Morgunblaðið - 18.03.1988, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1988
Kveðjuorð:
Elimar Tómasson
skólastjóri
Fæddur 30. ágiist 1900
Dáinn 19. febrúar 1988
Skömmu eftir áramótin 1929—
1930 átti ég að byrja nám í barna-
skóla. Þá var farskóli hér í sveitinni
og kennt á þrem stöðum, en við
vorum þannig í sveit sett að vegna
fjarlægðar við þessa skólastaði var
útilokað að ég gengi í skólann að
morgni og heim að kvöldi og brá
pabbi á það ráð að fá viðveru fyrir
mig á einum þessara skólastaða.
Þetta þóttu mér hinar verstu frétt-
ir. Ég hafði aldrei verið næturlangt
að heiman og gat ekki hugsað mér
að vera langdvölum frá heimili
mínu, þó „langdvalimar" í þessu
tilfelii væru ekki nema tvær vikur
í senn. Ég beitti allri þeirri óþægð
sem ég átti til — og hún var drjúg
að vöxtum í þá daga — og þar kom
að foreldrar mínir gáfust upp við
að senda mig í skóla þennan vetur.
Hins vegar lofaði ég því upp á æru
og trú að vera fjarska duglegur við
heimanám. Þá var Sigurður frá
Brún kennari hér í A-Landeyjum
og sagði pabbi honum sínar farir
ekki sléttar varðandi skólagöngu
sonarins. Sigurður tók létt á málinu
og sagðist ætla að fylgjast með
heimanámi stráksa. Hann kom
þrisvar sinnum um veturinn og
prófaði mig í námsgreinum. Ekki
þótti mér Sigurður neinn aufúsu-
gestur sem var þó allsendis óverð-
skuldað því hann var hinn ljúfasti
í minn garð. En þannig var mál
með vexti að þegar fór að draga
pær þeim tíma sem ég átti að byija
* skólagöngu fór að grafa um sig í
hugskoti mínu ótti við kennara og
skóla og vafalaust hefur það átt
sinn þátt í tregðu minni til skóla-
göngunnar. Ekki hef ég getað fund-
ið frambærilega ástæðu fyrir þess-
um ótta því ekki heyrði ég neinn
tala í neikvæðum tón um kennara
eða skóla á þessum árum. Og vafa-
laust tók ég þann kostinn sem verst-
ur var að byrgja óttann inni og
segja engum frá honum.
Vorið 1930 fluttum við hingað
að Vatnahjáleigu og við þá búsetu-
breytingu skipuðust mál til betri
vegar hvað varðaði skólagöngu því
nú var leiðin á skólastaðinn ekki
lengri en svo að ég gat farið heim
að loknum skóladegi, þó að engum
dytti reyndar í hug nú til dags að
láta krakka ganga svo langa leið í
skóla. Þegar skóla lauk þetta vor
hætti Sigurður frá Brún bama-
kennslu hér í sveitinni og nú var
von á nýjum kennara, og síðsumars
spurðist að búið væri að ráða kenn-
ara austan úr Mýrdal.
Dag einn um haustið brá Jón
föðurbróðir minn sér að Miðey og
heim kominn sagði hann þær frétt-
ir að nýi kennarinn væri kominn í
sveitina og hefði hann verið staddur
í Miðey. Þetta þóttu mér miður
góðar fréttir og í leynum hugans
varð ég sárgramur í garð frænda
míns. Honum hefði verið nær að
sitja heima enda ótrúlegt að hann
hefði átt kóngserindi að Miðey í
dag. En nú var sýnt að örlögin yrðu
ekki umflúin!
Og svo rann upp fyrsti skóladag-
urinn. Þegar við krakkarnir komum
á skólastaðinn vísaði húsráðandi
okkur í skólastofuna og stuttu
seinna gekk nýi kennarinn, Elimar
Tómasson, inn í stofuna til okkar.
Ég hafði búist við að sjá svip-
þungan mann með ygglibrún, en
þessi var brosandi og léttur í máli
þegar hann ávarpaði okkur. Mér fór
strax að líða skár, kannski yrði
þetta ekki eins bölvað og ég hafði
búist við. Það er skemmst frá að
segja að eftir þennan fyrsta skóla-
dag hlakkaði ég til þess næsta og
á því varð engin breyting þá fjóra
vetur sem ég gekk í skóla.
