Morgunblaðið - 23.04.1987, Blaðsíða 32

32 C MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 1987
Að láta aðra borga
fyrir sig brúsann
eftirHuldu
Sigmundsdóttur
Þegar ég las í Mogganum kynn-
ingu á fyrsta frambjóðanda
Borgaraflokksins á Vestflörðum,
Guðmundi Bjama Yngasyni, komu
í hug minn_ orð langafa hans,
Matthíasar Ólafssonar fyrrv. al-
þingismanns með meiru. Hann á
að hafa sagt um granna sína og
frændur, Haukdæli — „að þleirra
einasta mennt væri fótamennt" —
gramur yfír áhuga þeirra eða öllu
heldur áhugaleysi þeirra á tilteknu
máli (e.t.v. hefur Matthías verið
lítill dansmaður, veit það ekki).
Mig undrar það stórlega — að
jafn vestfírskur maður og Guð-
mundur virðist vera og dugmikill
— að hann skuli ekki vera búinn
að uppgötva — að Alberts einasta
mennt er fótamennt að því undan-
skildu að hann (Albert) virðist
hafa „fjármálavit" fyrir sjálfan sig
og er prýðisvel að sér í „þjóðarí-
þrótt" hinna mörgu íslendinga
sem láta aðra borga fyrir sig brú-
sann með því að „stela" undan
skatti eins og vestfírskir ættingjar
Guðmundar myndu tæpitungu-
laust nefna þetta atferli og að
gefa sér að kostnaðarlausu. Til var
hér í fírði mál — nefnt Haukadals-
franska (Matthías var reyndar
frönskumælandi vel, segir sagan
og fleygur á fleiri tungumál) —
en danska var líka í tísku, og í
„den tid“ var oft sagt að auðlærð
væri ill danska — ef mönnum gekk
vel að tileinka sér slæma siði eða
urðu sér til skammar með „ágæt-
um“. Matthías væri mér ábyggi-
lega sammála, ef hann mætti
mæla, að sumir væru betur komn-
ir hingað í framboð á „réttum“
lista eins og þeir mundu hafa kall-
að það, bræðumir Matthías og
Jóhannes, en ekki í hópi aðdáenda
Alberts.
Þó vil ég alls ekki kalla þann
hóp siðlausan eða heimskan —
öðru nær — ég næ því bara ekki
hvað veldur siíkri múgsefjun.
Kannski hæfíleiki Alberts til að
leika píslarvott. Sjálf tæki ég aldr-
ei svo djúpt í árinni að kalla
nokkum flokk þann eina rétta
enda aldrei gert stjómmál að trú-
arbrögðum. En — lengi getur vont
versnað og svo, að nú eru allir
sótraftar á sjó dregnir, líka „trú-
litlar" konur. Það er ekki hægt
að þegja lengur.
Matthías og Jói gamli voru báð-
ir gallharðir í „pólitíkinni" — en
flokkurinn sem þeir aðhylltust
þurfti að hafa málefnalega stefnu-
skrá. Það hefði verið ófrávíkjanleg
krafa þeirra að flokksforinginn
væri ekki bara foringi þeirra sem
vilja verðlauna mann fyrir hjálpina
við „litla manninn" sem hann
hælir sér mikið af og sem er að
því er virðist á kostnað ríkis-,
bæjar-, eða skipafélaga. Og veí
er hann heima í áðumeftidri þjóð-
aríþrótt og kannski heillar það
suma.
Já, dugnaðurinn! Það er hægt
að verðlauna hann — en er mönn-
um alveg sama í hveiju dugnaður-
inn er fólginn — hvemig og hvaða
ráðum er beitt til að skara eld að
eigin köku. Albert hefði verið
maður af meiru ef hann hefði bo-
rið gæfu til að taka Guðmund J.
Guðmundsson sér til fyrirmyndar
og biðjast strax í fyrrasumar und-
an því að gegna opinberum störf-
um — strax þegar fjölmiðlamold-
viðrið keyrði um þverbak vegna
meintra „glæpa“ Guðmundar jaka.
