Morgunblaðið - 02.12.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 1988
Aðstandendur og áhugamenn um
málefhi ungra vímuefiianeytenda:
„Brýn þörf á viðeigandi
meðferðarstoftiun“
Morgunblaðið/Ámi Sœbcrg
Sigurður Þór Guðjónsson formaður og Guðfinnur S. Sigurðsson
varaformaður félags aðstandenda og áhugamanna um málefhi
ungra vímuefnaneytenda. „Unglingarnir geta hvort sem er drep-
ið sig á þeim efnum sem hér eru fyrir, svo heróínið mundi bara
bætast á listann.“
„Það er samróma álit þeirra
sem fást við vímuefnavandamál
ungmenna, að brýn þörf sé á
stofhun þar sem veitt er sér-
hæfð meðferð og tekið er tillit
til þarfa hvers og eins.“ Sigurð-
ur Þor Guðjónsson hefur orðið,
en hann er formaður nýstofn-
aðs félags aðstandenda og
áhugamanna um málefhi ungra
vímuefhaneytenda. Morgun-
blaðið ræddi við Sigurð og
Guðfinn S. Sigurðsson vara-
formann hins nýja félags fyrir
skömmu.
„Nú er engin viðunandi með-
ferðarstofnun fyrir hendi fyrir
þessi ungmenni og það er áríð-
andi að tekið verði strax á vanda
þeirra sem eru lengst leiddir og
verst famir af vímuefnanotkun.
Við sættum okkur ekki við að
horfa upp á bömin okkar drepa
sig á þennan hátt.“ Hann bætir
því við að töluverður fjöldi ung-
menna sem eiga við þennan vanda
að glíma hafi farið á meðferðar-
stofnanir SAA og ríkissins, „en
meðferð þar miðast við þarfir full-
orðins fólks. Unglingamir þurfa
sérstaka meðferð sem þarf einnig
að vera lengri en 5-6 vikur, eins
og algengast er í meðferð vegna
áfengisvanda.*1
Hið nýstofnaða félag hefur að-
stöðu í húsi Krísuvíkursamtak-
anna í Þverholti 20 í Reykjavík.
Félagið gengur út frá því að fólk
sem á við vímuefnavandamál að
stríða sé sjúkt. „Og við krefjumst
þess,“ segir Sigurður, „að þessir
sjúklingar fái viðunandi meðferð
á opinbemm stofnunum, eins og
aðrir sjúklingar. Á síðustu ámm
hafa stjómskipaðar nefndir fjallað
um vandamálið og ályktað um
þörfina á úrræðum, en ekkert
hefur enn verið aðhafst. Nú er
kominn tími til að taka alvarlega
á vandanum sem er þegar orðinn
mjög mikill. Krísuvíkursamtökin
og Unglingaheimiii ríkisins hafa
boðið stjórnvöldum að taka að sér
rekstur meðferðarheimilis fyrir
ungt fólk sem ánetjast hefur fíkni-
efnum. Þarna starfar sérhæft fag-
fólk sem við bemm fyllsta traust
til.“
Guðfinnur Sigurðsson varafor-
maður félagsins er forvarnarfull-
trúi hjá lögreglunni og hefur
kynnst vandamálum vímuefna-
neytenda vel í starfi sínu. Hann
bendir á að vandi aðstandenda sé
alls ekki minni en vandi neytend-
anna sjálfra. Fólk leitist oft við
að afneita staðreyndunum. „Auð-
vitað reyna neytendur að leyna
neyslunni eins lengi og þeir geta.
Þegar vandamálið er hins vegar
orðið svo augljóst að því verður
ekki lengur afneitað, fer fólk
stundum í felur og talar helst
ekki um það. Það getur komið til
af því að fólk veit ekki hvert það
á að snúa sér, hvar það getur
fengið upplýsingar og ýmiskonar
stuðning. í starfi mínu ræði ég
við aðstandendur neytenda, og
bendi þeim á þá ráðgjafaþjónustu
sem nú er í boði, til dæmis SÁÁ,
Vímulausa æsku eða Krísuvíkur-
samtökin. Þar getur fólkið fengið
aðstoð, en auðvitað er það ekki
nóg. Það þarf fyrst og fremst að
hjálpa ungmennunum úr þessum
vítahring, og meðferð þeirra þarf
að miðast við hinar mismunandi
þarfir hvers og eins.“
Guðfinnur bendir á að glæpir
og vímuefnaneysla haldist oft
hönd í hönd. „Ef sérstök með-
ferðarstöð fyrir ungmenni verður
að veruleika, væri æskilegt að
þeir sem fremja afbrot undir
áhrifum vímuefna, gætu afplánað
dóm á meðferðarheimili en ekki í
fangelsi. Annars bind ég miklar
vonir við hina nýju fangelsisstofn-
un, sem sett var á laggimar til
að bæta þjónustu í fangelsum
landsins. Takmarkið er að byggja
upp mennina sem dvelja í fangels-
um, og benda þeim á leiðir til að
lifa heilbrigðu lífi á jákvæðan
hátt. Það er áríðandi að fyrir-
byggjandi starf í sambandi við
fíkniefnaneyslu haldi áfram, en
það er ekki síður mikilvægt að
sinna þeim hópi sem nú er hvað
lengst leiddur vegna vímuefna-
neyslu."
