Morgunblaðið - 02.06.1988, Blaðsíða 76

ALLTAF
\JSSH

SOLARMEGLN
oreu«6íaí>ií> m~
FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 1988
VERÐ í LAUSASÖLU 60 KR.

Hellisgerði
gefiðHafn-
firðingum
Hafnfírðingar minntust
þessi í gær að 80 ár
voru þá liðin frá því að
bærinn fékk kaupstað-
arréttindi. Á þessum
tímamótum afhenti
Málfundafélagið Magni
bæjarfélaginu lysti-
garðinn Hellisgerði til
eignar. Fremst á mynd-
inni eru Ellert Borgar
Þorvaldsson, formaður
Magna, og Jóna Ósk
Guðjónsdóttir, forseti
bæjarstjómar, við at-
höfnina í Hellisgerði. í
gærkvöldi var hátíðar-
dagskrá í Hamraborg
og hátíðahöldin halda
áfram um helgina.
Sjá ennfremur
blaðsíðu 32.
Morgunblaíið/Ámi Sæbcrg
Eldsvoði í Hraðfrystihúsi Ólafsvíkur:
Tjónið er tugir milljóna
og framleiðsla stöðvast
Mildi að 16 ára stúlku var bjargað úr reykkófinu
TALIÐ er að tjónið í eldsvoðanum í Hraðfrystihúsinu í Óafsvík í
gærmorgun nemi tugum milljóna króna. Að sögn Ólafs Gunnarsson-
ar, aðaleiganda og framkvæmdasljóra frystihússins, hefur þetta í
för með sér að öll framleiðsla stöðvast í einhvem tíma en reynt
verður að koma starfseminni i samt lag eins fljótt og auðið er.
Mesta mildi var að engin slys urðu á fólki, en Ólafur Kristjánsson,
yfirverkstjóri á staðnum, vann það afrek að bjarga 16 ára stúlku,
Emmu Geirsdóttur úr reykhafinu, en stúlkan var nýbyijuð að vinna
í Hraðfrystihúsinu og rataði þvi illa um.
Getrauna-
seðlarnir
í lottó-
kassana
Á STJÓRNARFUNDI íslenskrar
Getspár í gær var samþykkt að
ganga til samninga um samstarf
við fslenskar Getraunir varðandi
sölu á getraunaseðlum og upp-
gjör i lottókössunum.
„Þetta er tímamótaákvörðun hjá
Islenskri Getspá og mikilvægt skref
fyrir íþróttahreyfínguna," sagði Jón
Armann Héðinsson, stjómarfor-
maður íslenskra Getrauna m.a. við
Morgunblaðið í gær.
p. Sjá frétt á bls. 75.
Lóðin við
Aðalstræti
8 til sölu
LÓÐ Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna, Sambands íslenskra fisk-
framleiðenda og Tryggingamið-
stöðvarinnar við Aðalstræti 8 er
nú til sölu og hafa nokkrir bygg-
ingaverktakar gert tilboð í hana,
að sögn Friðriks Pálssonar, for-
stjóra SH. Fyrirtækin höfðu áður
ætlað að reisa skrifstof ubyggingu
fyrir starfsemi sína á lóðinni, og
hefur þegar verið grafinn grunn-
ur að henni.
Friðrik Pálsson sagði að er fyrir-
tækin hefðu keypt lóðina hefði fljót-
lega komið í ljós að byggingarleyfi
lá ekki fyrir hjá borgaryfirvöldum.
„Síðan er liðinn langur tími og það
hefur ýmislegt breyst hjá eigendum
lóðarinnar," sagði Friðrik. „Fjár-
hagsstaða okkar hefur breyst og við
höfum endurskipulagt eldra hús-
næði.“
Friðrik sagði að hugsanlegt væri
að fyrirtækin myndu eiga forkaups-
rétt að einhverjum hluta hússins, en
hann yrði ekki stór. Gengið yrði frá
kaupunum á næstunni, en ekki lægi
fyrir að hvaða tilboði yrði gengið.
við íbúafjölda, saman borið við önn-
ur Norðurlönd. „Hins vegar eigum
við von á mun hraðari aukningu
krabbameins næstu áratugi en hin-
ar Norðurlandaþjóðimar vegna þess
að við emm yngri, hér fæddust flþl-
mennu árgangamir á ámnum eftir
-<5tríð. Sé tekið tillit til aldurs sést
„Ég var ekki í húsinu sjálfu þeg-
ar eldurinn gaus upp, heldur í salt-
fískverkuninni, sem er næsta hús
að hætta á krabbameini hjá íslensk-
um konum er nokkuð mikil en
áhætta karla er í meðallagi miðað
við Norðurlönd."
Tímabilið frá 1957 til 1986 var
athugað til að spá fyrir um ijölgun
krabbameinstilfella næstu áratugi.
Helgi nefnir þtjár megin ástæður
