Morgunblaðið - 02.12.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 1988
Hugleiðing um nýja skipan húsa á
reitnum ofan við menntaskólann
eftirHeimi
Þorleifsson
Á svæði því sem markast af
menntaskólahúsinu og íþöku að
neðan eða vestan og húsunum við
Þingholtsstræti að ofan eða austan
eru nú 7 byggingar. Næst skólanum
eru Fjósið svokallaða og íþróttahús-
ið, sem mynda efri mörk skóla-
portsins. Þá koma húsin Amt-
mannsstígur 2 og Amtmannsstígur
2B eða KFUM húsið, sem standa
við nokkurs konar blindgötu, sem
aldrei hefur borið nafn, en lá áður
að olíuporti, þar sem stóðu kofar,
sem báru götuheitið Amtmanns-
stígur 2C (teikning). Ofan við blind-
götuna er húsið Ámtmannsstígur
4A en lóðin Amtmannsstígur 4 er
auð. Bókhlöðustígsmegin á þessum
umrædda reit er svo Bókhlöðustígur
7, sem nú er kallað Villa nova og
húsið Casa nova, sem ætti líklega
að vera Bókhlöðustígur 9, ef það
bæri götunúmer.
Menntaskólahúsið og bókasafns-
húsið íþaka hafa ávallt myndað
eðlilegan hluta húsaraðarinnar
austan við Lækinn, einhverrar elztu
húsaraðar í Reykjavík. Húsaröðin
við Þingholtsstræti er einnig heil,
en allt öðru máli gegnir um Amt-
mannsstíg og Bókhlöðustíg. Þar eru
eyður í götumyndina, hús snúagöfl-
um að þessum götum eða þau eru
allfjarri götunni eins og KFUM
húsið. Þessu þyrfti að breyta og
má e.t.v. gera um leið og rými
væri myndað fyrir nýbyggingar fyr-
ir Menntaskólann í Reykjavík. Skal
þess nú freistað að gera grein fyrir
slíkum hugmyndum, en þær mundu
fela í sér flutning á tveimur húsum
að þessum götum og brottflutning
þriggja húsa.
1. húsið Amtmannsstígur 2B
(KFUM húsið) yrði flutt að hluta
á lóðina Amtmannsstígur 4.
Þetta væri eldri hluti hússins og
Menntaskólinn og umhverfi hans.
sá, sem er úr timbri, en yngri
hluti þess og sá sem er úr stein-
steypu, yrði brotinn niður. Um
leið mætti e.t.v. færa húsið til
upphaflegs útlits eftir því sem
þurfa þætti, td. gluggum. Þess
skal getið, að fyrir tveimur áram
var til umræðu að ríkið keypti
KFUM húsið handa MR, en ekki
varð af þeim kaupum vegna
ágreinings um verð. Þá var talað
um að rífa húsið allt vegna bygg-
ingaframkvæmda, en ef eldri
hluti þess yrði varðveittur mætti
hafa þar áfram einhverja starf-
semi KFUM í miðbænum og t.d.
minningarherbergi um séra
Friðrik Friðriksson.
2. Húsið Amtmannsstígur 4A yrði
fjarlægt.
3. Húsið Bókhlöðustígur 7 yrði
fjarlægt.
4. Fjósið svokallaða yrði flutt frá
sínum gamla stað og sett niður
við Bókhlöðustíg og þá gegnt
Stöðlakoti, sem nú hefur verið
endurreist af miklum myndar-
brag. Það mætti nota áfram sem
kennsluhúsnæði fyrir kennslu-
greinar, sem ekki þyrftu mikinn
tækjakost.
5. Leikfimihúsið gamla yrði rifið
eða ef mönnum sýndist svo að
það ætti að varðveita, mætti
flytja það á íþróttasvæðið í
Laugardal og gera það að safna-
FANGINN OG DOMARINN
Þáttur af Sigurði skurði
og Skúla sýslumanni
Ásgeir Jakobsson
Svonefnd Skurðsmál hófust
með því, að 22. des. 1891
fannst lík manns á skafli á
Klofningsdal í Önundarfirði.
Mönnum þótti ekki einieikið
um dauða mannsins og féll
grunur á Sigurð Jóhannsson,
sem kallaður var skurður, en
hann hafði verið á ferð með
þeim látna daginn áður á
Klofningsheiði. Skúla sýslu-
manni fórst rannsókn málsins
með þeim hætti, að af hlauzt
5 ára rimma, svo nefnd Skúla-
mál, og Sigurður skurður, sak-
laus, hefur verið talinn morð-
ingi í nær 100 ár. Skurðsmál
hafa aldrei verið rannsökuð
sérstaklega eftir frumgögnum
og aðstæðum á vettvangi fyrr
en hér.