Elimar var hvort tveggja í senn,
ágætur kennari og vinur og félagi
okkar krakkanna enda voru aga-
vandamál óþekkt fyrirbæri og allir
lögðu sig fram um að gera sitt
besta. Hann tók oft þátt í leikjum
okkar í frímínútum og væri slæmt
veðurútlit að loknum skóladegi
fylgdi hann stundum þeim krökkum
heim sem áttu langan veg að sækja.
Þetta var áður en framræsla og
vegagerð komu til sögunnar og ieið
okkar flestra lá yfír blautar mýrar
með tilheyrandi keldukraðaki.
Elimar var mikill unnandi góðra
bókmennta og af lestri góðra bóka
um margvísleg efni aflaði hann sér
mikillar þekkingar og fróðleiks.
Hann var mjög ljóðelskur, enda
gott skáld. Oft las hann fyrir okkur
valda kafla úr íslenskum bókum og
einnig ljóð. Hann lét okkur stundum
skrifa sendibréf stíluð á ákveðnar
persónur, vini okkar cða kunningja,
en ekki var ætlunin að þessi bréf
væru send. Þetta gerði Elimar til
að þjálfa okkur í að setja fram
hugsanir okkar í skrifuðu máli, og
efa ég ekki að við höfðum af þessu
ómælt gagn. En þetta var nú löngu
fyrir daga stofnanamálsins og fjöl-
ærs málklúðurs af ýmsu öðru tagi!
Árið 1945 flutti Elimar héðan
úr Landeyjum og gerðist skólastjóri
vestur í Grundarfirði, en ekki rofn-
uðu þó tengsl okkar því við skipt-
umst á löngum bréfum og þegar
hann var á ferð hér í Landeyjum
kom hann jafnan í heimsókn til mín
og sannaðist þá á okkur gamla
máltækið: „Það er margt á að minn-
ast þegar kunnugir finnast.“ Atvik
frá einni þessara heimsókna er mér
enn í fersku minni og var þetta
ekki ýkja löngu eftir að hann flutti
vestur. Ég gat þess hér að framan
að Elimar hafði m.a. lesið ljóð fyrir
okkur skólakrakkana. Ég hafði
lítinn áhuga á ljóðum í þá daga og
allt sem laut að ljóðagerð var mér
sem lokuð bók. En svo fór ég allt
í einu að yrkja. Mér þotti ég hafa
verið beittur órétti og svo mikils
fannst mér við þurfa til að jafna
sakir að eigi dygði minna en bund-
ið mál, en tilefnið var að vísu svo
nauða ómerkilegt að því hef ég
gleymt. En ég orkti sem sagt brag,
9 erindi, og hafði að nokkru leyti
til hliðsjónar hinn fræga brag Sig-
urðar Ivarssonar um sendiferð Dan-
íels að Kleppi. Þegar við Elimar
höfðum lokið kaffídrykkju í fyrr-
nefndri heimsókn sagði ég honum
að ég hefði orkt brag nokkurn, og
af byijanda að vera væri þetta
líklega þó nokkuð gott hjá mér.
Rétti síðan Elimar blaðið og hann
hóf lesturinn, en ég brynjaði mig
upp sem best ég kunni til að kikna
ekki undan því lofí sem hann vænt-
anlega mundi ausa yfír þennan efni-
lega nýgræðing á akri ljóðlistarinn-
ar. Að loknum lestri tók hann upp
sjálfblekung sinn og sagði: „Ekki
er þetta með öllu agnúalaust, en
hér má úr bæta,“ og gerði síðan
þær breytingar sem honum þurfa
þótti. Þarna fékk ég ágæta kennslu-
stund þó að ekki hafí ég nýtt mér
hana að neinu marki og mun það
án skaða fyrir íslenska ljóðagerð.
Blaðið með betrumbótum Elimars
er meðal kjörgripa minna.
