Morgunblaðið - 10.09.1988, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 1988
Alpaþyrnir.
Að þurrka blóm II
Systrakarfa.
Af jurtum sem bera blá blóm
má nefna:
Kettlingablóm (Nepeta miss-
inii). Blómin eru í krönsum á
langri uppmjórri blómskipun méð
fremur gisnum greinum. Blöð og
stönglar eru með fínlegum grá-
graenum lit. Hæð 20—30 sm.
Blómgunartími júlí/ágúst.
Systrakarfa (Scabiosa cauc-
asica) ættuð frá Kákasus eins og
latneska nafnið gefur til kynna.
Blómin eru allstórar, flatar körfur
á 30—50 sm háum, grönnum stilk-
um. Blómstrar síðla sumars og
þarf að velja henni hlýjasta og
besta stað í garðinum ef takast á
að ná fram blómgun.
Alpaþyrnir (Eryngium alpin-
um). Blómin eru örsmá í þéttum
nokkuð löngum kollum sem
umluktir eru stórum og glæsileg-
um reifablöðum sem í fyrstu eru
grágræn en smá dökkna uns þau
verða fallega blá og séu þau látin
standa lengi fá þau á sig silfur
grá/bláan lit. Blómgunartími
júlí/ágúst. Stönglamir eru sterk-
legir og stinnir 40—60 sm háir
og oft 3—4 blóm á hveijum
stöngli. Ýmsir hafa kvartað yfír
því að erfítt sé að rækta þessa
jurt, en þrátt fyrir það nýtur hún
aðdáunar og vaxandi vinsælda og
er einatt fáanleg í gróðrarstöðv-
um. Meðan á þurrkun stendur er
gott að láta blómin ýmist snúa
upp eða niður, með því móti halda
þau best sínu fagra formi.
Þá langar mig að minnast á
tvær jurtir sem ekki er gott að
greina ákveðinn lit á en það eru
sveipstjarna (Astrantia major)
og silkibygg (Hordeum jubatum).
Sveipstjaman er með föí-
bleik/grænleit blóm, verður allt
að 60 sm á hæð og blómstrar í
júlí/ágúst, þolir skugga. Blóm
sveipstjömunnar er líka mjög sér-
kennilega fallegt pressað. Rautt
afbrigði, smávaxnara, hefur sést
hér í gróðrarstöðvum og nokkrum
görðum. Eftirsótt og fágætt silki-
bygg, skrautgrasið vinsæla með
sínum fínlegu fjólubláa lit og gull-
inni slikju er 30—40 sm á hæð.
Að jafnaði er litur þess fegurstur
í júlímánuði og helst lengst á
stráunum afskomum sé þeim vaf-
ið inn í dagblöð meðan þau hanga
uppi til þurrkunar. Að lokum lang-
ar mig til þess að minnast örlítið
á musterisjurtina (Astilbe) sem
til er í mörgum litum, þó aðallega
hvítum, bleikum og rauðum, og
blómstrar síðla sumars eða á
haustin. Þeir sem eru svo glúmir
að eiga slíkan dýrgrip blómstrandi
í garði sínum eða gróðurskála
geta hæglega þurrkað blómstang-
imar ef þeir vilja fóma þeim til
slíks, því fallegastar verða þær
séu þær skomar af nýútsprungn-
ar. Einnig má þurrka stangimar
þó þær hafí ekki náð að blómstra
til fulls. Fylgjast þarf vel með
þurrkuninni því blómstangir af
þessari jurt geta við góðan yl
þomað á 1—2 sólarhringum.
Best er að taka þau blóm sem
þurrka á nýútspmngin og fersk,
ef þau em of þroskuð sáldrast
meira af þeim og þau missa fýrr
lögun og lit.
Það sem hér hefur verið talið
upp af blómum til að þurrka er
aðeins örlítið sýnishom af fjölær-
um jurtum tekið með tilliti til lita,
að öðru leyti var nánast valið af
handahófí því það er svo ótrúlega
margt sem þurrka má með góðum
árangri ef natni og umhyggja er
við höfð.
Ef til vill verður hægt að segja
eitthvað af einærum og tvíæmm
blómum þótt síðar verði og þá
einnig af fáeinum íslenskum jurt-
um sem henta vel til þurrkunar.