Morgunblaðið - 21.12.1988, Blaðsíða 68

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1988
4
Sími fyrir heyrnarlausa
Til Velvakanda.
Mállausir og heymarlausir eru
einangraðir í þjóðfélaginu og geta
lítil samskipti haft við aðra en sína
nánustu.
Með þessum línum vil ég koma
á framfæri tveimur hugmyndum,
sem auðvelt er að hrinda í fram-
kvæmd, en gætu eflaust komið
þeim að miklu gagni.
Texti með táknmálinu
Þegar fréttir era lesnar á tákn-
máli í sjónvarpinu væri æskilegt að
hafa einnig ritaðan texta með.
Þá gætu þeir sem áhuga hefðu
á, séð hvað táknin þýddu, og smátt
og smátt lært „að tala" við mál-
og heyrnarlausa.
Það kæmi sér vel fyrir þá sem
umgangast heymarlaust fólk og sá
hópur sem það gæti tjáð sig við,
kærhi til með að stækka.
„Sími fyrir heyrnarlausa"
Eflaust hljómar þessi fyrirsögn
undarlega, en svo er tækninni fyrir
að þakka, að nú geta heymarlausir
einnig notið símans. Starfsmenn
Pósts og síma hafa vart undan að
setja upp myndsendi-tæki (telefax)
hjá fyrirtækjum og stofnunum.
Þetta er í raun ljósritunarvél, sem
tengist annarri með síma, þannig
að sett er blað, (prentað mál, hand-
skrifað eða teikning) í tækið, síðan
er hringt í númer annarrar vélar,
og ljósrit af blaðinu kemur þar út.
Þetta skeður á nokkram sekúndum,
og enginn þarf að vera viðstaddur
til að taka á móti myndinni, og það
kemur sér vel t.d. þegar sent er um
hálfan hnöttinn og nótt hjá móttak-
anda. Þessi tæki era glöggt dæmi
um það sem var „óþekkt í gær, er
ómissandi í dag“. Ef heymarlausum
yrði gert auðvelt að eignast þessi
tæki, gætu þeir fyrst og fremst
haft miklu meiri samskipti sín á
milli og einnig gætu tækin opnað
þeim leið að sívaxandi fjölda fyrir-
tækja og stofnana sem era að taka
þau í þjónustu sína. Allar póstaf-
greiðslur landsins hafa myndsendi-
tæki og því hægt að senda bréf
beint á pósthús t.d. úti á landi óháð
samgönguerfíðleikum. Við sem
njótum fullrar heymar og getum
óhindrað tjáð okkur eigum bágt
með að setja okkur í spor þeirra
sem dæmdir era til að lifa í þöglum
heimi. Það ætti því að vera okkur
gleðiefni að geta hjálpað heyrnar-
lausum að njóta, þótt í litlum mæli
sé, þeirra þæginda sem síminn veit-
ir okkur í sívaxandi mæli.
Það sem þarf að gera er þetta
1. Forsvarsmenn mállausra og
heyrnarlausra þurfa að fara
þess á leit við sjónvarpið að
gerð verði a.m.k. tímabundin
tilraun með að birta texta með
táknmálinu. Það þarf hvorki
að kosta mikið fé né fyrirhöfn.
2. Forsvarsmennimir þurfa að
kynna sér þá möguleika sem
umrædd tæki búa yfír og fara
fram á við viðkomandi ráðu-
neyti að skjólstæðingar þeirra
sem gætu haft gagn af þeim,
fengju þau, og afnot af þeim
við mjög lágu gjaldi. Hér er
um skírt afmarkaðan hóp að
ræða, svo ekki þarf að vera
hætta á misnotkun, en að
sjálfsögðu þurfa stofnanir
þeirra einnig að fá tæki.
Ég vona að viðkomandi aðilar
taki þessar ábendingar til athugun-
ar og hrindi þeim í framkvæmd sem
fyrst.
Óskar Jóhannsson
Verða kettir bannaðir líka?
Kæri Velvakandi.
Að undanfömu hefur mikið verið
skrifað um hundahald og sýnist sitt
hverjum. Sumir láta jafnvel að því
liggja að banna ætti allt dýrahald
í þéttbýli og fínnst mér slík sjónar-
mið bera vott um ofstæki. Sjálfur
hef ég jafnan verið mikið fyrir dýr,
oft langað til að eiga hund en ekki
lagt í það vegna óvildarinnar sem
margir sýna hundaeigendum og
jafnvel dýranum líka. Og það tel
ég miður að hundurinn, sem verið
hefur tryggur félagi okkar hér á
landi allt frá landnámi, skuli nú
útlægur hér í Reykjavík.
Fyrir skömmu las ég eina af þess-
um fjandsamlegu greinum. Þar var
ekki látið nægja að hnýta í hunda-
eigendur heldur fengu kattaeigend-
ur líka sinn skammt. Við ættum
nú ekki annað eftir en gera köttinn
útlægan líka, þessa einu skepnu
sem getur bjargað sér nokkurn veg-
inn uppá eigin spýtur í þéttbýli.