Sigurður tekur nú við: „Á stofn-
fundi félagsins var samþykkt að
skora á ríkisstjómina að koma á
fót stofnun eins og ég greindi frá
áðan, og einnig var ríkisstjórnin
minnt á það fyrirheit sem gefið
var um herta baráttu gegn vímu-
efnum. Þá var þingflokkunum
kynnt stofnun félagsins og ýmsar
staðreyndir varðandi málið. Á
grundvelli áreiðanlegra kannanna
sem gerðar hafa verið, setti Einar
Gylfi Jónsson, fostöðumaður
Unglingaheimilis ríkisins og ein-
hver helsti sérfræðingar þjóðar-
innar í vímuefnaneyslu ung-
menna, fram tilgátu um fjölda
ungmenna sem eiga við alvarleg-
an vímuefnavanda að etja. Hún
kom fram á ráðstefnu sem sam-
starfsmenn ráðuneyta um aðgerð-
ir í meðferðarmálum ávana-og
fíkniefnaneytenda efndi til í
Reykjavík 27. október sl.
Samkvæmt tilgátu Einars
Gylfa eru á Islandi um 320 ung-
menni á aldrinum 14-19 ára sem
eiga við aivarleg vímuefnavanda-
mál að stríða. Hann telur að þetta
sé lágmarkstala, en miðað er við
að þeir sem neyti áfengis eða
annara vímuefna oftar en tvisvar
í viku eigi við alvarleg vandamál
að stríða. Auk þess er ég ansi
hræddur um að í næsta aldurs-
hópi þar fyrir ofan, sé ótalinn
hópur fólks sem eru í verulegum
vandræðum.
Samkvæmt kerfisbundinni
könnun unglingadeildar félags-
málastofnunar í samvinnu við
Unglingaheimili ríkisins á skjói-
stæðingum sínum sem þeir telja
að séu í vímuefnavanda, virðist
mega skipta neytendum í þtjá
flokka. Þá sem eru lengst leiddir
og nota fleiri en tvo vímugjafa
reglulega. Giskað hefur verið á
að hér á landi séu um 20-30 ung-
menni í þessum hóp. Þau hafa
lítil eða engin tengsl við fjöl-
skyldu, eru yfírleitt hvorki í skóla
né vinnu og tilheyra oft ekki sér-
stökum kunningjahóp. Þau flækj-
ast um og lögregla hefur tíð af-
skipti af þeim. í þessu sambandi
má benda á að fíkniefnaneytendur
eiga hvað mest á hættu að smit-
ast af eyðni og ef þessi hópur
yrði minnkaður væri það um leið
stór áfangi í baráttunni gegn
eyðni. í næsta hóp má segja að
vandamálið sé verulegt og farið
að bitna á fjölskyldutengslum og
öðrum félagslegum tengslum,
námi eða vinnu. I þriðja hópnum
eru unglingar sem komnir eru út
á hálan ís og neyta vímugjafa að
meðaltali einu sinni í viku.“
Sigurður og Guðfinnur segja
að stundum séu ungir vímuefna-
neytendur sviptir sjálfræði. „Það
kemur fyrir að ef fólk er djúpt
sokkið og ekkert blasir við annað
en dauðinn, sé það flutt gegn vilja
sínum í neyðaraðstoð á sjúkra-
húsi. Meðferðin tekur mest 15
daga og á þeim tíma eru sjúkling-
arnir „afeitraðir“, en svo tekur
gatan og götulífið aftur við. Þó
hægt sé að krefjast sjálfræðis-
sviptingar til lengri tíma í neyð-
artilvikum, þjónar það engum til-
gangi, því engin viðeigandi með-
ferð er til í landinu. Einstaka
ungmenni hafa verið send til út-
landa í meðferð fyrir mikinn pen-
ing,“ segir Sigurður.
