Morgunblaðið - 18.03.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1988

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst IngiJónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
Róðurinn þyngist á
Bandaríkjamarkaði
Spár manna um að fískverð
héldist ekki jafn hátt á
Bandaríkjamarkaði og verið
hefur undanfarin misseri sýn-
ast vera að rætast. í Viðskipta-
blaði Morgunblaðsins í gær er
sagt frá árlegri sjávarútvegs-
sýningu í Boston, en henni lauk
nýlega. Er það mat þeirra, sem
Morgunblaðið ræddi við, að
andrúmsloftið á sýningunni
hafí verið annað en fyrir ári.
Þá hafí hún verið kaupenda-
markaður, eins og sagt er um
þá aðstöðu, þegar eftirspurn
ræður meiru um verð en fram-
boð, nú hafí hins vegar verið
um seljendamarkað að ræða,
seljendur voru að keppast um
að koma vöru sinni á framfæri
og við það lækkar venjulega
verðið; framboðið er meira en
eftirspurnin. í Viðskiptablaði
Morgunblaðsins er meðal ann-
ars rætt við Pétur Másson hjá
Coldwater og þar segir meðal
annars: „Um stöðuna á fisk-
markaðinum í Bandaríkjunum
sagði Pétur að ákveðinnar
tregðu gætti nú í sölu og greini-
legt að menn væru að bíða eft-
ir því að verðið lækkaði. Nú
væri fremur keypt frá degi til
dags heldur en að kaupa í
birgðum eins og gert hefði ver-
ið í fyrra þegar menn áttu von
á verðhækkunum. „Nú koma
pantanimar inn örar en eru
miklu smærri í hvert skipti,"
sagði Pétur Másson."
Sveiflur af þessu tagi eru
síður en svo óþekktar á Banda-
ríkjamarkaði. Þegar verð
hækkar eykst framboðið, síðan
tekur verðið að lækka og fram-
boðið minnkar að nýju. Þannig
gengur þetta koll af kolli.
Spumingin er hins vegar ávallt
sú, hveijir halda lengst út á
hveijum tíma. Hvaða seljendur
eru það, sem hafa búið þannig
í haginn fyrir sig, að þeir geti
þraukað, þegar harðnar á daln-
um, og hveijir eru það, sem
detta úr leik við minnstu breyt-
ingu til hins verra? íslensku
fískseljendumir hafa skapað
sér þá stöðu á markaðnum í
Bandaríkjunum, að þeir hafa
staðið þessar sveiflur af sér um
langt árabil. En þeir geta ekki
leyft sér að miða ákvarðanir
sínar aðeins við markaðsþróun-
ina í Bandaríkjunum heldur
verða einnig að taka mið af
því, hvað það kostar að afla
hráefnisins. Verði sá kostnaður
of hár fyrir markaðinn er sjálf-
gefíð að úthaldið í baráttunni
er ekki mikið. Nú þegar verðið
er að lækka á Bandaríkjamark-
aði er hart deilt um laun í físk-
vinnslu hér og frystihúsamönn-
um fínnst þeir ekki fá nóg fyr-
ir sinn snúð.
Lýsing á þeirri óvissu sem
nú ríkir á fískmarkaðinum í
Bandaríkjunum kemur fram á
baksíðu Morgunblaðsins í gær,
þar sem segir frá því, að Long
John Silver’s, einn helsti kaup-
andi íslensks físks í Banda-
ríkjunum, krefjist þess nú að.
þorskflök frá íslandi lækki um
5-10% í verði. Hefur þetta kom-
ið fram í viðræðum við íslensku
físksalana. Samningar hafa
ekki enn tekist, þannig að óvíst
er um úrslit í málinu. Hins veg-
ar þarf ekki mikla þekkingu í
hagfræði til að átta sig á því,
hvað gerist ef kostnaður við
að framleiða vöru hækkar en
verðið sem fæst fyrir hana
lækkar. Sá sem ber bæði kostn-
aðinn og tapið hlýtur að sitja
eftir með sárt enni.