Kötturinn hefur jafnan verið besti
leikfélagi bamanna og ekki hefði
ég viljað missa af vináttu kattarins
í minni bemsku. Ef það á að fara
að banna kettina líka þá segi ég
stopp, þá flyt ég úr borginni fyrir
fullt og allt. Hvað á svo að fjand-
skapast útí þegar hvorki hundar
né kettir fyrirfinnast í borginni?
Kattareigandi
Víkverji skrifar
essa öra þróun í vexti einkafyr-
irtækja sem annast þjónustu
Víkvetja þótti fróðlegt að hlusta
á Svavar Gestsson mennta-
málaráðherra lýsa því yfír í sam-
talsþætti á Stöð 2 á dögunum, að
hann væri fylgjandi fijálsri fjölmiðl-
un, það er hann væri andvígur ein-
okun ríkisins á útvarpsrekstri. Ef
Víkveiji man rétt var Alþýðubanda-
lagið undir formennsku Svavars
Gestssonar gegn því á sínum tíma
að ríkiseinokuninni yrði aflétt. Nú
segir Svavar að sú þróun sem síðan
hefur orðið hafi verið óhjákvæmileg
vegna tækninnar. Það verði ekki
snúið til einokunar á ný.
Tækniframfarir hafa verið á öðr-
um sviðum en þessu, þó er enn tal-
ið nauðsynlegt við nýjar aðstæður
að halda áfram ríkisrekstri á þeim
sviðum. Þar má sérstaklega nefna
póst og síma. Opinberar símstöðvar
hafa verið seldar til dæmis í Bret-
landi. Póstdreifing er að færast æ
meira í hendur einstaklinga eins og
svonefnd hraðsendingar-fyrirtæki
sýna. í Bandaríkjunum hefur vöxtur
þeirra verið undarverður á síðustu
áram og eitt hið stærsta Federal
Express er ef til vill að færa út
kvíarnar hingað til lands með kaup-
um á flugfélaginu Tiger, sem sótt
hefur um aðstöðu á Keflavíkurflug-
velli.
XXX
sem-^ður var í höndum hins opin-
þera má ekki síst rekja til þeirrar
/staðreyndar, að þjónusta opinberra
Stofnana er almennt verri en einka-
aðila og hinir opinbera aðilar sem
oft hafa verið byggðir upp í skjóli
einokunar era seinir að bregðast
við breytingUm. Þá er einnig til
þess að líta, að verslun og viðskipti
era að breytast á þann veg, að það
færist æ meira í vöxt, að menn
geta keypt ýmsan varning án þess
að þurfa að fara í verslanir. Þeir
sjá þá auglýsingar eða fá senda
pöntunarseðla eða pöntunarbækur
og hringja eða senda inn skriflegar
pantanir og staðfesta greiðslu með
því að tilgreina númerið á greiðslu-
kortinu. Með aðstoð hraðsending-
ar-fyrirtækja lofar síðan seljandi
að varan verði komin í hendur kaup-
anda innan fáeinna daga.
Þessir viðskiptahættir hafa eink-
um ratt sér rúms í Bandaríkjunum
og þar hafa fyrirtæki eins og Feder-
al Express vaxið og dafnað. Eftir
að Evrópubandalagið verður eitt
markaðssvæði eins og að er stefnt
kann að verða svipuð bylting þar á
þessu sviði og orðið hefur í Banda-
ríkjunum, þótt ólík tungumál og
þjóðarsiðir setji þar ávallt sinn svip
á þróunina.
xxx
Alþjóðleg hraðsendingar-fyrir-
tæki hafa útibú hér á landi.
Kynni Víkveija af starfsemi þeirra
era ekki mikil en þó hefur hann
fengið sendingar frá útlöndum með
milligöngu þeirra. í síðasta tilvikinu
barst sendingin einum degi síðar
en sendandi hafði ráðgert og kenndi
hraðboðinn flugfélagi um þá rösk-
un.
Sérkennilegasta nýja boðleiðin
sem Víkveiji hefur kynnst af eigin
raun er sú, að kunningi hans í
Noregi, sem á einkatölvu hafði sam-
band við samskiptaþjónustu (auð-
vitað einkarekna) fyrir tölvueigend-
ur í Bandaríkjunum og sendi þang-
að tölvupóst til Víkveija. Tölva
þessarar þjónustu breytti þessum
tölvupósti síðan í telefax sem rann
út eins og bréf í faxtæki Morgun-
blaðsins. Með þessum hætti opna
tölvumar eigendum sínum sem hafa
til þess nauðsynlegan búnað nýjan
heim. Kannski eigum við eftir að
senda jólapóstinn með þessum hætti
í framtíðinni? Kalla hann fram á
tölvunni heima hjá okkur eða fá
hann út úr faxtæki á heimili okk-
ar. Þau undratæki eiga vafalaust
eftir að verða jafn útbreidd og
síminn, þegar fram líða stundir.