Nei, sumir menn telja sig heilagar
kýr, reisa sér hurðarás um öxl,
ekki bara einu sinni eða tvisvar —
heldur slag í slag og meira að
segja kinnroðalaust.
Eitthvað hefur heyrst um og
verið haldið á loft — að Borgara-
flokkurinn hyggist beita sér fyrir
málefnum fatlaðra. Við, sem á
einhvem hátt teljumst fötluð að
ógleymdum þeim mörgu sem eru
fatlaðir, kjósum ábyggilega að
beijast hér eftir sem hingað til
undir slagorðum SÍBS (Samb. ísl.
berklasjúklinga) „Styðjum sjúka
til sjálfsbjargar". Þar fóru og fara
menn sem eiga sér hugsjónir í
orðsins bestu merkingu, menn sem
kunna að gefa — kunna að fara
með eigið fé og annarra til stuðn-
ings þeim er hallir standa eða eru
sjúkir og kunna að vera veitendur
— hávaðalaust.
— Sjálfsánægjan — sá sem
skreytir sjálfan sig ljómar ekki.
Sjálfsánægja veitir ekki upphefð
né sjálfhælni verðleika. Sá sem
upp hefur sjálfan sig ber ekki af
öðrum. (Lao Tse). Sjálfsánægjan
ríður ekki við einteyming hjá Al-
bert. Vonandi bera Vestfírðingar
gæfu til að koma auga á, hvað
liggur á bak við allt bramboltið —
atkvæði sem félli hér á S-listann
mundi ekki ijölga þingmönnum á
Vestfjörðum. Nei, öðru nær, það
væri aðeins til að flölga steftiu-
Hulda Sigmundsdóttir
„ Já, dugnaðurinn! Það
er hægt að verðlauna
hann — en er mönnum
alveg sama í hverju
dugnaðurinn er fólginn
— hvernig og hvaða
ráðum er beitt til að
skara eld að eigin
köku.“
lausum þingmönnum á suðvestur-
hluta landsins Já, greindir erum
við. Við byggðum fyrir peningana
sem aðrir ætluðu sér til elliáranna
— erum nú samt fyrir þó nokkru
farin að greiða fyrir hitann í hús-
um okkar — og þó — en er nú
meiningin að bæta gráu ofan á
svart með því að kenna bömum
okkar og bamabömum sem
brenglaðast siðgæði, s.s. að gefa
Skurðgoðadýrkun,
agaleysi o g úlfúð
eftirdr. Gunnlaug
Þórðarson
Alkunnugt er að konur í tiltekn-
um stéttum em vanmetnar í
launum. Allir tala um að bæta
þurfí úr. Forustumenn launþega-
samtakanna virðast lítinn áhuga
hafa á að laga það.
Samningar em gerðir og þegar
hlutur kvenna er lítið eitt bættur
og borgarstjóm Reylg'avíkur
hyggst gera betur við þetta fólk
tryllast forkólfamir af því að þeir
hafí ekki átt hlut að máli. Strætis-
vagnastjórar ærast af öfund og
hegða sér í annað sinn á stuttum
tíma af algjöru skeytingarleysi
gagnvart því fólki, sem síst átti
það skilið, gamalmennum, skóla-
bömum og láglaunafólki sem ekki
á ökutæki. Slökkviðliðsmenn tapa
greinilega glómnni og ætla að
fara af vakt sinni, sem er neyðar-
vakt, og að sitja einhvem múgsefj-
unarfund út af þessari launahækk-
un til lægst launuðu kvennanna
og að sinna neyðarstörfum frá
fundinum og ber tiltækið vott um
fáheyrt skilningsleysi á störfum
þeirra. í framhaldi af því tekst
fjölmiðlum að fá lögreglumenn til
þess að setja ofan í við yfírboðara
sinn, opinberlega. Var það reyndar
ekki í fyrsta sinn að svo fáheyrð
framkoma á sér stað þar. Reyndar
virðast sumir starfsmenn fjölmiðla
vera haldnir þeirri fírru að megin-
hlutverk þeirra sé að koma af stað
úlfuð innan okkar litla þjóðfélags.
