Morgunblaðið - 05.12.1989, Page 16

Yl
16
68et aaaMaeaa. .a tjijpAciutŒM. aia/uiaKUDaoM
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1989
Vinningstölur laugardaginn 2. des. 89
VINNINGAR FJÖLDI 1 VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
-J 1. 5af 5 2 6.185.503
o Z. 4af5l gp\ 10 119.243
3. 4af5 332 6.195
4. 3af 5 11.238 427
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
20.418.802 kr.
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002
Myndbrot og þverstæður
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Sigfus Bjartmarsson: ÁN
FJAÐRA. 101 bls. Mál og menn-
ing. Reykjavík, 1989.
Sigfús Bjartmarsson er kominn
á blað sem ljóðskáld. Aftan á kápu
þessarar bókar gefur að líta umsögn
eða kynningu frá útgefanda. Ekki
þykir tiltökumál þó þar kunni eitt-
hvað að vera ofsagt þar sem það er
í raun og veru auglýsing. Eitt hygg
ég þó muni vera hárrétt í umsögn
þeirri, að: »ljóðmálið ber keim af
skáldskap frumkvöðla nútímaljóða-
gerðar á íslandi.« Ljóð Sigfúsar
minna á hitt og annað sem fyrir
augu bar á dögum atómskáldskap-
arins til að mynda sem auðvitað
sótti kraft sinn í erlendar fyrir-
myndir. Þess háttar ljóðlist olli þá
háværum deilum, fór enda fyrir
brjóstið á mörgum þjóðlega þenkj-
andi manni. Nú er sá tími útþrykki-
lega liðinn.
Varla tjóir að leita að ljóðrænni
hrynjandi né samfelldu efnií ljóðum
Sigfúsar Bjartmarssonar. Því er
líkast sem þar sé raðað saman
myndbrotum einum. Ljóðin lúta
sjálfs lögmáli fyrst og fremst.
Vandvirkni'skáldsins lýsir sér þá í
því hversu hann byggir verk sitt
Sigfus Bjartmarsson
upp samkvæmt þeirri forskrift.
Málinu er beitt á allt annan hátt en
í daglegum orðaskiptum eða hefð-
bundnum skáldskap. Þetta er lokuð
ljóðlist. Lesandinn verður að hverfa
inn í heim Ijóðsins og lúta rökvísi
þess sjálfs. Og dæma síðan sam-
kvæmt því. Skáldið sýnist t.d.
leggja metnað sinn í að notast sem
minnst við hefðbundið líkingamál.
Þar að auki er Sigfús spar á orðin
enda þótt hann fari að vísu vítt og
breitt um svið málsins í orðavali,
allt frá málvöndunarstíl til daglegs
talmáls. Og andstæður (erp þær
ekki aðal skáldskapar?) kallar Sigf-
ús fram með þversögnum sem allt
eins geta kallast öfugmæli. Sem
sýnishorn má taka Leikið um lof-
orð, að mínu viti dæmigert fyrir
ljóðlist Sigfúsar:
að í loforði
sé alltaf eitthvað mikið
allavega
endalaus svikin
þetta var ekki svo lítil trú
og hverfandi
ómögulegur yndisleiki
andstæðu þeirra
og þvíumlíkt
vafðist um tungu og tönn
roðnandi við tilhtígsun
raðir mögulegra minninga
gesti á frumsýningu
lokanna
. Fyrir einu ljóðinu velur Sigfús
mottó eftir Megas. Kynlegt má það
þykja við fyrstu sýn, svo ólíkur sem
kveðskapur þeirra virðist þó vera
fljótt á litið. Þegar betur er að gáð
kunna þeir samt að eiga nokkuð
sameiginlegt.
Hætt er við að ljóð Sigfúsar
Bjartmarssonar höfði ekki til hvers
sem er. Þetta eru sérhæfð form sem
skírskota til skálda og annarra
áhugamanna fyrst og fremst. En
ekki þarf Án fjaðra að vera verri
fyrir það.
fnprum Okkur
Síwsw™rookka''
KAUPSTAÐUR
/VIIKLIG4RÐUR
ÍMJÓDDOG EDDUFELLI MARKAÐUR VIÐSUND ■ VESTURÍBÆ
ENGIHJALLA ■ MIÐVANGI
Bók um Árna Helga-
son í Stykkishólmi
ÚT ER komin hjá Æskunni bókin Árni í Hólminum - Engum líkur!,
æviþættir Árna Helgasonar í Stykkishólmi, fréttaritara Morgunblaðs-
ins og fyrrum sýsluskrifara og póstmeistara, en hann er einnig kunn-
ur sem gamanvísnahöfundur. Eðvarð Ingólfsson skráði.
Árni Helgason
Eðvarð Ingólfsson
I kynningu segir m.a.: „Árni
Helgason er sérstæð persóna og
engum líkur í bókstaflegri merkingu.
Þeir sem líta hann augum í fyrsta
sinn gleyma honum ekki eftir það.
Útlit hans og allt fas festist í minni.
Harin er einn af þeim sem er alltaf
að koma á óvart með skemmtilegum
tilsvörum, kveðskap og söng - en
samt er alvaran stutt undan.
í bókinni bregður Ámi upp mynd
af umhverfi sínu og samferðamönn-
um, lýsir dvöl sinni á Eskifirði og í
Stykkishólmi og glæðir frásagnimar
því lífi sem honum er einum lagið.“
Bókin er 229 blaðsíður, prentuð
í Prentsmiðjunni Odda hf. Kápu-
mynd tók Ragnar Th. Sigurðsson.
Almenna auglýsingastofan hf. ann-
aðist útlitsgerð. Útgefandi er Æsk-
an.
Rit Guðmundar Hjalta-
sonar um uppeldismál
FRJÁLST framtak hf. hefur gefið út bókina Um uppeldi eftir Guð-
mund Hjaltason (1853-1919). Dr. Bragi Jósefsson bjó bókina til prent-
unar og skrifaði inngangsorð og skýringar við texta.
í umsögn útgefanda segir m.a.:
Guðmundur Hjaltason var einn helsti
frumkvöðull alþýðumenntunar á ís-
landi og mikill baráttumaður fyrir
því að almenningur ætti kost á
menntun og skólagöngu. Guðmund-
ur fór til Noregs og Danmerkur og
stundaði þar nám við lýðháskóla.
Þegar hann kom heim aftur hóf
hann störf sem kennari og fyrirles-
ari og fór víða um land. Hann var
mikill uppeldisfrömuður og hafði
ákveðnar skoðanir á því hvernig
ætti' að ala upp börn og hvernig
kennarar ættu að bera sig að við
kennslu. Guðmundur lést árið 1919.
Dr. Bragi Jósefsson hefur rann-
sakað ritverk og kenningar Guð-
mundar Hjaltasonar. Gerir hann
grein fyrir þeim rannsóknum í inn-
gangi bókarinnar.
Um uppeldi er 130 blaðsíður.
Bókin er prentunnin í Prentstofu
G. Benediktssonar.