Long John Silver’s er gamal-
kunnur viðskipatvinur
íslenskra físksala. Ef rétt er
munað hefur oft verið hart
deilt, þegar samið hefur verið
um verð á físki til þessarar
veitingahúsakeðju. Ekki hefur
komið fram í fréttum, að hún
setji það nokkuð fyrir sig núna
að hvalavinir vilja ekki, að
keyptur sé fískur frá ísiandi.
Það er verðsamanburður við
físk frá Kanada og almenn þró-
un á Bandaríkjamarkaði, sem
veldur því að Long John Sil-
ver’s vill fá fískinn á lægra
verði en áður.
í fyrsta sinn um langt skeið
gerðist það í fyrra, að Bretland
er orðið helsta viðskiptaland
okkar, þegar litið er á útflutn-
ing. Hafa Bandaríkin lengi
skipað þetta sæti. Segir þetta
töluverða sögu um þróun fis-
kviðskipta undanfarin misseri.
Á þeim verður að sjálfsögðu
breyting eins og öðru. Það hef-
ur oft komið sér vel að geta
samið um fast verð til langs
tíma við Long John Silver’s.
Hitt kann einnig að vera skyn-
samlegt við aðrar aðstæður að
losa um tengslin við stórkaup-
endur. Pantanir eru örar í
Bandaríkjunum og menn vilja
minna magn en áður sam-
kvæmt lýsingu Péturs Másson-
ar. Á þá að afhenda stóran
hluta framleiðslunnar einum
aðila?
Fundarstjóri, frummælendur og alþingismenn er sátu fyrir svörum. Frá vinstri: Stefán Þorleifsson, Alb
Finnbogi Jónsson, Ingi Már Aðalsteinsson, Halldór Ásgrimsson, Hjörleifur Guttormsson og Egill Jónsson.
„Sækjum valdið si
Fjölmennur borgarafundur í Neskaupstað
Neskaupstað.
„SÆKJUM valdið suður“ var efni fjölmenns borgarafundar hér á
Neskaupstað. Hér var um þverpólitískan fund að ræða sem bæjar-
stjóm stóð einhuga að og var þingmönnum kjördæmisins boðið.
Mætti einn frá hveijum flokki sem fulltrúa eiga á Alþingi fyrir Aust-
urlandskjördæmi.
Takmarkið með fundinum var að
þetta yrði fyrsta skrefið í að þjappa
bæjarbúum svo og öðrum Aust-
firðingum og um leið allri lands-
byggðinni saman um það takmark
að sækja valdið suður svo að lands-
byggðarfólk fái að njóta réttláts
afraksturs vinnu sinnar og njóta
sömu tækifæra og íbúar höfuð-
borgarsvæðisins. Það er von fund-
arboðenda að aðrir taki svo við
keflinu og haldi áfram svo að sam-
takamáttur landsbyggðarinnar
verði sem mestur.
Fjögur framsöguerindi voru flutt
á fundinum. Ásgeir Magnússon
bæjarstjóri ræddi bæjarmálefni,
Finnbogi Jónsson framkvæmda-
stjóri fjallaði um sjávarútvegsmál,
Ingi Már Aðalsteinsson kaupfélags-
stjóri um verslun og viðskipti og
Albert Einarsson skólameistari um
samgöngur. Að loknum'framsögu-
erindum hófust pallborðsumræður
þar sem sátu fyrir svörum frum-
mælendur og þingmennimir Egill
Jónsson, Halldór Ásgrímsson og
Hjörleifur Guttormsson. Fjölmargar
fyrirspumir bárust og urðu umræð-
ur líflegar.
Eins og áður sagði var fundurinn
fjölmennur og munu á þriðja hundr-
að manns hafa sótt hann, þar af
margir af íjörðunum hér í kring svo
og ofan af héraði. Fundarstjóri var
Stefán Þorleifsson.
Eftirfarandi ályktun var sam-
þykkt í fundarlok:
„Almennur borgarafundur hald-
inn í Neskaupstað laugardaginn 12.
mairs 1988 samþykkir að skora á
Alþingi og ríkisstjóm að sjá til þess
að það misrétti sem landsbyggðin
býr við verði lagfært hið bráðasta.
