Morgunblaðið - 02.12.1988, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 1988
Eva Benjamínsdóttir myndlistarkona
Blönduð tækni
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
í nýju galleríi, eða réttara á
vinnustofu sinni og heimili, sýnir
Eva Benjamínsdóttir ýmis
myndverk í blandaðri tækni. Eva
bjó í Bandaríkjunum um samtals
fjórtán ára skeið, aðallega í Bos-
ton, og lauk BFA-gráðu í mynd-
list frá Tufts University árið 1984.
Fyrir fimm árum hélt hún sýn-
ingu í Ásmundarsal er athygli
vakti og sem gekk mjög vel og
auk þess hefur hún tekið þátt í
ýmsum samsýningum heima og
erlendis.
Siðastliðin tvö ár hefur Eva
dvalið á íslandi og unnið að list
sinni auk annarra starfa og er
sýningin í Galleríi Eva á Miklu-
braut 50, afrakstur skapandi við-
leitni hennar þennan tíma. Allt á
sýningunni er þannig unnið hér á
landi og undir áhrifum af íslenzku
landslagi og íslenzkum veruleik í
lit, línu og formi. í myndum Evu
má kenna dijúgt næmi fyrir til-
brigðum landsins og hinni undur-
furðulegu og fersku birtu sem er
einkenni norðurslóða. Hún hefur
og góða tilfinningu fyrir litrænu
samræmi svo sem kemur fram í
myndaröðunum 28—33 og
34—37, sem eru mettaðar ríkri
og heitri litagleði. Lengst nær hún
sennilega í lifandi samræmi og
..litrænni þróun í mynd nr. 30, en
í henni kennir maður bæði þá
stígandi og dýpt, sem er forsenda
þess að gerandinn nái valdi á innri
lífæðum myndflatarins — kviku
hans.
Á sýningunni eru einnig all-
margar áhugaverðar formæfíngar
í vatnslit, sem staðfesta enn frek-
ar tilfínningu Evu fyrir lifandi
samræmi á myndfletinum —
formræn tilbrigði er lifa sínu eig-
in lífí í hrynjandi, línu og lit.
Ein stór mynd stingur í stúf
við aðrar vegna yfírstærðar í hinu
takmarkaða rými og á þannig
naumast heima á þessari sýningu
því að hún minnkar hinar mynd-
irnar og húsnæðið um leið. Ber
hún réttnefnið „Heimssýn" og er
ákaflega fersk og tilbrigðarík.
Slíkar vinnustofusýningar sem
þessi eru góð tilbreytni og gefur
skoðendum tækifæri til að eiga
orðræður við viðkomandi lista-
menn um verkin á veggjunum,
sem sjaldan gefst á almennum
sýningum. Nokkrir litlir skúlptúr-
ar eru á sýningunni og hafa þeir
yfír sér vott af súrrealistisku svip-
móti en þrengja sér annars lítt
fram.
Bók um
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
David Williams: MÝVATN. 144
bls. Orn og Orlygur. Reykjavík,
1988.
Bók þessi, sem skrifuð er á
ensku og meðal annars ætluð er-
lendum ferðamönnum, er jöfnum
höndum byggð upp af myndum og
texta. Höfundurinn hefur tekið
ástfóstri við Island, en sér í lagi
Mývatn sem hann kallar paradís
náttúruunnenda. Hann segist í
fyrstunni hafa orðið hugfanginn
af landinu af ljósmyndum sem
hann sá. Þótt erfitt sé að gera sér
í hugarlund hvaða upplýsingar
raunverulega henta erlendum
ferðamönnum sem hingað leggja
leið sína hygg ég að texti Williams
eigj að koma þeim að góðum notum
því þama er, auk aðalefnis, ýmis
fróðleikur um land og lýð. Kunn-
ugt er að þeir eru fleiri sem skoða
Mývatn
myndir en hinir sem lesa og því
skiptir myndaval í bók sem þessari
verulegu máli. Williams er höfund-
ur hvors tveggja: texta og mynda,
nema hváð hann hefur fengið fá-
einar myndir til birtingar frá öðr-
um. Sá er höfuðkostur myndanna
að þær eru yfírhöfuð skýrar og
greinilegar. Þær eru líka að mínum
dómi býsna sannar. Til undantekn-
inga tel ég að sumar eru teknar
með óeðlilegum aðdrætti. Svo er
t.d. um Reykjavíkurmynd þar sem
borgin virðist liggja við rætur him-
inhárrar Esjunnar sem gnæfír við
loft eins og tindar Himalaja. Að-
dráttarmyndir ætti ekki að birta
nema það sé skýrt tekið fram í
myndatextum, annað er villandi.
