Morgunblaðið - 18.03.1988, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1988
45
Pétur Torfason
í Höfn —Minning
Fæddur 25. desember 1900
Dáinn 11. marz 1988
Hann fylgdi öldinni eins og hann
sjálfur sagði með bros á vör, ef
hann var spurður um aldur, en því
var erfitt að trúa. Hann var alltaf
svo ungur. Hann var einhvern veg-
inn svo snarlifandi og hugsaði eins
og bráðungur maður, enda alltaf á
hreyfingu, sinnandi búi og öllu því,
sem honum þótti vænt um, en hann
hafði heitt hjarta og vítt tilfinninga-
svið eins og sagt var um móður
hans frú Þórunni Richardsdóttur
Sievertsen húsfreyju í Höfn.
Pétur Torfason í Höfn í Mela-
sveit féll í fullu íjöri með válegum
hætti éins og í orrustu. Ef til vill
gat hann ekki dáið öðru vísi — það
er svo skrýtið, að þetta skyldi minna
á hans lífsstíl. Hann var einn þeirra,
sem gat ekki orðið gamalmenni í
venjulegum skilningi. Hann keyrði
alltaf á fullu. Persónuleiki Péturs
var jákvæður — án undandrags og
uppgjafar. Hann var maður lífs og
athafna, þjóðkunnur hestamaður,
sem kunni á flesta hesta, hversu
erfiðir sem þeir voru, segja sumir,
sem til þekktu. Pétur í Höfn var
svo magnaður, að hann hélt öllum
andlegum kröftum sínum til hinztu
stundar þrátt fyrir grýtta slóð á
sumum köflum lífsins og slæm vöð.
En hann yfirsté hindranir með þeirri
sjálfsvirðingu og þeirri reisn, sem
var í blóðinu og.hann hafði hlotið
að erfðum.
Þegar frændi minn einn hringdi
ofan af Skaga til að segja mér vá-
leg tíðindi morguninn eftir slysið,
er Pétur lét lífið, var eins og slökkt
væri á sólinni. I hvert einasta skipti
sem hann var hittur að máli heima
hjá honum í Höfn fylgdi því birta
sólar, ekki hvað sízt í svartasta
skammdeginu. Kynni af honum
voru ekki löng, en þó er eins og sá
tími hafi spannað yfir áratugi, jafn-
vel heilan mannsaldur, Að hitta
„Don Pedro“ (en svo kallaði ég
hann stundum með sjálfum mér í
vináttuskyni) — að sækja hann
heim í Höfn — það var eins og að
fara í langt ferðalag utan við tíma
og rúm og að eignast ómælanlegan
andlegan auð. Þegar hann sagði frá
atvikum úr lífi sínu, kynnum af
mönnum og málefnum á langri leið,
varð stund með honum eitt ævin-
týr. Hann sagði frá ferðum sínum
til Reykjavíkur á löngu liðnum
árum, þegar hann dvaldist langtím-
um saman á hótelum fReykjavík í
hinum og þessum erindagjörðum.
Það var ekki nóg með það, að
hann væri eins og lénsherra eða
höldur á einni stærstu og beztu jörð
í Borgarfirði, landnámsjörðinni og
ættaróðalinu að Höfn í Melasveit,
heldur var hann heimsborgari og
heimsmaður, sem kunni alla fyrir-
mannssiðu, innlenda sem erlenda.
í aðra ættina átti hann til enskra
að telja, Long og Beck, en meðal
náinna skýldmenna hans má nefna
Richard heitinn Beck prófessor í
Vesturheimi og þá bræðurna Finn
Jónsson, listmálara, og Ríkharð
Jónsson, myndskera. í föðurætt var
hann fimmti maður frá Bjarna Sie-
vertsen riddara — í beinan karllegg.
Höfn, sem Hafnarfjall er kennt
við, liggur í þjóðbraut og er gædd
magnan. Þar er oft hvasst, þar rign-
ir stundum mikið, en náttúran er
tignarleg yfir að líta — og nálægt
bökkum sjávar var gamla þjóðleið
Borgfirðinga og annarra, sem áttu
leið til Reykjavíkur og suður á land.
Höfn var því áningarstaður margra
í erfiðum ferðum. Þar var mikið líf
og fjör og gestrisni höfð í frammi,
einkum áður en bílar komu til sög-
unnar. Þetta hefur líka skilið eftir
blæ, sem aldrei hefur horfið og
heldur áfram að hvíla yfir staðnum.
