Morgunblaðið - 18.03.1988, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1988
fclk í
fréttum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heitar uppsprettur eru á hafsbotni skammt frá Kolbeinsey. Jón Ólafsson haffræðingur segir frá leið-
angri Hafrannsóknastofnunar, BBC og Bandarískrar sjávarrannsóknastofnunar, sem farinn var á svæð-
ið siðastliðið sumar.
# HEITUR SJÓR
Breska sjónvarpið myndar
neðansj*ávar
Jarðhitasvæði eru allvíða í heims-
höfunum og þykja býsna for-
vitnileg út frá fræðilegu sjónarhorni
og vegna hagnýts gildis sem rann-
sóknir á þeim hafa, eða geta haft
þegar fram líða stundir. Eina jarð-
hitasvæðið sem vitað er um með
vissu í hafinu umhverfís ísland er
skammt frá Kolbeinsey, nyrsta út-
verði landsins. Þangað var haldið
síðastliðið sumar á skipi Hafrann-
sóknastofnunar, Bjama Sæmunds-
syni.
Auk Hafrannsóknastofnunar
stóðu breska sjónvarpsstöðin BBC
og bandarísk sjávarrannsókna-
stofnun að förinni. Jón Ólafsson
haffræðingur á Hafrannsókna-
stofnun var einn af leiðangurs-
mönnum. Hann var beðinn að segja
undan og ofan af ferðinni.
„í þeirri deitd BBC sem framleið-
ir náttúrulífsþætti er nú unnið að
þriggja þátta röð um Atlantshaf
undir heitinu „Atlantic Realm“. í
þáttunum verður farið víða um Atl-
antshaf, lífríki þess og jarðsaga
skoðað og athugað hvernig nýtingu
þess er háttað."
„Menn frá BBC komu hingað til
lands með fullkominn útbúnað, en
hæst bar fjarstýrða sjónvarpstöku-
vél til nota neðansjávar. Hluti
myndanna sem teknar voru á hita-
svæðinu úti fyrir Kolbeinsey verður
notaður í sjónvarpsþættina. Þeir
verða fyrst sýndir í sumar í Bret-
landi og Bandaríkjunum, en ekki
veit ég hvort þeir birtast á skjánum
hérlendis."
„Við vissum þegar árið 1974 af
jarðhita í sjónum nálægt Kolbeins-
ey, en á Hafrannsóknastofnun
skortir áhöld sem duga til rann-
sókna á svæðinu. Þess vegna var
mjög ánægjulegt að fá BBC og
Woods Hole, en svo heitir Banda-
ríska sjávarrannsóknastofnunin, til
samstarfs. Hver stofnananna
þriggja lagði sitt af mörkum til leið-
angursins, enda nýtist afrakstur
hans þeim öllurn."
„Teknar voru þúsundir ljós-
mynda af botninum með vél frá
Woods Hole og verða þær notaðar
til að gera heildarmynd af jarð-
hitasvæðinu. Hafrannsóknastofnun
lagði til skip, og búnað til að taka
sjósýni og botnsýni."
Leiðangurinn gekk mjög vel að
sögn Jóns og var góður búnaður
BBC lykillinn að því. „Myndirnar
urðu einstaklega skýrar og við not-
uðum búnað Bretanna til að sjá
hvað við vorum að gera með sýna-
tökunni," segir Jón. „í myndavél-
inni sáust uppsprettur á hafsbotni
og gígamyndanir. Hitasvæðið er
enda á 100 metra hárri hæð sem í
raun er eldíjall."
Jarðhitasvæðið er á Mið-Atlants-
hafshryggnum sem gengur þvert í
gegnum Island. Það er af stærðar-
gráðunni 100 til 200 fermetrar, sem
ekki telst mjög stórt. Lítið er vitað
um aldur þess, en Jón telur þó trú-
legt að það sé yngra en Kolbeinsey.
Um það bil 100 metrar eru niður
á svæðið frá yfirborði sjávar og
gasbólur sem stíga upp frá því ná
stundum alveg upp á yfírborðið.
Heit gös og heitur sjór sem stígur
upp af svæðinu þynnist ótrúlega
hratt vegna sterkra strauma. Því
segir Jón erfítt að mæla áhrif hit-
ans á lífríki sjávar, jafnvel í fárra
metra fjarlægð frá uppsprettunum.
„Á þessu stigi veita rannsóknir
á Kolbeinseyjarsvæðinu fyrst og
fremst grundvallar upplýsingar um
Kolbeinseyjarhrygginn og hvernig
hann tengist öðrum sprungusvæð-
um á landinu. Við hjá Hafrann-
sóknastofnun spáum í hvað sé að
gerast þar núna og hvað gerst hafi
í jarðsögulegri fortíð. Allar upplýs-
ingar hjálpa til,“ segir Jón. „Eflaust
eru hitasvæði í hafinu kringum
landið víðar en við Kolbeinsey. Að
minnsta kosti er vitað að gosið hef-
ur í sjó á fleiri stöðum."
Reutcr
NAUTAAT
Tókst á loft í Madrid
Nautabaninn Miguel Marcos er lítt reyndur í hringnum. Honum
tókst ekki að forða sér undan ofsareiðu nauti á miklu ati í
Madrid síðastliðinn sunnudag. Hann særðist á fæti og varð að hverfa
af leikvangi.
NORFOLK
Morgunblaðið/Ransy Marr
Á þorrablóti vestanhafs, f.v.: Frú Margrét Johnson, frú Kristín Gold-
en og Sesselja Siggeirsdóttir formaður íslendingafélagsins í Norfolk.
Enn um þorrablót
Þorrablót íslendingafélagsins í
Norfolk í Virginíufýlki var vel
sótt eins og venja er til. Litlu mun-
aði þó að því þyrfti að fresta vegna
rafmagnleysis. Formaður íslend-
ingafélagsins, Sesselja Siggeirs-
dóttir Seifert, skýrir svo frá að þeg-
ar hafíst var handa um að raða
þorramat á bakka klukkan hálf tíu
um morguninn hafi húsið verið raf-
magnslaust. Engin trygging var
fyrir að rafmagn yrði komið á um
kvöldið. Minnti Sesselja á að forfeð-
ur okkar hefðu ekki haft rafmagn
til að lýsa sér við blótin, og skyldu
því engir feðra- né mæðraverrungar
verða.
Rafmagnið kom svo um átta leyt-
ið um kvöldið, rétt í tæka tíð fyrir
plötusnúðana. Þeir léku tónlist af
hljómplötum fyrir dansi er dunaði
fram yfír miðnætti. Að venju dreif
þorrablótsgesti víða að. Óli Miolla
átti lengst að sækja, hann kom alla.
leið frá Havai.
Frú Guðrún Humphrey fær sér
kjamma.
COSPER
— Eitt stykki kínverskur vasi, forngripur, á kr. 800.000.
Er það eitthvað fleira sem frúin vill?