Allt er þetta í lit að sjálfsögðu.
Og víst hefur Williams haft augun
opin fyrir litafjölbreytni Mývatns-
svæðisins jafnt og hinu sem mark-
vert ér í jarðsögulegum skilningi.
Gildir þá einu hvort mynd er tekin
að sumri eða vetri; vetrarmyndim-
ar eru einnig mjög vel heppnaðar.
Haldið áfram að
nema lönd og menn
Békmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Sigurður Pálsson: LJÓÐ NÁMU
MENN. Forlagið 1988.
Sigurður Pálsson yrkir í heilum
bókum og flokkum. Nýjasta bók
hans heitir Ljóð námu menn, en
fyrir þremur árum komu út Ljóð
námu land. Landnám er Sigurði
reyndar hugleikið því að í fyrsta
kafla nýju bókarinnar birtist langt
Landnámsljóð.
Ljóð námu menn hefst á Höfundi
Njálu, hnyttnu ljóði sem kemur les-
anda í gott skap sé hann ekki
sneyddur öllu skopskyni. Sigurður
yrkir líka um höfunda Vatnsdælu
og Laxdælu og koma fram í ljóðun-
um lýsingar á andrúmi höfundanna,
eins konar sviðsmyndir sem fæða
af sér sögur. Þessi fyrsti kafli bók-
arinnar, Ljóðnámumenn, er ekki
síst forvitnilegur fyrir þá sök að
þar má kynnast viðhorfí samtíma-
skálds til fornskálda og fornaldar.
Þegar Sigurður Pálsson er hvað
bestur einkennast ljóð hans af létt-
leika, myndríki og stundum kump-
ánlegum talstíl. Hann kann í senn
að ávarpa sítrónutré við vegarbrún
og sjálfan Vatnajökul sem ekki er
stærri en vorið. Ekki síðri skil ger-
ir hann ketti á sjöundu hæð sem
hélt að hann væri dúfa.
Skyld Ijóð eru Leigubíll og Skildi
ekkert eftir nema . . . í þeim báð-
um er tregi, hverfulleiki lífsins hef-
ur orðið. I Leigubíl verða tárin alls-
ráðandi á leið á flugvöllinn. í Skildi
ekkert eftir nema . . . er hermt frá
þeim sem fór án þess að skilja eft-
ir heimilisfang:
Fór og skildi ekkert eftir
nema haldbesta kunnugleikann:
einnarstjörnu hótelin tvö
sitt hvoru megin við götuna
og þá sem bíða einir á hótelherbergjunum
að dagur rísi
og þá sem bíða einir
og þá sem fara inn á þessi hótel
eða önnur
í fylgd í fylgd
og þá sem deyja einir
„fannst látinn á hótelherbergi"
segir blaðið
og þá sem fara einir út
án fylgdar
Sá sem fer með þessum hætti
skilur ekkert eftir „nema allt“ eins
og skáldið segir í lokalínu ljóðsins.
Kaflarnir Garðurinn í nokkur
skipti, Sumir dagar Sumardagar og
Að koma Að fara eru til marks um
léttleikann í ljóðum Sigurðar Páls-
sonar. Sérstöðu hefur síðasti
kaflinn, Ljóð í lausu máli, en í hon-
um eru sex prósaljóð. Þau sækja
efnivið sinn í ferðalög, m.a. til lest-
arinnar París-Lúxembúrg og til
strætisvagns númer fimm. Ljóðin
geta vel kallast leikrænar svip-
myndir, þau eru einhvers staðar
mitt á milli hversdagsleika og und-
urs, þ.e.a.s. allt getur gerst á veg-
ferð mannsins, heima og erlendis.
Slík vinnubrögð prósaljóðaskálda
eru ekki óþekkt og ljóðin koma
ekki á óvart sem slík. En Sigurður
eykur hér við ljóðheim sinn eins og
í fleiri ljóðum bókarinnar. Það kem-
ur í ljós að honum er mikið í mun
að yrkja um fólk sem hverfur
skyndilega eða sýnir sem allt í einu
leysast upp.