Fundurinn leggur áherslu á eftirfar-
andi:
1. Afturkölluð verði þegar í stað
nýleg ákvörðun um 270 milljóna
skerðingu á tekjum jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga og sjóðnum verði á
næstu ámm tryggt það fjármagn
sem til þarf, þannig að hann verði
sveitarfélögum sá stuðningur sem
ætlast var til.
2. Gripið verði til aðgerða til að
mæta óhóflegum raforkukostnaði á
landsbyggðinni og gegndarlausum
hækkunum undanfarið. Stefnt verði
að því að orkukostnaður verði sam-
bærilegur um allt land.
3. Raunvextir verði lækkaðir
tafarlaust til samræmis við það sem
tíðkast í nágrannalöndunum og
tenging lána við lánskjaravísitölu
og/eða grundvöllur .lánskjaravísi-
tölunnar endurskoðaður.
4. Söluskattur á flutningskostn-
aði á vörum til landsbyggðarinnar
verði felldur niður eða gripið til
annarra ráðstafana er tryggja að
íbúar dreifbýlisins greiði ekki hærri
söluskatt af sömu vöm en íbúar á
höfuðborgarsvæðinu.
5. Raungengi krónunnar verði á
hveijum tíma skráð þannig að und-
irstöðuatvinnuvegimir og fólkið
sem við þá vinnur búi við eðlileg
rekstrarskilyrði og afkomu.
6. Snjómðningsreglum verði
breytt þannig að sömu reglur gildi
um snjómðning á öllum Norðfíarð-
arvegi (þ.e. frá Egilsstöðum til
Neskaupstaðar) og endurskoðaðar
verði snjómðningsreglur varðandi
aðra fíallvegi.
Bjarnarfj örður:
Skotmenn styggðu æðarvarp
Laugarhóli, Bjamarfirði.
Sóknarpresturinn, séra Baldur Rafn Sigurðsson, messaði hér á
Laugarhóli sunnudaginn 6. mars, en þá var Æskulýðsdagur Þjóðkirkj-
unnar. Það voru þó fleiri á ferli þennan dag því lögreglan var kölluð
að Ásmundarnesi vegna skotglaðra manna sem voru þar á ferli og
héldu meðal annars út í eyju þar sem Guðmundur Halldórsson bóndi
og fyrrum skipstjóri hefur verið að koma til æðarv’arpi.
Sunnudagurinn 6. mars var
ósköp venjulegur sunnudagur hér í
Bjamarfirði fram yfir hádegið og
gott veður. Klukkan 14.00 var
æskulýðsmessa í sal Klúkuskóla á
Laugarhóli og messaði þar sóknar-
presturinn, séra Baldur Rafn Sig-
urðsson.
Er líða tók á daginn urðu ein-
hveijir varir við að vömbíl var ekið
norður á Bala. Skömmu síðar fór
sonur Guðmundar Halldórssonar,
sem á jörðina Ásmundames og hef-
ir haft þar laxeldi, norður á Bala
og sá þá að vömbíllinn var hjá
Asmundamesi, en menn í bát úti í
eyju þar rétt fyrir utan. Þama er
aeðarvarp og em kollumar að byija
að koma. Hófst svo þama skothríð
og þá var ekki eftir neinu að bíða.
Náð var sambandi við fólk og boð-
um komið til lögreglunnar á
Hólmavík, sem fór á staðinn og
gerði ráðstafanir gagnvart skot-
mönnunum, sem vom tveir þama.
Annar þeirra var íbúi í sýslunni en
hinn aðkominn.
Höfðu skotmennimir farið með
bát á vömbíl þama norður á Bal-
ana, sem liggja norðan Bjamar-
fjarðarins, á leiðinni norður í Kald-
baksvík, sett hann síðan á flot og
farið út í eyju og þar hófst svo
skothríðin. Styggði þetta bæði æður
og sel þama um slóðir.
Lögreglan á Hólmavík kom svo
á staðinn og sá til að allt færi á
braut, bíll, bátur, menn og vopn.
Stórstreymt var er mennimir komu
og brýndu bát sínum í eyjunni, en
þar er mjög gmnnt. Er þeir svo
urðu að halda í land var mikið fall-
ið að, svo að þeir urðu að bera
bátinn nokkuð langa leið í fíöm-
gijótinu. SHÞ