingaskyni.
Ferðaskrifetofa rfldsins nýtur mik-
illa forréttinda framyfir hliðstæðar
skrifetofur í einkarekstri, en þarf
ekki að setja rándýrar tryggingar eða
bera ábyigð á gerðum sínum svo sem
aðrir þurfa að gera. Sami maður stýr-
ir Ferðaskrifetofu rfldsins og Ferða-