fyrir auknum fjölda tilfella: Aukinn
fólksfjölda, breytta aldurssamsetn-
við, og þegar eldsins varð vart hljóp
ég að frystihúsinu og rak fólkið af
neðri hæðinni út,“ sagði Ólafur
ingu þjóðarinnar þar sem eldra fólki
fer fjölgandi og aukna áhættu.
Síðastliðin þijátíu ár hefur fjöldi
krabbameinstilfella aukist um
meira en 3% árlega, en spáð er 2,5%
aukningu ár hvert fram að aldamót-
um. Það jafngildir ríflega 50% fjölg-
un krabbameinstilfella frá viðmið-
unarárinu 1984 til ársins 2000.
Samkvæmt spánni eykst fjöldi
krabbameinstilfella meðal kvenna
um tæp 80% á þessum sextán árum
en um liðlega 60% meðal karla.
Nú greinast um 800 einstakling-
ar með krabbamein árlega en sam-
kvæmt spá krabbameinsfélagsins
verða þeir 1100 talsins aldamóta-
Kristjánsson í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins. „Síðan
heyrði ég í stúlkunni og óð þá inn
í reykinn, náði í hana og dró hana
út.“
Eftir að slökkviliðið kom á vett-
vang var byijað á því að senda reyk-
kafara inn í hraðfrystihúsið til að
athuga hvort einhveijir hefðu orðið
þar eftir. Síðan hófst slökkvistarfíð
og gekk það greiðlega. Talið er að
eldurinn hafí kviknað í frystiklefan-
um og þaðan hafí hann borist yfír
árið. Árið 2020 má gera ráð fyrir
að 1900 krabbameinstilfelli greinist
hérlendis. Hjá konum er bijósta-
krabbamein nú algengast en hjá
körlum krabbamein í blöðruháls-
kirtli. Næst algengast er lungna-
krabbamein hjá báðum kynjum, þá
ristilkrabbamein hjá konum og
magakrabbamein hjá körlum. Að
líkindum mun þetta haldast óbreytt
á næstu áratugum, en þó er spáð
að magakrabbatilfellum muni fara
fækkandi.
Hrafn Tulinius, Jón Hrafnkelsson
og Snorri Ingimarsson unnu með
Helga Sigvaldasyni að spánni.
í tækjaklefann. Ekki er kunnugt
um eldsupptök.
Sjá ennfremur á bls. 43.
Þúsundfaldir
dráttarvextir
af 49aurum
EINUM viðskiptavini Lands-
banka íslands brá heldur í brún
á dögunum þegar gulur miði
frá bankanum læddist inn um
bréfalúguna. Hafði honum orð-
ið það á að fara 49 aura yfir
á ávísanahefti sínu og var sök-
um þess krafinn um 357,50
króna greiðslu. Þar af voru 290
kr. reiknaðar í kostnað og
67,50 í dráttarvexti, eða
13.776%.
Hjá Brynjólfi Helgasyni, að-
stoðarbankastjóra Landsbank-
ans, fengust þær upplýsingar að
dráttarvextir af innstæðulausum
ávísunum hefðu verið 3,7% í
maí. Þeir væru reiknaðir af þeirri
upphæð sem ekki væri innstæða
fýrir ef eigandi hefði ekki yfír-
dráttarheimild. Væri heimildin
fyrir hendi, reiknuðust dráttar-
vextir af upphæð ávísunarinnar.
Dráttarvextirnir eru reiknaðir
fyrir einn mánuð í senn, þannig
að engu breytir hvort dregið er
í einn dag eða mánuð að greiða
skuldina. Brynjólfur sagði að yfír-
leitt væru dráttarvextir felldir
niður ef yfirdráttur væri undir 5
krónum. Af hveiju það hefði ekki
verið gert í þetta sinn, sagðist
hann ekki geta svarað.
Spá Krabbameinsfélags íslands:
Krabbameinstilfellum fjölg-
ar um rúm 50% til aldamóta
Krabbameinstilfellum hér á landi fjölgar um rúmlega 50% frá
árinu 1984 fram að aldamótum, samkvæmt spá sem unnin var á
vegum Krabbameinsfélagsins í tilefni norræns krabbameinsþings
sem nú stendur yfir í Reykjavík. „Aukningin stafar fyrst og fremst
af því að eldra fólk verður æ stærri hluti þjóðarinnar og krabba-
mein er algengast hjá þeim hópi,“ segir Helgi Sigvaldason, verk-
fræðingur, einn þeirra sem vann að spánni um fjölgun krabbameina.
Að sögn Helga eru fremur fá
krabbameinstilfelli hérlendis miðað