VÍKINGSLÆKJARÆTTIV
Pétur Zophoníasson
Þetta er Qórða bindið af niðja-
tali Guðríðar Eyjólfsdóttur og
Bjarna Halldórssonar hrepp-
stjóra á Víkingslæk. Pétur
Zophoníasson tók niðjatalið
saman, en aðeins hluti þess
kom út á sínum tíma. í þessu
bindi eru i-, k- og 1-liðir ættar-
innar, niðjar Ólafs og Gizurar
Bjarnasona og Kristínar Bjarna-
dóttur í þessari nýju útgáfu
Víkingslækjarættar hefur tals-
verðu verið bætt við þau drög
Péturs, sem til voru í vélriti, og
auk þess er mikill fengur að
hinum mörgu myndum, sem
fylgja niðjatalinu. í næsta bindi
kemur svo h-liður, niðjar Stefáns
Bjarnasonar.
ÞÓRÐUR KAKALI
Ásgeir Jakobsson
Þórður kakali Sighvatsson var
stórbrotin persóna, vitur
maður, viljafastur og mikill
hermaður, en um leið
mannlegur og vinsæll. Ásgeir
Jakobsson hefur hér ritað
sögu Þórðar kakala, eins
mesta foringja Sturlunga á
Sturlungaöld. Ásgeir rekur
söguna eftir þeim
sögubrotum, sem til eru
bókfest af honum hér og þar í
Sturlungusafninu, í Þórðar
sögu, í Islendinga sögu, í
Arons sögu Hjörleifssonar og
Þorgils sögu skarða og einnig í
Hákonar sögu. Gísli '
Sigurðslson myndskrevtti
bókina. { i
ANDSTÆÐUR
Sveinn frá Elivogum
Andstæður hefur að geyma
safn ljóða og vísna Sveins frá
Elivogum (1889-1945). Þessi
ljóð og vísur gefa glögga
mynd af Sveini og viðhorfum
hans til lífs, listar og sam-
ferðamanna. Sveinn var bjarg-
álna bóndi í Húnavatns- og
Skagafjarðarsýslu á fyrri hluta
þessarar aldar. Hann var eitt
minnisstæðasta alþýðuskáld
þessa lands og þótti mjög
minna á Bólu-Hjálmar í kveð-
skap sínum. Báðir bjuggu þeir
við óblíð ævikjör og fóru síst
varhluta af misskilningi sam-
tíðarmanna sinna.
húsi um íþróttasögu á vegum
Reykjavíkurborgar. Húsið er að
stofni til frá árinu 1898 og að
líkindum elzta íþróttahús lands-
ins, en því hefur verið mikið
breytt og byggt við það. Yrði
vafalaust erfitt að koma því í
upprunalegt horf, td. ef afla
ætti sambærilegra leikfimitækja
og í því voru í byrjun.
6. Húsin Amtmannsstígur 2 og
Casa nova yrðu að sjálfsögðu
óbreytt.
Að lokum þessum tilfæringum
væri kominn álitlegur byggingareit-
ur fyrir MR og yrði þá efnt til sam-
keppni arkitekta um að reisa þar
hæfilegar byggingar fyrir starfsemi
skólans í framtíðinni. Þyrftu þar
að vera ca. 10 kennslustofur,
íþrótta- og samkomusalur, sem
væri við hæfi fyrir 600—800 manna
skóla. Þá þyrfti að hugsa fyrir ein-
hverjum bílageymslum og íþrótta-
aðstöðu úti við. Byggingar þessar
yrðu hæfilegt baksvið hins gamla
og virðulega menntaskólahúss við
Lækjargötu og mættu ekki vera það
háreistar, að þær gnæfðu yfir það
eða skyggðu á byggðina við Þing-
holtsstræti eins og reyndar stein-
steypti hluti KFUM hússins gerir
nú með lítt smekklegum hætti. Með
þessum framkvæmdum yrði því
ekki aðeins leystur húsnæðisvandi
menntaskólans, heldur einnig bætt
fyrir gamlar syndir í skipulagsmál-
um Þingholtanna.
Það var ákvörðun ríkisstjórnar-
innar og Alþingis árið 1949 eða
fyrir nær ijórum áratugum, að
menntaskólinn yrði áfram á sínum
gamla stað, i miðbæ Reykjavíkur.
Þá var gert ráð fyrir lóða- og húsa-
kaupum tl þess að unnt yrði að
fylgja þessari ákvörðun eftir. Af
ýmsum ástæðum hefur aldrei verið
tekið á þessum málum af fullri al-
vöru, en til þess að svo verði gert
þarf að hugsa um málið frá ýmsum
sjónarhornum. Það þarf að sameina
gamalt og nýtt, hugsa um yfirbragð
borgarinnar á viðkvæmum stað og
það þarf að gera vel við þessa gömlu
skólastofnun, sem nú nálgast það
að hafa verið í Reykjavík í 150 ár.
Höfundur er kennari við MR.
SKVGGSJA - BOKABÚÐ OLIVtRS STEINS SF
j