í sama mund gerist það að einn
æðsti embættismaður í réttarfars-
kerfí okkar verður hörmulega ber
að því að skilja ekki hveijar skyld-
ur hvílda á honum gagnvart
dómstólum og hyggst fylgja máli
eftir frá rannsóknarstigi til dóms-
stigs, sem engum af kollegum
hans blandast hugur um að þijár
meginástæður gera það með öllu
fráleitt. Of langt mál yrði að rekja
að.
Fullyrða má að hafí nauðsyn
þótt bera til þess að ákæra banka-
stjórana í því máli, sem hér um
ræðir, þá hefði öllu fremur átt að
ákæra bankaráðið á sama grund-
velli, því það er æðsta ábyrgðar-
valdið og hafði sömu skyldur og
bankastjóramir, sem voru undir
það seldir. í málinu liggur fyrir,
að hvergi í fundargerðum bankar-
áðsins sé vikið af því máli, sem
hér um ræðir og valdið hefur af-
skiptum refsivaldsins og má það
heita furðulegt sinnuleysi ráðsins.
Eitt alvarlegasta dæmið um
agaleysið og virðingarleysið fyrir
öðrum var þegar framkvæmdir
tengdar Laxárvirkjun voru að
frumkvæði fullorðinna bænda
sprengdar í loft upp með þeim
afleiðingum að hætt var við fyrir-
hugaða stækkun Laxárvirkjunar
og Kröfluvirkjun varð neyðarúr-
kostur. Afleiðing þess voru auknar
byrðar á herðum almennings. Gef-
ur þetta vísbendingu um hvað
kann að fylgja því að flytja stjóm-
völd í vaxandi mæli heim í hémð.
í öllu því fjaðrafoki, sem þyrlað
hefur verið upp út af fyrrgreindu
gjaldþrotamáli, er vart nema von
að sumt fólk eigi bágt með að
átta sig á þeirri alvöru sem því
fylgir að fjöldi fólks lokar augum
fyrir þeirri óhrekjanlegu staðreynd
að einum manni í æðsta stjóm-
kerfí landsins má ekki, fremur en
öðram og enda síður, haldast upp
að svíkja undan skatti, hafa fé af
öðram á vægast sagt vafasaman
hátt og reka skefjalausa og sið-
spillta fyrirgreiðslupólitík á kostn-
að almennings. Þannig hefur þetta
gengið svo langt, að einn af með-
limum þess trúflokks, sem
myndast hefur um manninn, gerði
að yfírskrift sinni að hann „væri
á réttri Ieið“.
Tvö mál era meginatriði kosn-
inganna. í fyrsta lagi hvort reynt
skuli áfram að halda verðbólgunni
í skefjum. í því efni treystir undir-
ritaður Steingrími Hermannssyni
og Halldóri Ásgrímssyni best þrátt
fyrir þau forkastanlegu verkföll
og afleiðingar þeirra, sem heijað
hafa á þjóðina. Það er trú og von
mín að með samstarfí tveggja
ábyrgustu stjómmálaflokkanna
megi takast að halda þeim hrika-
lega vágesti í skeflum. í þeim
Dr. Gunnlaugur Þórðarson
„Hitt málið er að ísland
haldi áfram þátttöku í
vestrænu samstarf i til
varnar vestrænu lýð-
ræði. I þeim efnum
hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn jafnan sýnt
ábyrgustu afstöðuna,
en sama verður ekki
sagt um hinn stjórnar-
f lokkinn, þar sem innan
þingflokks hans eru því
miður þingmenn, sem
viljað hafa herinn burt
og landið varnarlaust.“
blygðunarlausu kröfugerðum og
öfíindarköstum, sem virðast hafa
heltekið stóran hluta þjóðarinnar
hafa flokkar þessir átt örðugt um
vik.
