Morgunblaðið - 21.12.1988, Síða 33

Miövikíj'BXgflfc
Heimslistin í listasöfh-
umjapanskra fyrirtækja
The Economist.
LÍKJA sagnfræðing-ar framtíðarinnar Mitsukoshi-verslunar-
keðjunni japönsku við Medici-ættina ítölsku? 28. nóvember
síðastliðinn keypti stórverslunin málverk Picassos „Loftfim-
leikamaður og trúður" á uppboði Christie’s í London fyrir
hæsta verð sem greitt hefur verið fyrir 20. aldar málverk, eða
1,72 milljarða ísl. krónur. Málverkið verður til sölu í aðalversl-
un Mitsukoshi í verslunarhverfinu í Tókió. Málverkinu hefur
verið stillt út í glugga verslunarinnar og gera nýju eigendum-
ir sér vonir um að geta selt það fyrir enn hærri upphæð.
Japanskir auðmenn hafa
keppst um að kaupa vestræn lista-
verk undanfarin ár, einkum eftir
að hrunið á kauphallarmörkuðum
í október 1987 skaðaði tiltrú
þeirra á erlendum fjárfestingum.
Og um leið og staða jensins gagn-
vart öðrum gjaldmiðlum styrkist,
virðast vestræn listaverk falla í
verði. Sú upphæð sem Japanir
veija til listaverkakaupa á hveiju
uppboði nemur nú að meðaltali
64,4 milljónum ísl. kr. en fyrir
hrunið á kauphallarmörkuðum
nam sú upphæð 23 milljónum. Á
undanfömum tveimur árum hefur
fjórðungur allra listaverka á al-
þjóðlegum listaverkamörkuðum
verið sleginn Japönum. Japanir
vörðu 55,2 milljörðum króna til
listaverkakaupa á fyrstu 9 mán-
uðum þessa árs en á síðasta ári
nam sú upphæð 43,5 milljörðum
króna og hafði sú upphæð tvöfald-
ast frá árinu áður.
Raunverð sambærilegt og
á 3. áratugnum
Það er japönskum kaupendum
að þakka að verð á impressjónísk-
um og for-impressjónískum verk-
um hefur hækkað um helming á
þessu ári. Á hinn bóginn hefur
verð á verkum gömlu meistaranna
aðeins hækkað um 15%. En mál-
verk geta fallið í verði, rétt eins
og hlutabréf, einkum verði þau
of eftirsótt meðal auðmanna. Bre-
skar andlitsmyndir frá nítjándu
öld voru afar eftirsóttar meðal
kauphallarmanna í Wall Street á
þriðja áratug þessarar aldar, síðan
hríðféllu þær í verði. Það er ekki
Reuter
Olíumálverkið „Sólblóm" eftir
Vincent van Gogh.
fyrr en nú að raunverð þeirra er
sambærilegt og það var á þriðja
áratugnum, þ.e.a.s. ef verðbætur
og vextir eru undanskildir.
Mörg japönsk fyrirtæki kaupa
listaverk ekki síður með það í
huga að auka hróður fyrirtækj-
anna en til fjárfestinga. í mars á
síðasta ári keypti tryggingafélag-
ið Yasuda „Sólblóm" eftir Van
Gogh fyrir rúma 2 milljarða
króna. Málverkið hangir nú uppi
á vegg í listasafni fyrirtækisins í
aðalskrifstofum þess í Tókíó.
Mitsukoshi-fyrirtækið ætlar hins
vegar að hagnast á „Trúðnum“.
Heimslistin til sölu
í stórmörkuðum
Umboðsaðilum í New York og
London kæmi ekki til hugar að
taka málverk í umboðssölu fyrir
stórverslun. En Japanir eru því
vanir. Málverkasýningar eru
haldnar reglulega í mörgum versl-
unum í Japan. Seibu-verslunin,
sem nýlega festi kaup á málverki
eftir Monet fyrir 546,6 milljónir
króna, hélt sýningu á verkum
Pauls Klee árið 1961. Ungum og
óreyndum kaupendum, sem marg-
ir hafa- hagnast með skjótum
hætti á verðbréfa- og fasteigna-
markaðnum í Tókíó, finnst þægi-
legra að kaupa listaverk í verslun-
um en hjá snobbuðum eigendum
listasafna. Þrátt fyrir hin háu
umboðslaun sem verslanimar
taka fyrir þessa þjónustu hefur
sala þeirra á listverkum aukist
mikið á undanfömum tveimur
árum.
Fyrirtækin njóta
skattafrádráttar
Fýrir tveimur árum byggðu
mörg japönsk bæjarfélög ný lista-
söfn og hófu listaverkakaup.
Borgaryfirvöld í Nagoya greiddu
t.a.m. 350 milljónir jena (101,1
milljón krónur) fyrir málverk
Modiglianis „Kona með tíkar-
spena". Þessu mættu fyrirtækin
með umfangsmiklum listaverka-
kaupum til eigin listasafna. í Jap-
an em flest listasöfn rekin af fyr-
irtækjum. Ástæðan er sú að slíkur
rekstur er frádráttarbær til skatts
eigi fyrirtæki í hlut en ekki ef það
er einstaklingur.
Flestir listaverkakaupendur
koma úr stétt fasteignasala,
hlutabréfasala og eigenda lítilla
fyrirtækja. Hinir nýríku kaupa
einnig demanta, gullskartgripi og
gullstangir. Forsvarsmenn pen-
ingastofnana og fjárfestingar- og
fasteignafyrirtækja óttast að
spamaður fyrirtækja renni til
annarra og gaumgæfa því nýjar
þjónustuleiðir fyrir hina vellríku.
