Morgunblaðið - 28.10.1986, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1986
Áfall fyrir breska Ihaldsflokkinn:
Varaformaðurinn segir af sér
vegna viðskipta við vændiskonu
London, frá Valdimar Unnari Valdimarssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
MENN velta því nú mjög fyrir sér hér í Bretlandi hversu varanlegan
hnekki íhaldsflokkurinn muni bíða vegna máls þess er leiddi til af-
sagnar varaformanns flokksins, Jeffreys Archer, á sunnudaginn var.
barið konu þessa augum, hvað þá
meira.
AP/Símamynd
Jeffrey Archer og kona hans, Mary. Myndin var tekin á sunnu-
dag, skömmu eftir að hann hafði sagt af sér sem varaformaður
íhaldsflokksins. Archer heldur því fram, að hann hafi verið leiddur
i giidru og blekktur til að gefa vændiskonu fé, konu, sem hann
hafi ekki hitt, hvorki fyrr né síðar.
Archer sá sig neyddan til að láta
af trúnaðarstörfum fyrir Ihalds-
flokkinn í kjölfar blaðaskrifa um
meint viðskipti hans við vændiskonu
nokkra, Monicu Coghlan að nafni.
Archer segist raunar aldrei hafa
Gengi
gjaldmiðla
London, AP.
GENGI Bandaríkjadollars hækk-
aði í gær gagnvart flestum
gjaldmiðlum nema Kanadadollar.
Gullverðið var aftur ur á móti
nokkuð á reiki.
Gengishækkun dollarsins er rakin
til skýrslu bandaríska viðskiptaráðu-
neytisins frá því á föstudag.
í Tókýó fengust í gærkvöld
161,10 jen fyrir dollarann en 161 á
föstudag. Þáfengust 1,4075 dollarar
fyrir pundið en 1,4115 á föstudag.
Að öðru leyti fengust fyrir dollarann:
2,0425 v-þýsk mörk(2,0320).
1,6900 sv. fr.(l,6765).
6,6800 fr. fr.(6,6530).
2,3105 holl. gyll.(2,3015).
1.413,50 ít. iír.(1.405,00).
1,3873 lcan. doll.(l,3878).
Fyrir nokkrum vikum náði vænd-
iskonan tali af varaformanni íhalds-
flokksins í síma og sagði farir sínar
ekki sléttar. Tjáði hún Archer að
einn viðskiptavina sinna, lögfræð-
ingur að nafni Aziz Kurtha, segðist
hafa vissu fyrir því að varaformaður-
inn hefði haft náin kynni af henni.
Archer sagði vændiskonunni að
þetta væri byggt á einhveijum mis-
skilningi, þau hefðu aldrei hist en
þar með var sagan ekki öll, áður-
nefndum lögfræðingi virtist mjög í
mun að sverta nafn Archers og
hugðist fara með sögu sína í blöðin.
Lagði hann hart að vændiskonunni
að styðja frásögn sína. Ungfrú
Monica Coghlan virtist hins vegar
ekki vita í hvom fótinn hún ætti að
stíga og rakti raunir sínar fyrir
Archer í nokkrum símtölum, sem
þeim fóru á milli.
Varaformaður íhaidsflokksins
vildi forðast í lengstu lög óþægilega
umfjöllun í fjölmiðlum og ákvað að
bjóða vændiskonunni fé svo hún
gæti dvalið erlendis um nokkra hríð,
slakað á og haldið sig í hæfilegri
íjarlægð frá aðgangshörðu fjöl-
miðlafólki. Ungfrú Coghlan féllst á
þessa uppástungu og síðastliðinn
föstudag hitti hún sendimann Arch-
ers á Victoria-brautarstöðinni í
London til að taka við fénu. Þegar
á hólminn kom sagði Coghlan hins
vegar að sér hefði snúist hugur og
gæti ekki þegið féð, sem talið er
hafa numið um 2000 pundum.
Uppákoman á Victoria-stöðinni
var í-ækilega tíunduð í blaðinu News
of the World, sem greinilega hafði
allar upplýsingar sínar frá ungfrú
Coghlan. Ljósmyndari blaðsins
mætti til dæmis á staðinn og omellti
af mynd er sendimaður Archers af-
henti vændiskonunni hina vænu
fúlgu fjár.
Skaðjnn var skeður og varafor-
maður íhaldsflokksins sat í súpunni.
Hann ákvað á sunnudaginn að láta
af varaformannsembættinu vegna
þessa máls.