Ljóð námu menn verkar með
bestu ljóðum sínum sterkar á undir-
ritaðan en flestar aðrar bækur Sig-
urðar Pálssonar. Trúr yrkisefnum
sínum og aðferðum heldur hann
Sigurður Pálsson
áfram að nema lönd og menn. Það
er meiri alvara í þessari bók en oft
áður, gáskanum er betur haldið í
skefjum án þess að lífsgleðinni sé
hafnað.
Ljóðabók eftir
Hannes Sigfíisson
ÚT ER komin hjá Máli og menn-
ingu ný ljóðabók eftir Hannes
Sigfússon og nefnist hún Lágt
muldur þrumunnar. Bókin geym-
ir þijátíu frumort ljóð og tíu
þýdd og er fyrsta nýja ljóðabók
skáldsins í tíu ár.
I fréttatilkynningu Máls og
menningar segir: „Hannes Sigfús-
son er fæddur 1922. Hann vakti
fyrst athygli með ljóðabókinni
Dymbilvöku árið 1949 og hefur
ekki síst hennar vegna verið talinn
til brautryðjenda nýstefnu í
íslenskri ljóðlist. Síðan hefur hann
gefið út fimm ljóðabækur, eina
skáldsögu og tvær minningabækur,
auk Qölmargra þýðinga bæði á ljóð-
um og sögum. Skáldskapur Hann-
esar hefur jafnan verið talinn skor-
inorður og rismikill í senn og í þess-
ari nýju bók yrkir hann af umbúða-
leysi um meinsemdir samtiðarinnar,
en líka um vegi og vegleysur og
um tímans hverfulu náttúru. Hann-
es hefur búið í Noregi um langt
árabil en alltaf haldið áfram að
vera íslenskt skáld og er nú fluttur
heim að nýju.“
Lágt muldur þrumunnar er 72
blaðsíður að stærð og gefín út
bæði innbundin og í kilju. Hún er
unnin í Prentstofu G. Benediktsson-
' ar en Bókfell annaðist bókband.
Kápuna gerði Ingibjörg Eyþórs-
dóttir
Hannes Sigfússon
avid Williams
á tekst honum vel að sýna víðátt-
na í landslaginu: hraun og sanda
forgrunni, og síðan fjöll sem
;anda blá og fjarlæg að baki.
eyndar leggur Williams áherslu
þetta sama í texta sínum: and-
tæðumar í ásvnd landsins.
Sérstaka kafla ritar Williams um
lífríkið og þá sérstaklega fuglalífíð
við Mývatn. Og fuglamyndir eru
þarna nokkrar. Eru þær misjafnar,
en flestar greinagóðar. Fugla-
myndun er í raun sérgrein og út-
heimtir fleira en venjuleg lands-
lagsmyndun; þolinmæðin þar með
talin. Og þá tjóir ekki annað en
hafa aðdráttarlinsuna meðferðis.
Að sjálfsögðu er sérstakur kafli
um eldvirkni við Mývatn og með-
fylgjandi myndir af Kröflueldum.
Og loftmynd er þama af gígaröð
gamalli sem sýnir betur en orð fá
lýst hvernig ásjóna landsins er enn
að skapast á þessum slóðum. Þvílík
náttúruundur verða varla ljós-
mynduð öðruvísi en úr lofti svo
gagn sé að. Og auðvitað er þarna
mynd af Kröfluvirkjun með gufu-
strókum miklum eins og slíkum
stað hæfir.
Sem heild er bók þessi prýðilega
til landkynningar fallin, útlit þekki-
legt og textinn einfaldur og að-
gengilegur. Og sé eitthvað ofsagt
verður enginn sakaður um sjálf-
hælni þar sem höfundurinn er út-
lendingur sem skoðað hefur landið
með sínu glögga gests auga.
Jólamerki
Thorvald-
sensfélags-
ins komið út
JÓLAMERKI Barnauppeldis-
sjóðs Thorvaldsensfélagsins
1988 er komið í sölu.
Á merkinu er mynd af málverki
Kristínar Jónsdóttur listmálara,
Maður og kona. Allur ágóði af sölu
merkisins rennur til líknarmála eins
og undanfarin ár.
Thorvaldsenskonur vilja þakka
af alhug öllum þeim, sem undan-
farna áratugi hafa keypt merkið
og styrkt starfsemi félagsins á
margan hátt.
Merkið er sem fyrr til sölu hjá
félagskonum og á Thorvaldsens-
bazar, Austurstræti 4, og á póst-
húsum.
Verð á merkinu er 10 krónur,
hvert merki og ein örk með 12
merkjum kostar 120 krónur.
(Fréttatilkynning)