Medici-ættinni, sem sjálf stundaði
bankastörf, hefði litist vel á þá
fyrirætlan.
Bretland:
Enn dregur úr atvinnuleysi
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
í nóvembermánuði dró úr at-
vinnuleysi i Bretlandi 28. mánuð-
inn í röð. Launahækkanir i októ-
ber voru minni en búist var við.
Verðbólga var 4,6% í nóvember,
miðað við heilt ár, hin sama og
mánuðinn á undan.
Atvinnulausum fækkaði í nóvem-
ber um ríflega 49.000, niður í rúm-
lega 2,1 milljón manna. Atvinnu-
lausum hefur fækkað að jafnaði um
40.000 á mánuði að undanfömu,
og ættu þeir að verða færri en tvær
milljónir á næsta ári, ef svo heldur
fram sem horfir. Atvinnulausir era
nú 7,5% af mannafla.
Launahækkanir í október höfðu
orðið 9% miðað við sama mánuð
árið á undan. Sömu tölur fyrir sept-
ember voru 9,25%. Þetta er í fyrsta
skipti síðan í janúar 1987, að launa-
hækkanir minnka á milli mánaða.
Vinnuaflskostnaður á fram-
leiðslueiningu í október hafði hækk-
að um 1,4% miðað við samá tíma
árið á undan. í september hafði
hann hins vegar lækkað um 0,3%
miðað við árið á undan.
Verðbólga í nóvember var 6,4%
miðað við heilt ár og hafði haldist
óbreytt frá því í október. En vegna
hækkana vaxta á húsnæðislánum,
fyrirhugaðrar hækkunar á lestar-
fargjöldum og rafmagni er talið
öraggt, að verðbólga muni aukast
í 7% eða meir í upphafi næsta árs.
206 milljón punda hagnaður varð
á rekstri rflcissjóðs í nóvember. Það
sem af er fjárhagsárinu hefur hagn-
aðurinn á ríkissjóði verið 6,2 millj-
arðar punda, en á sama tíma í fyrra
var 800 milljóna punda halli á ríkis-
sjóði. Búist er við, að hagnaðurinn
gæti numið allt að 15 milljörðum
punda í lok fjárhagsársins.
Sovétríkin árið 1991:
Gengi rúblunnar
fellt um helming
SOVÉSK stjórnvöld hafa ákveðið, að £rá og með árinu 1991 verði
gengi rúblunnar í viðskiptum sovéskra fyrirtækja við útlönd fellt
um helming. Sagði nýlega frá þessu í danska blaðinu Jyllands-
Posten en það hafði fréttina úr sovésku dagblaði.
Frá 1. janúar 1991 fá sovésk skráningu rúblunnar, sem þá verð-
fyrirtæki 100% bónus frá stjóm-
völdum fyrir þann erlenda gjald-
eyri, sem þau afla sér í viðskiptun-
um við útlönd, en það jafngildir
50% gengisfellingu rúblunnar. Op-
inberlega er hún nú skráð á 1,60
dollara eða um 73 ísl. kr.
„Þetta er fyrsta skrefið í þá átt
að gera rúbluna gjaldgenga," sagði
Níkolaj Garetovskíj ríkisbanka-
stjóri í viðtali við stjómarmálgag-
nið Ízvestíu.
Þá er það önnur nýlunda, að
eftir 1. apríl nk. geta sovésk fyrir-
tæki milliliðalaust leitað eftir fjár-
magni á erlendum peningamark-
aði. Þau geta einnig keypt erlendan
gjaldeyri á gjaldeyrisuppboði í Sov-
étríkjunum en með þvi er í raun
verið að afnema opinbera gengis-
ur vegin á alþjóðlega vog.
Sovésk stjómvöld hafa einnig til
endurskoðunar reglur um aðild út-
lendinga að atvinnurekstri og verð-
ur fallið frá því, að Sovétmenn eigi
minnst 51% í slíkum fyrirtækjum.
Forstjórinn má þá vera útlendingur
og fyrirtækið getur sjálft ákveðið
launakjör og ráðið fólk eða sagt
upp.
Forsvarsmenn evrópskra fyrir-
tækja hafa fagnað síðargefndu
breytingunum, þeim, sem snúa að
fyrirtækjasamvinnu, en hafa hins
vegar efasemdir um framtlð rúbl-
unnar sem alþjóðlegs gjaldmiðils.
Segja sumir, að rúblan sé nokkurs
konar gervigjaldmiðill og eiginlega
ómögulegt að ákveða hvert mark-
aðsverðið er hveiju sinni.
SINGER
SAUMAVÉLAR
SPARA ÞÉR SPORIN
SAMBA EXCLUSIVE
Saumavél með 11 mismunandi
-fr Loksaumur
Einnig hefur véiin sjálfvirkan
hnappagatasaum, frjálsan arm
og þægilega yfirbreiðslu.
• m
kr. 18.915 stgr.
Vélln er með frjálsum armi og
sjálfvirkum hnappagatasaum.
Það er auðvelt að þræða hana og
iétt að spóla.

kr. 15.820 stgr.
Við kaup á einni af neðangreindum saumavélum fylgir Magic
Taylor tölufestingavél eða viðgerðavél í bónus.
SINGER tölvuvél mód. 6268 kr. 54.500 stgr.
SINGER Serenade 30 mód. 6235 kr. 42.720 stgr.
SINGER Serenade 10 mód. 6233 kr. 30.780 stgr.
_ GREIÐSLU-
$ SAMBANDSINS
HOLTAGÖRÐUM, SÍM1685550
ÁRMÚLA 3, SÍMI687910
OG KAUPFÉLÖGIN