Hitt málið er að ísland haldi
áfram þátttöku í vestrænu sam-
ekkert úr eigin vasa, seilast helst
í annarra vasa, þegar við gefum
„vinargjafír" eða greiða, kenna
þeim „löglegar" og ólöglegar að-
ferðir til að verða fullnuma í
þjóðaríþróttinni. Sú iðja er þegar
á góðri leið með að gera fleiri og
fleiri að „sportidíótum" á því sviði.
„Hvað höfðingjamir hafast að,
hinir ætla sér leyfist það.“ Spum-
ingin er: Viljum við kjósa yfír
okkur rotnara og rotnara þjóðfélag
á öllum sviðum?
Mikið megum við vera „ánægð“
með okkur — ef við hættum að
kunna skil á réttu og röngu með
öllu! Að sjálfu leiðir að þá flytjum
við ekki í farteskinu mannbætandi
hugsjónir til næstu kynslóðar —
nei, öðra nær — enda er orðið
hugsjón ekki í tísku lengur.
En hvemig er tískan? Ekki
spamaður eða ráðdeild, og gamal-
dags heiðarleiki er af mörgum
talinn helber heimska. Það era
ekki ýkjamikil ósannindi í vísunni,
sem vitnað var til fyrir tugum ára
og gæti því eins átt við um daginn
í dag:
„Ef stelurðu litlu og standir þú lágt
í steininn settur verður,
en stelirðu miklu og standirðu hátt
í stjómarráðið ferðu."
Án þess að gera alla að þjófum
í einhverri mynd gengur enginn
þess dulinn að alltof mörgum líðst
það sem var aldrei talið neinum
til ágætis.
Merki — einkennismerki
þeirra S-manna — er táknrænt
mjög! Hafíð þið veitt þvi athygli?
Takið eftir því í blöðunum. „Engin
keðja er sterkari en veikasti hlekk-
urinn.“ Já, takið eftir því! S-ið er
í bilinu þar sem hlekkurinn brast
— milli slitinnar keðjunnar! Það
er táknrænt.
Illt væri að eiga landfestar komn-
ar undir slíkri keðju!!!
Það þekkja Vestfírðingar.
Höfundur er dýrfirskur kennari
af Amardalsœtt, búsettur á Þing-
eyri.
starfí til vamar vestrænu lýðræði.
í þeim efnum hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn jafnan sýnt ábyrgustu
afstöðuna, en sama verður ekki
sagt um hinn stjómarflokkinn, þar
sem innan þingflokks hans era því
miður þingmenn, sem viljað hafa
herinn burt og landið vamarlaust.
Lofsverð er öragg framkoma
Matthíasar Mathiesen utanríkis-
ráðherra til þess að sænskum
tækist fyrir vélabrögð að austan
í gegnum Finna að ijúfa samstöðu
okkar með vestrænu þjóðum.
Vestrænt vamarsamstarf er
einasta von okkar um að fá haldið
sjálfstæði okkar og frið í okkar
heimshluta.
Því er mikið í húfí, þegar geng-
ið verður að kosningaborðinu.
Við búum við meira jafnræði
og betri kjör en flestar þjóðir
heims, þótt alltaf sé verið að klifa
á því að endar nái ekki saman.
Um það vitnar að allar sólarlanda-
ferðir ku vera uppseldar, aldrei
meiri bílasala en nú. Við höfum
eytt mörgum milljörðum í tölvur,
farsíma og myndbönd að ógleymd-
um fjórhjólaökutækjunum, sem
valdið hafa landspjöllum vélsleðum
og öðru í þeim dúr, svo langt
umfram það, sem gerst hefur með
öðrum þjóðum. Þessi munaður og
þetta fyrirhyggjuleysi er háska-
legt, þegar það á mestan þátt í
aukinni skuldasöfnun erlendis í
sjálfu góðærinu. Öðram munaði
höfum við enn síður ráð á, sem
felst í að offjölga stjómmálaflokk-
unum með eintómum ábyrgðar-
lausum flokksbrotum og síst þeim,
sem virðast stefna til einræðis með
dæmalausri skurðgoðadýrkun á
einum, tillitslausum stjómmála-
manni.
Höfundur rekur lögmannsstofu
og var fyrrum frambjóðandi Al-
þýðuflokksins.