Það er svo undarlegt, að öll þessi
ár, sem leið hefur legið fram hjá
Höfn og horft hefur verið heim að
bænum fast við sjóinn, þá er eins
og eitthvað framandlegt taki hug-
ann föstum tökum. Það er sérstakt
aðdráttarafl, sem býr yfir þessum
sjávarbæ og minnir á sjávarborg
ekki síður en höfn. Það er einhver
andi yfir þessu, sem fýllir allt af
orku á sama hátt og einkenndi
skapgerð Péturs. „Hann 'var karl-
menni mikið," sagði náinn frændi
hans, „þú hefðir átt að sjá hánn
að leik hér áður fýrri.“ Vinkona
hans og náin frænka, háöldruð,
sagði um hann: „Hann var góður
og hjálpsamur og skemmtilegur —
alltaf skemmtilegur — og mér þótti
vænt um hann og því meira, sem
ég kynntist honum meira.“
Pétur Torfason var sagður líkur
móður sinni, en föður sinn Torfa
Sievertsen óðalsbónda í Höfn missti
hann, þegar hann var átta ára, en
foreldrar hans höfðu lifað í farsælu
hjónabandi.
Þórdís Þórunn móðir hans átti
merkilegan lífsferil. Hún var af
traustum austfirzkum ættum, og
var ein grein föðurættar hennar
lengra fram af enskum komin —
eins og fyrr segir. Móðir Þórunnar
Guðrún Guðmundsdóttir frá Brim-
nesi í Fáskrúðsfirði vann að ljós-
móðurstörfum, þótt ólærð væri, og
henni famaðist vel. Faðir Þómnnar
Richard Þórólfsson frá Árnagerði í
Fáskrúðsfírði var smiður af guðs
náð og listaskrifari. Sjálfur var
Pétur Torfason hagur á margt og
prýðilega skáldmæltur, en flíkaði
ei. Þórunn nam ensku og norður-
landamálin og þýzku þegar á ungl-
ingsaldri, þá er hún dvaldist á prest-
setrinu að Ási í Fellum hjá Soffíu
Einarsdéttur konu síra Sigurðar
Guðmundssonar, síðar prests á
Valþjófsdal, en lengst í Stykkis-
hólmi. Soffía var mágkona Eiríks
meistara Magnússonar i Cambridge
og hafði hún dvalizt um sjö ára
skeið í Englandi — meðal annars á
„hefðarheimilum" eins og svo er
kallað. Er sagt, að Soffíu hafi orðið
tíðræddast um Þómnni Sievertsen
af öllum nemendum sínum, sem þó
munu margir hafa verið ágætir.
Snemma varð því Þómnn móðir
Péturs virt fyrir gáfur og átgjörvi.
Og síðar þegar hún leitaði sér lækn-
ingar í Skotlandi vegna fótarmeins
ílentist hún meðal Breta og starfaði
á heimili lávarðs nokkurs og lafði
hans. Hún tók vel eftir og færði sér
í nyt allt það, sem fyrir hana bar.
Lengst af dvaldist hún í Skotlandi
— og var um skeið hjá Haig, þeim,
IngSL Bergdís Bjarna-
dóttir — Minning
Fædd 19. maí 1924
Dáin 8. mars 1988
„Margs er að minnast,
margt er hér að þakka,
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.“
(V. Briem)
Inga lést á Landakotsspítala eft-
ir harða baráttu við erfiðan sjúk-
dóm. Hún var gift Bjama Skagfjörð
og áttu þau eina dóttur, Valgerði
Maríu, og á hún þijú börn, Ingu
Onnu, Love Marie og Richard. Inga
og Bjarni ólu Ingu Ónnu upp. Mér
var mikils virði þegar ég 6 ára
gömul hóf skólagöngu, að bindast
vináttuböndum við Ingu og fjöl-
skyldu. Ég og Inga Anna urðum
strax í bytjun góðar vinkonur og
átti ég margar góðar stundir á
heimili hennar og tóku Inga og
Bjami mér eins og ég væri ein úr
þeirra fjölskyldu.
Inga var alltaf kát og hress við
okkur krakkana og áttum við alltaf
samastað hjá þeim. Þó Inga Anna
og Valgerður María flyttu af landi
brott hélt ég sambandi við þau hjón-
in eftir sem áður. Þegar sonur minn
fæddist 1985 ákvað ég að skýra
hann í höfuðið á Bjama og hefur
hann ávallt notið umhyggju þeirra.
Þegar fregnin barst um lát Ingu
B. Bjarnadóttur, Hringbraut 79,
Keflavík, kom margt upp í hugann.
Hún var búin að heyja langa bar-
áttu við erfiðan sjúkdóm, en að lok-
um lét hún í minni pokann. Við
huggum okkur þó við það acLnú
er Inga heil á ný.
Inga var ákaflega sérstök kona
og kom hennar sterki persónuleiki
skýrt fram er hún var sem veikust.