I yfirlýsingu, sem Archer lét frá
sér fara vegna afsagnarinnar, sagð-
ist hann hafa gert sig sekan um
ófyrirgefanleg afglöp, sig hefði skort
dómgreind þegar mikið lá við. Sagð-
ist hann ekki í vafa um að hann
hefði verið leiddur í gildru og gaf í
skyn að blaðið News of the World
hefði ekki hreinan skjöld í þessu
máli. Archer fullyrðir að hann hafi
aldrei þegið þjónustu Monicu Coghl-
an eða nokkurrar stéttarsystur
hennar, hann hafi því ekki þurft að
leyna einu eða neinu. Hann hefði
þó gert sér ljóst að hvers konar
umfjöllun og ágiskanir um hið gagn-
stæða hefðu getað varpað skugga á
mannorð hans og jafnframt skaðað
íhaldsflokkinn. Hefði hann kosið að
bjóða Monicu Coghlan fé til að
dvelja erlendis um nokkra hrið þar
sem hún hefði augsýnilega legið
undir miklum þrýstingi ofangreindra
flölmiðla. Af öllu þessu fær Archer
nú að súpa seyðið.
Atburðarás öll í þessu máli þykir
hin reyfarakenndasta og minna helst
á fjarstæðukennda skáldsögu. Sjálf-
ur ætti Jeffrey Archer raunar að
vera á heimavelli í því efni því hann
hefur undanfarin ár getið sér mjög
gott orð sem einn víðlesnasti rithöf-
undur Bretlands. Hefur hann skrifað
hveija metsölubókina á fætur ann-
arri og áskotnast mikill auður.
íhaldsmenn þóttust hafa fengið
góðan liðsmann er Jeffrey Archer
gerðist varaformaður flokksins fyrir
rúmu einu ári. Var hann talinn eiga
mikinn pólitískan frama í vændum
og var raunar ósjaldan nefndur á
nafn sem hugsanlegt forsætisráð-
herraefni Ihaldsflokksins er fram
liðu stundir.
En fljótt skipast veður í lofti.
Maðurinn, sem ráðinn var til að
bæta ímynd íhaldsflokksins meðal
almennings, hefur nú hrökklast úr
starfi sínu vegna ásakana um sið-
laust athæfi. Jeffrey Archer hverfur
nú af liinu pólitíska sviði, en eftir
situr íhaldsflokkurinn í sárum. Eng-
inn veit Iiversu þau sár verða lengi
að gróa eða hvort þau verða að fullu
gróin er næst verður gengið til þing-
kosninga hér í landi.
Alþjóðaþing Rauða krossins í Genf
Dregið hefur úr spennu á
aðalfundi Rauða krossins
ZOrich. L'Vá Onnu 1 tjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
Andrúmsioftið á aðalfundi AI-
fjjóða Itauða krossins var betra á
rnánudag en yfir helgina að sögn
Guðjóns Magnússonar, formanns
Ltauða ftross Éslands, sem situr
fundinn 2 Genf. „Spennan í ioft-
inu Ciefur ninnkað og fundar-
störf eru hafin,“ sagði hann. „En
átökin um sundarsetu fuiltrúa
ríkisstjórnar Suður-Afriku setja
svip á fundinn og menn hafa
áhyggjur af þeirri ákvörðun yfir-
valda í Suður-Afríku að vísa 16
starfsmönnum Alþjóðanefndar
Rauða krossins úr landi.“
Samstaða fulltrúa Afríku, Asíu
og Austur-Evrópu um að vísa full-
trúum ríkisstjómar Suður-Afríku af
aðalfundinum stofnar hlutlausu
líknarstarfi Rauða krossins í hættu
og stofnar samtökunum í meiri
vanda en þau hafa nokkum tma átt
við að glíma. „Það er hætt við að
ríkisstjómir annarra þjóða, til dæm-
is herforingjastjómir, eigi eftir að
nota sér þetta fordæmi og láti reka
sig af fundi Rauða krossins til að
komast hjá að leyfa fulltrúum Al-
þjóðanefndarinnar að starfa í sínum
löndum og heimsækja fanga," sagði
Guðjón. „Fangaheimsóknir era víða
óvinsælar, eins og til dæmis í Afgan-
istan, en ríkisstjómir landa, sem era
aðilar að Genfarsáttmálanum, verða
að leyfa þær. Heimsóknimar era
mjög mikilvægar og fulltrúar Al-
þjóðanefndarinnar era oft hinir einu
sem geta fylgst með föngum í lokuð-
um ríkjum."
Fundurinn starfaði í tveimur
nefndum í gær. „Menn vora ánægð-
ir með starfið i nefnd, sem fjallar
um lagabreytingar á alþjóðasam-
starfinu," sagði Guðjón. „Þar voru
minniháttar breytingar til timræðu
og það náðist samstaða um þær.
Breytingamar hindra ekki að hið
sama og kom fyrir á laugardag
endurtaki sig, en margir álíta að
brottvísun fulltrúa Suður-Afríku
hafi verið brot á lögum Rauða kross-
Genf, AP.
í GÆR var birt á Alþjóðaþingi
Rauða krossins í Genf skýrsia um
mannréttindabrot og brot á Gen-
farsáttmálanum og kom þar fram,
að í íran, Afganistan, Kambódíu,
Angóla og Mósambík er fulltrúum
Rauða krossins algjörlega bannað
að grennslast fyrír um iíðan
fanga eða fylgjast með ástandi
mannúðarmála að öðru leyti.