Elimar flutti frá Grundarfirði til
Reykjavík árið 1961. Hann kom þá
að sjálfsögðu oft austur í Landeyjar
og eftir að hann hætti vinnu fyrir
nokkrum árum gaf hann sér rýmri
tíma og dvaldi þá stundum nokkra
daga í Hólmum hjá dóttur sinni og
tengdasyni. Við brugðum okkur þá
stöku sinnum í yfírreið um sveitina
í heimsóknir til sameiginlegra
kunningja okkar. Frá þeim ferðum
er margs að minnast, en verður
ekki tíundað hér.
Elimar var hrókur alls fagnaðar
hvar sem hann kom. Hann kunni
frá mörgu að segja og sagði vel
frá. Samtöl og frásagnir kryddaði
hann jafnan með kímni, en hann
hafði sérlega skemmtilega kímni-
gáfu og kunni vel með hana að fara.
Við samantekt þessara kveðju-
orða hefur öðru jöfnu svifíð ámóta
andi yfír vötnum og í samræðum
okkar Elimars og er ætlan mín að
sá háttur frá minni hendi væri hon-
um ekki ýkja ijarri skapi.
Um leið og ég þakka mínum
gamla og góða kennara áratuga
kynni og óijúfandi vináttu, votta
ég Guðbjörg konu hans, bömum
þeirra og öðm venslafólki, innilega
samúð.
Jóhann G. Guðnason
Maren Eyvinds-
dóttir — Minning
fædd 9. maí 1915
Dáin 26. febrúar 1988 -0,'\ jtm
Amma okkar í sveitinni er dáin.
Það skeði snöggt, þannig óskaði
hún sér líka .að það yrði, þvi hún
vildi ekki vera upp á aðra komin í
ellinni á neinn hátt.
En hún amma var frísk og
sívinnandi alveg þangað til fyrir
örfáum vikum. Amma var þannig
skapi farin að okkur fannst hún
aldrei verða gömul. Þegar við vor-
um lítil sagði hún okkur spennandi
sögur, sem hún skáldaði jafnóðum,
þær vom kannski um litlar kisur
eða hvolpa sem höfðu villst að heim-
an og fundu ekki mömmu og pabba
en alltaf enduðu sögumar vel og
við drógum andann léttar. Svo fór-
um við oft í gönguferðir með ömmu
út á tún að tína blóm, í beijamó
og svo upp í gil að skoða lækinn.
Amma var mjög lífsglöð kona og
reyndi að gera gQtt úr flestum
málum. Hún var mjög fljóthuga og
verkin urðu að ganga fljótt bæði
innan húss sem utan og þýddi ekk-
ert gauf, því þá gat amma orðið
reið. En gott var líka að fá hrósið
þegar henni fannst vel gert. Mikið
fannst okkur flatkökumar, klein-
umar og sunnudagssteikurnar góð-
ar hjá henni.
Ein mesta skemmtun ömmu var
að taka ljósmyndir og dró hún oft
upp myndavélina á ótrúlegustu
stöðum og tíma, því hún leit oft
hlutina frá öðm sjónarhomi en aðr-
ir.
Amma Maren var gift Sigurfínni
Guðmundssyni afa okkar. Hann dó
21. apríl 1984. Þau voru samhent
og unnu mikið allt sitt líf, en kunnu
líka að gera sér glaðan dag og njóta
lífsins.
Við kveðjum nú ömmu með sökn-
uði og þökkum henni allar góðu
stundirnar.
Sigurgeir, Maja
og Sigurfinnur.

S
*
<
œ
i
AD KAUPA BÍL
MEÐ RÉTTRIHJÁLP
KEMUR SKAPINU í G0TT H0RF
Hjá T0Y0TA BÍLASÖLUNNI verslarðu við traust
fyrirtæki. Sölumenn okkar leiðbeina við valið á bílunum og
ganga frá sölusamningum. Tengslin við Toyota eru þar með
ekki rofin, heldur áttu vísa þjónustu um allt land og við
sendum heim söluskrá notaðra bíla. Verið velkomin f
T0Y0TA BÍLASÖLUNA og skeggræðið við sölumenn
okkar, Pétur, Jón Ragnar og Jóhann.
Opið milli kl.9:00-19:00 virka daga og kl. 10:00-17:00
laugardaga.
TOYOTA
BÍLASALAN
SKEIFUNNI 15, SIMI 687120