Hún barðist eins og hetja og missti
aldrei vonina um bata. ■
Á heimili Ingu og Bjarna í
Keflavík var ávallt tekið vel á móti
gestum og þeir vom ófáir molasop-
amir sem við dmkkum saman og
eiga sjálfsagt fleiri en ég eftir að
sakna þeirra.
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég vinkonu mína, Ingu Bjama-
dóttur, í hinsta sinn. Það er sárt
að sjá á eftir Ingu og vil ég votta
Bjama, Ingu Önnu og Völlu Maju
mína dýpstu samúð og vona að Guð
gefi þeim styrk á þessum erfiðu
tímamótum.
Elísabet B. Sveinsdóttir
Þó svo að Inga hefði verið sár-
þjáð var hún alltaf boðin og búin
að hjálpa mér með litla Bjama
Rúnar. Hún var trygg vinum sínum
og ekki var hún síðri við dýr og
það sýndi hún í umhyggju sinni
fyrir Dúllu litlu, hundinum þeirra.
Öllum ástvinum Ingu votta ég
mína dýpstu samúð og þeim vil ég
tileinka þessi orð Kahlils Gibrans
úr Spámanninum: Þegar þú ert
sorgmæddur skoðaðu þá aftur huga
þinn og og þú munt sjá að þú græt-
ur vegna þess sem var gleði þín.
„Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briera)
Sigrún
sem viskíið fræga er kennt við.
Þegar til íslands kom, réð hún sig
sem einkakennara hjá- Magnúsi
Stephensen landshöfðingja og Elínu
konu hans og kenndi börnum þeirra
enska tungu.
Allt baksviðið — þessi enskrar
yfirstéttar-mótun og menntun Þór-
unnar Sievertsens móður Péturs
Torfasonar — að viðbættum hefðum
gegnum nokkrar kynslóðir frá
Bjarna riddara — þetta hlýtur að
hafa mótað skapgerð Péturs, enda
var hann höfðingi af guðs náð.
Sagt hefur verið, að rithöfundur
á borð við Hamsun fæðist ekki
nema einu sinni á tvö hundruð
árum. Með sama hætti má segja
um Pétur í Höfn, að maður eins
og hann, sannur og yfirlætislaus
fýrirmaður, fæðist ekki nema einu
sinni á tveim öldum,
Það var afar sárt að missa hann,
meðal annars og ekki sízt af því
að hann var í fullu fjöri, þegar hann
fór. Og alltaf sækja minningar á
hugann um þau skipti, þegar hann
tók á móti þeim, er þetta ritar, sem
var þremenningur að skyldleika við
konu hans Diljá Ólafsdóttur frá
Akranesi. Ömmur okkar Diljár,
Diljá eldri, móðir föður hennar kapt-
einsins á Skaganum og Þórunn
Ólafsdóttir, móðir Halldóru móður
minnar, voru systur og kenndar við
Mýrarhús á Seltjarnarnesi.
Þegar ég sá Pétur í Höfn fýrst
á miðju sumri, var örlítið sjórok úti
fyrir ströndinni og kalt sólskin lék
um' staðinn og Hafnarfjallið fyrir
ofan var ögrandi eins og alltaf. Það
var eitthvað sérstakt við að taka í
höndina á honum. Hann hafði hlý
augu og manni leið strax vel í ná-
vist hans og manni þótti strax vænt
um hánn — og eins og frænka hans
og vinkona sagði, því meira sem
maður kynntist honum meira.
Að Hæðardragi,
Steingrímur St. Th. Sigurðsson.
í dag verður til moldar borinn
góður vinur okkar, Pétur Torfason,
bóndi, Höfn, Melasveit.
Pétur lést í bílslysi föstudaginn
11. mars, þegar hann var að koma
frá því að heimsækja konu sína,
ssem lá á sjúkrahúsinu á Akranesi. I kveðjuorðum um Leif Gísla Ragn-
Pétur var fæddur í Höfn 25. des- arsson í blaðinu á miðvikudag mis-
ember árið 1900, einkasonur hjón- ritaðist nafn höfundar, Málfríðar
anna Þórunnar Richardsdóttur og Kristjánsdóttur. Stóð Einarsdóttir.
Torfa Sivertsens. Um leið og það er leiðrétt er beðist
Pétur missti föður sinn mjög velvirðingar á mistökunum.
Móðir mín er afskiptasöm
Ég er í vandræðum með móður mína. Hún á heima stutt
frá heimili okkar og er sífellt að finna að því hvemig við
ölum börnin okkar upp, jafnvel þegar þau heyra til. Við
viljum helst ekki særa hana en hvernig eigum við að snúa
okkur i málinu?