Kemur þessi skýrsla í kjölfar
brottrekstrar sendinefndar Suð-
ur-Afríkustjómar af þinginu en
þríðja heimsríki og kommúnist-
aríkin sameinuðust um að visa
henni burt vegna mannréttinda-
brota.
Alexandre Hay, forseti Alþjóða-
nefndar Rauða krossins, flutti
skýrsluna og sagði, að á síðari áram
ins.“ Guðjón starfar sjálfur í nefnd
sem fjallar um alþjóðalöggjöf um
mannúðarmál. Hann sagði, að starf-
inu í nefndinni hefði lítið miðað
áfram þar sem háttsettir íulltrúar
írans og íraks ræddu ítarlega um
stríðið í heimalöndum sínum og full-
trúi Sovétríkjanna ijallaði lengi um
hefði það orðið æ algengara að ríkis-
stjórnir hundsuðu með öllu Genfar-
sáttmálann um mannréttindamál og
nefndi hann sérstaklega í þessu sam-
bandi stjómvöld í íran, Afganistan,
Kambódíu, Angóla og Mósambik. I
þessum ríkjum væri fulltrúum Rauða
krossins bannað allt eftirlit og það
þótt sum þeirra nytu góðs af „stór-
kostlegu hjálparstarfi" Rauða
krossins. í yfirliti Hays kom þetta
fram:
Afganistan - Þrátt fyrir „margar
og ítrekaðar óskir til afganskra og
sovéskra yfirvalda" hefur fulltrúum
Rauða krossins verið bannað frá
árinu 1982 að vitja fanga eða að-
stoða óbreytt fómarlömb stríðsins í
landinu.
Persaflóastríðið - írakar standa
nú betur við Genfarsáttmálann en
afvopnunarmál á mánudagsmorg-
un.
Guðjón sagði að Rauði kross ís-
lands hefði starfað náið með Rauða
kross félögum hinna Norðurland-
anna undanfarin tvö ár og undirbúið
ýmsar tillögur, sem verða lagðar
þeir gerðu áður „en frá því í októb-
er 1984 hafa íranir bannað fulltrú-
um Rauða krossins að fylgjast með
líðan stríðsfanga".
ísrael - Landnám gyðinga á Vest-
urbakkanum er brot á Genfarsátt-
málanum. Þeir vilja ekki viðurkenna,
að hann nái til fólks á hemumdu
gvæðunum og virtu hann að vettugi
í innrásinni í Líbanon. Með því sviptu
þeir fjölda manna þeim réttindum,
sem kveðið er á um í sáttmálanum.
Kambódía - Þrátt fyrir margar
tilraunir hefur Alþjóðanefndinni
„hingað til ekki verið leyft að fylgj-
ast með líðan fanga í Kambódíu“.
Líbanon - Rauði krossinn á í „vax-
andi vandræðum" með að sinna
skyldustörfum sínum í landinu.
Namibía/Suður-Afríka - Nefnd-
inni hefur aðeins tekist „að rækja
fyrir r.ðalfundinn í Genf. Hann
nefndi tillögu um vemdun bama í
styijöldum og taldi, að hún yrði
samþykkt á fundinum. “Það er al-
gengt í Afríku, Asíu og Suður-
Ameríku að böm séu látin beijast
með vopnum í styijöldum. Við viljum
draga úr þessu og leggjum til, að
viðbótargrein við Genfarsáttmálann
kveði á um lágmarksaldur bama eða
þátttöku bama í styijöldum yfir-
leitt. Við höfum fengið góðar
undirtektir undir tillöguna á fundin-
um.“
Aðalfundur Rauða krossins átti
að standa fram á fimmtudag en
Guðjón reiknar með að hann dragist
íram að næstu helgi vegna tafa sem
deilumar nú um helgina ollu.
hlutverk sitt að nokkra leyti“.
Ástandið er „ákaflega erfitt".
Eþíópía/Sómalía -' Stjómvöld í
hvoragu ríkinu hafa samþykkt að
leyfa alvarlega sjúkum og særðum
föngum frá því í stríðinu 1977 að
snúa heim.
Vestur-Sahara - Frá 1978 hefur
Marokkóstjóm ekki leyft eftirlit með
stríðsfongum. Hvorki hún né Polis-
ario-hreyfmgin hafa viljað nafn-
greina alla fanga sína.
Chad - Uppreisnarmenn, sem
beijast gegn stjóminni, vilja ekki
leyfa fulltrúum Rauða krossins að
vitja fanga í norðurhluta landsins.
Angóla - Stjómin bannar Rauða
krossinum eftirlit með föngum en
hefur samþykkt að taka við mikilli
Æ algengara að mann-
réttíndamál séu hundsuð
íran, Afganistan, Kambódía, Angóla og Mósambík virða Genfarsáttmálann að vettugi