Morgunblaðið - 02.06.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 1988
Fiskeldi:
Mikilvægt að hraða uppbygg-
ingu strandeldis á Suðurlandi
— segja forsvarsmenn seiðaeldisstöðva sem eru uggandi um sinn hag
Selfossi.
FORSVARSMENN selðastöðva á Suðurlandi eru uggandi um
sinn hag vegna dökks útlits með útflutning á seiðum. Þetta á
einkum við um þá sem treyst hafa á útflutning. Þeir eru aftur
betur settir sem tryggt hafa sér markað fyrir seiðin innanlands
i matfiskeldi. Óljóst er hvað gert verður við seiðin náist ekki
að flytja þau út. í þvi efni er bent á að gera þurfi átak til þess
að hefja framhaldseldi og margfalda þannig verðmæti framleiðsl-
unnar í stað þess að láta hana
í áætlunum margra seiðastöðva
á Suðurlandi var gert ráð fyrir
sjóherslu seiðanna fyrir útflutning
hjá fyrirtækinu Fjörfiski hf. í Þor-
lákshöfn sem áformaði að hefja
starfsemi í júní. Af því getur hins
vegar ekki orðið vegna þess að
framkvæmdum hefur seinkað þar
sem fyrirtækið hefur ekki fengið
þá bankafyrirgreiðslu sem skilyrt
er fyrir útborgun lána til upp-
byggingarinnar. Fullyrt er að
veruleg vandræði geti komið upp
hjá seiðastöðvum á Suðurlandi
gangi dæmið ekki upp við bygg-
ingu strandeldisstöðvar Fjörfisks
hf. í Þorlákshöfn.
Það verður að hætta
brauðmolapólitíkinni
„Miðað við árið í fyrra og spár
fyrir árið í ár óraði engan fýrir
þessu ástandi. Norðmenn virðast
núna halda að sér höndum við
seiðakaup. Umboðsfyrirtæki okk-
ar í Noregi eru með þreifíngar á
markaðnum en staðan er óljós,"
sagði Snorri Ólafsson eigandi
seiðastöðvarinnar Bakka í Ölfusi.
Þar er verið að ljúka mikilli upp-
byggingu með uppsetningu stórra
útikerja. Framleiðslugeta stöðvar-
innar nálgast hámarkið sem er
350 þúsund gönguseiði.
Snorri benti á að það hefði
ekki komið mikill skriður á mark-
aðinn fyrr en um miðjan júní
þannig að enn væri von til að úr
rættist. „Ef sala opnast þarf að
undirbúa seiðin í saltvatni í viku
til tíu daga og Þorlákshöfn er eina
útflutningshöfnin fyrir Suðurland.
Norðmenn eru búnir að loka á
sjóherslu í Hvalfírði og í Faxaflóa
vegna sjúkdómstilfella sem komið
hafa upp þar. Væntanleg stöð
Fjörfísks hf. í Þorlákshöfn var
hugsuð með aðstöðu til sjóherslu.
Fjánnögnun þess fyrirtækis lá
fyrir í mars og þar stóðst allt
nema hvað fyrirgreiðsla í banka-
kerfinu fæst ekki.
Nokkrar seiðastöðvar á Suður-
landi eiga ekki margra kosta völ
og veruleg vandræði geta komið
ira forgörðum.
upp hjá þeim ef Fjörfískur hf. nær
ekki að komast af stað. Það gæti
því komið upp samdráttur í físk-
eldi á Suðurlandi ef þetta dæmi
gengur ekki upp.“
Snorri sagði að verulegt um-
frammagn yrði af seiðum ef svo
færi sem horfði með útflutning-
inn. Hann sagði að ef skilningur
væri fyrir hendi á því að tífalda
verðmæti seiðanna með því að
breyta þeim í matfísk þá væri ljóst
að það kostaði mikið fé.
„En það kostar alltaf peninga
að skapa verðmæti. íslenskir físk-
eldismenn hafa alla burði til að
axla þetta verkefni, til dæmis með
því að setja verulegt magn af
seiðum í strandeldisstöðvar, í
skiptieldi. Nota þannig hlýja sjó-
inn fyrir sunnan landið og slátra
seiðunum haustið eftir. Þannig
má komast hjá hættunni á undir-
kælingu og við tryggjum að mark-
aðshæfur fískur kemur upp úr
sjóeldiskvíunum en þangað fer
fískurinn að vori, 6-800 grömm
að stærð. Önnur leið út úr vandan-
um er að stórauka hafbeit með
ákveðna stofna í huga. Þessar
hugmyndir hefur Landssamband
fískeldis- og hafbeitarstöðva
kynnt ráðamönnum og sjóðakerf-
inu.
Það er alsendis óvíst að seiða-
stöðvamar rísi undir áfallinu ef
ekki verður bmgðist rétt við. Ef
hins vegar verður tekið skynsam-
lega á þessum málum og fiskeldis-
mönnum gert kleift að stunda eldi
í stómm stíl þá emm við með al-
heilbrigða stofna og stöndum
hverjum sem er snúning hvað
gæði snertir. Kæmumst við í að
framleiða 10-15 þúsund tonn af
laxi höslum við okkur völl á al-
þjóðamarkaði og getum gert átak
í markaðsmálum og kynningu á
íslenskum laxi. Brúttóverðmæti
þessa magns er hátt í fjórir millj-
arðar og það er því til mikils að
vinna.