Þetta er ekki auðvelt viðureignar. En ef til vill verður þú að tala
hreint út um þetta, vegna fjölskyldu þinnar, og biðja hana að fara.
Ef þú hliðrar þér hjá því og lætur hana halda uppteknum hætti,
mun það koma niður á börnunum og hindra að þið foreldamir getið
leiðbeint þeim á réttan hátt eins og ykkur ber. Mér býður í grun
■ að ykkur hjónunum renni í skap í hvert skipti sem hún kemur og
það bætir ekki úr skák.
Mér er ljóst að svo kann að fara að þú særir hana. Þú skalt reyna
að leiða henni fýrir sjónir að þér þyki vænt um hana og virðir skoðan-
ir hennar. „Ef mögulegt er að því er til yðar kemur, þá hafið frið
við alla menn.“ (Róm. 12,18). Útskýrðu fyrir henni hvers vegna
þetta sé þér áhyggjuefni — ekki vegna þess að þú sért þijósk og
megir ekki heyra neinar aðfínnslur, heldur sökum þess að það valdi
óþarfri spennu og dragi úr valdi þínu gagnvart börnunum.
Hugsanlegt er að móðir þín hafi ekki að fullu sætt sig við þá stað-
reynd að þú ert ekki lengur „litla dóttir hennar“ heldur fullorðin
kona og átt eigin fjölskyldu. Kannski er hún jafnvel einmana og
öryggislaus, hrædd um að hún verði ein og yfirgefin og vill tilheyra
fjölskyldu þinni.
Þú vilt gera þér grein fyrir þörfum hennar, en þú verður jafn-
framt að gera þér grein fyrir þörfum fjölskyldu þinnar. Látt hana
fínna að þú heiðrir hana sem móður þína en það þið séuð foreldrar
bama ykkar, ekki hún. Leyfðu henni líka að finna að þú sért fús til
að hlusta á hagnýt ráð og læra af lífsreynslu hennar.
Bið fýrir móður þinni. Ef til vill er þetta erfiðleikakafli í ævi henn-
ar og hún þarfnast þess að þú uppörvir hana. Og enn frekar ættir þú
að sýna henni með breytni þinni hve kærleikur Jesú Krists er þér
mikils virði og að þú hafír lært að elska aðra hans vegna.
SVAR
MITT
eftir Billy Graham
ungur og bjó alla tíð í Höfn með
móður sinni, þar til hún lést, en
síðan með eiginkonu sinni Diljá
Ólafsdóttur.
Fyrstu kynni okkar af þeim hjón-
um voru fýrir fjórum ámm, þegar
sonur okkar, Jón Tryggvi, fór til
þeirra sem snúningadrengur sum-
arið 1984. Hefur hann dvalist þar
á hveiju sumri síðan, og ekki aðeins
á sumrin, heldur alltaf þegar hann
átti frí í skólanum.
Fyrsta sumarið sem Jón Tryggvi
var í Höfn voru þeir Pétur einir,
því Diljá dvaldist í Svíþjóð sér til
lækninga. Pétri og Jóni Tryggva
kom mjög vel saman og var oft
yitnað í Pétur þegar heim kom.
Pétur var einstaklega bamgóður
og er mikil eftirsjá í afa hjá litlu
barnabörnunum hans.
Pétur var mikill hestamaður og
átti margan góðan gæðingirin.
Ósjaldan var leitað til hans, þegar
þurfti að vana hesta. Fórst honum
það einstaklega vel úr hendi og fór
hann um allan Borgarfjörð þeirra
erinda hér áður fyrr á hestum og
kona hans Diljá með honum til að-
stoðar, en seinni árin fór hann á
gamla Land-Rovemum sínum.
Við minnumst margra góðra
stunda með þeim hjónum þar sem
karlmennirnir sátu í eldhúsinu yfir
kaffi og kökum því enginn fór frá
Höfn án þess að fá fýlli sína og vel
það, Pétur fór með vísur og sagði
sögur, en konumar sátu inní stofu
og röbbuðu saman. Upp frá því kom
til tals að við fengjum að setja nið-
ur sumarhús á landareigninni. Ekk-
ert var sjálfsagðara. Við höfðum
augastað á ákveðnum stað, en Pét-
ur var ekki sáttur við hann og valdi
Sjálfur staðinn, sem húsið okkar
stendur á og er einstaklega skjól-
sælt þar, þó að stormasamt geti
verið undir Hafnarfjalli.
Við kveðjum Pétur með söknuði
og biðjum Guð að blessa Diljá og
aðra ættingja.
Hrefna og Jón Tryggvason
Leiðrétting