Hvað varðar þau vímuefni sem
mest eru notuð af ungmennum
hér á landi, segir Sigurður að
áfengið sé lang algengast. „í
könnun Unglingadeildar félags-
málastofnunar kom til dæmis
fram að áfengi er lang algengasti
vímugjafinn, en fast á hæla þess
fylgir hassið. Þá eru ýmsar ávana-
bindandi pillur ofarlega á listan-
um, og töluvert er um að am-
fetamíns sé neytt. Kókaín og LSD
er notað hér, þó notkun þess sé
líklega ekki regluleg. Fólk tekur
þessi efni öðru hvoru ef þau bjóð-
ast. Kannski er full ástæða til að
óttast að heróín flæði inn í landið
innan skamms, því sennilega er
neysla hér aðeins smækkuð mynd
af neyslunni úti í heimi. En ungl-
ingarnir geta hvort sem er drepið
sig á þeim efnum sem hér eru
fyrir, svo heróínið mundi bara
bætast á listann.“
Viðtal: Brynja Tomer
---------------------------I------------|----------------|--------------|--------------
Kvenfélagið
Framtíðin:
Jólamerki
JÓLAMERKI kvenfélagsins
Framtíðarinnar á Akureyri er
komið út.
Merkið er teiknað af Kristjönu
Tryggvadóttur og prentað hjá
prentverki Odds Bjömssonar hf. á
Akureyri.
Sölustaðir em Póststofan Akur-
eyri, Frímerlqahúsið og Frímerkja-
miðstöðin í Reykjavík. Félagskonur
sjá um sölu á Akureyri.
Merkið kostar 10 krónur og örk-
in 120 krónur. Allur ágóði rennur
í elliheimilasjóð.
Félag ferðaþj ónustubænda:
Heimamenn hafi for-
gang um rekstur
sitji fyrir um rekstur sumarstarf-
semi í skólum landsins og ann-
arra mannvirkja í eigu hins opin-
bera. Ályktun þessa efnis var
samþykkt á aðalfundi Félags
ferðaþjónustubænda sem hald-
inn var í Bændahöllinni fyrir
skömmu.
Á aðalfundinum var þeim tilmæl-
um beint til Stéttarsambands
bænda, Byggðastofnunar og Fram-
leiðnisjóðs landbúnaðarins að á
næsta ári verði haldin ráðstefna um
nýsköpun í atvinnulífi í strjálbýli.
Auk venjulegra aðalfundarstarfa
vom haldin framsöguerindi um þijú
mál: Ólafur H. Torfason forstöðu-
maður Upplýsingaþjónustu land-
búnaðarins talaði um ferðaþjónustu
og landbúnað, Þóroddur Þórodds-
son framkvæmdastjóri Náttúm-
vemdarráðs ræddi um ferðaþjón-
ustu og umhverfísmál og Friðrik
Eysteinsson rekstrarhagfræðingur
ræddi um skattlagningu ferðaþjón-
ustunnar og gengismál.
Stjórn Félags ferðaþjónustu-
bænda er þannig skipuð: Páll Ric-
hardson á Eystra-Skagnesi í Mýr-
dal, sem er formaður, Ágúst Sig-
urðsson á Geitaskarði í Austur-
Húnavatnssýslu, Ingibjörg Berg-
þórsdóttir í Fljótstungu í Borgar-
firði, Valgeir Þorvaldsson á Vatni
í Skagafirði og Kristinn Jóhannsson
á Kverná í Gmndarfirði.
Nú er óþarfi aö rífast
um reglurnar
FERÐAÞJÓNUSTUBÆNDUR
vilja að heimamenn í dreifbýli
Fyrsta billiardbókin á íslandi er komin út. Hún er viður-
kennd af Billiard- og snókersambandi íslands og í
henni erfjallað ítarlega um leikreglur í snóker, billiard
og fleiri knattborðsleikjum.
Þá er ekki lengur um það að ræða, að hver spili eftir
sínu höfði.
Bókin fæst í Billiardbúðinni Ármúla 15.
Billiardbókina ættu allir knattborðsleikarar
að hafa undir höndum. Dúbl í horn!
BILLIARDBÚÐIIM
Ármúla 15, Reykjavík, sími 33380