Við verðum að hætta þessari
brauðmolapólitík sem viðgengst
og bretta upp ermamar. Stjóm-
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Hörður Falsson stöðvarstjori og Úlfar Antonsson framkvæmda-
stjóri Fjallalax.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Snorri Ólafsson eigandi við nýju kerin í eldisstöðinni á Bakka.
völd og embættismenn þurfa að
gera sér grein fyrir því að það
liggja gífurleg verðmæti á borðinu
í framleiðslu og fullvinnslu. Hér
á Suðurlandi eru komnir tugir
ársverka í fiskeldið. Uppbyggingu
seiðastöðva er lokið og búið að
gefa það út að það þurfí að fara
út í matfiskeldi. Það er því mjög
slæmt þegar fyrirtæki sem eru
tilbúin að fara af stað eru stöðvuð
vegna tregðu í kerfinu," sagði
Snorri Ólafsson.
Strandeldi er besta
lausnin
„Við erum vel settir varðandi
sölu á seiðum, búnir að gera stór-
an samning upp á 500 þúsund
seiði við Lindarlax og sennilega
búnir að selja alla okkar fram-
leiðslu sem er um það bil 1300
þúsund seiði," sagði Úlfar Ant-
onsson framkvæmdastjóri Fjalla-
lax í Grímsnesi. Þessi samningur
við Lindarlax er til 5 ára.
Hann sagði og að í stöðinni
hefðu verið gerðar tilraunir með
kynlausan fisk og ætlunin að setja
slíkan lax í hafbeit í tilrauna-
skyni. Um 50 þúsund seiðum
verður sleppt í Lárós á Snæfells-
nesi í þessu skyni.
„Við höfum áhyggjur af of-
framboði á seiðum," sagði Úlfar,
„og að þetta verði viðvarandi. Það
er nauðsynlegt að hætta upp-
byggingu og fjárfestingu fyrir
seiðaeldi og fara meira út í mat-
fiskeldi. í því efni hentar strand-
eldið betur en annað og það gæti
byggst upp á Suðurlandi. Við er-
um tilbúnir að gera langtíma-
samninga við þá sem fara út í
strandeldið."
Úlfar sagði að óvíst væri hvort
rétta leiðin við fjármögnun upp-
byggingar í matfískeldi lægi í
gegnum opinbera aðila. Slíkt
mætti ekki vera leiðandi í þessu
efni. Erlendir og innlendir fram-
leiðendur búnaðar til stöðvanna
hefðu hug á að selja sinn búnað.
Það þyrfti að athuga vel með er-
lenda eignaraðild, fjármögnun og
ábyrgðir. Við þessa uppbyggingu
þyrfti ekki endilega að auka
skuldasöfnun erlendis. Það sem
einnig bæri að hafa í huga væri
að 12 þúsund tonna matfiskeldi
skapaði 200 ársverk, auk þess
sem það krefðist mikillar þjón-
ustu.
„Við þurfum að íhuga það að
skipta á auðlindum við Norðmenn
varðandi sölu seiða þangað. Þann-
ig að þeir kaupi seiði frá íslandi
og fái í staðinn að veiða loðnu
úr íslenska loðnustofninum. Þeir
geta ekki alið sinn lax nema með
loðnumjöli. Það er snjallt að nota
svona leiðir til að opna markaðinn
í Noregi fyrir seiði. Það ætti að
vera allt í lagi fyrir Norðmenn að
kaupa héðan 5 milljónir seiða
gegn því að fá að veiða loðnu í
einhveijum mæli. Svona þurfum
við að opna kvóta og beita í því
efni norrænni samvinnu á jákvæð-
an hátt. íslenskir stjórnmálamenn
þurfa að beita sér af hörku til
þess að liðka fyrir í þessu efni,"
sagði Úlfar Antonsson
Hjá seiðastöð Vatnaræktar hf.
í Ölfusi eru um 170 þúsund seiði
í sölustærð og líklegt að verulegur
hluti verði eftir lagist aðstæður
ekki á markaðnum. Það kemur
sér mjög illa því stöðin er að selja
frá sér í fyrsta sinn í ár og er í
uppbyggingu. Þannig er og ástatt
víða.
— Sig. Jóns.
P!

o
•Hver af eftiríöldum eyjum nær lengst í norður:
Korsíka, Mallorca eða Sardinía?
•Hvað hætti EMI að framleiða 17. mars 19597
• í hvaða ítölsku borg fæddist Florence
Nightingale?
• Hver skráði endurminningar sínar í bókinni Á
misjöfnu þrífasl börnin best, sem kom út árið
19867
m
• Hvernig dýr er vogmær?
• Hv^ða samtök íþróttafólks eru skammstöíuð
BSI?
J
MERKI UM GÓÐAN ÚTBÚNAÐ
NÍÐSTERK
ÞUNGAVIGTARLÍNA
Fœst í nœstu sportvöruverslun.
6000 aukaspurningar og svör ígulu Trivial
Pursuit kössunum.
Leikur frá Horn Abbot. Framleitt með meö leyfiHorn Abbot internationalItd.