Morgunblaðið - 17.05.1991, Page 10

Morgunblaðið - 17.05.1991, Page 10
MQRGVNBBABID ■FÖgjPUPAGTO iÆyMAÍ 1)901 rio Gegnum þymigerðið Bókmenntir Jenna Jensdóttir Iðunn Steinsdóttir: Gegnum þyrni- gerðið. Káputeikningar: Búi Kristjánsson. Verðlaunabók Verðlaunasjóðs ís- ienskra barnabóka, Reykjavík 1991. Uthlutun úr verðlaunasjóði ís- lenskra barnabóka hefur verið árviss viðburður síðan sjóðurinn var stofn- aður fyrir sex árum. Stofnendur hans eru Vaka-Helga- fell og Ármann Kr. Einarsson ásamt flölskyldu. Verðlaunabókin hefur verið valin úr nokkrum fjölda hand- rita, sem borist hafa til keppninnar - og síðan gefin veglega út. Það er ótvírætt að með þessu hefur bókaút- gefandinn Ólafur Ragnarsson lyft barnabókum til meiri vegs og virð- ingar en áður var og ekki síst vakið sífellt athygli á, að nauðsynlegt er að gera miklar kröfur til þessarar bókmenntagreinar ekki síður en til annarra. Þessar verðlaunabækur eiga það allar sameiginlegt að efni þeirra er mannbætandi og í því felst virðing fyrir lífinu sjálfu og samskiptum mannsins við náttúruna og það sem í henni hrærist og lifir. Söguþræðir oft átakamiklir, þar sem raunsæi víkur stundum fyrir ævintýri þegar lengra er leitað í uppgjöri milli góðs og ills. En alltaf má draga af lærdóm þann sem raunveruleikinn einn getur staðfest. Fimm verðlaunahafar komu í fyrsta sinn með bók fram í sviðsljós- ið. En nú bregður svo við að sá sjötti, Iðunn Steinsdóttir, er kunnur rithöf- undur að fleiru en barnabókum þótt þær séu mest áberandi enda komnar á annan tug. Gegnum þyrnigerðið er sögð ævintýri, samt gerist hún í þeirri veröld mannsins sem við þekkjum, og atburðir hennar eru nöturlegur veruleiki í samtíð okkar. Dalurinn friðsæli sem allt í einu skiptist í austur- og vesturhluta með ógurlegu þyrnigerði, sem þéttist, kramdi og hækkaði þegar örvænting- arfullir búendur vesturhlutans reyndu að eyða því. Eigi var heldur hægt að eyðileggja rætur þymanna, þær spruttu með hraða niður og kvöldu og hijáðu. I Vestdalnum gekk lífið sinn gang. Þótt söngvar við varðelda á kvöldin hljóðnuðu komu söngvar ungling- anna sem uxu úr grasi og mundu lítið annað en þyrnigerðið. Það var Ellisif amma og hennar líkar sem báru sorgina í hjarta vegna náinna ástvina, sem lentu austan megin við þymigerðið. Og það var líka hún sem gaf ungum afkomendum þráð úr minningunni og gróðursetti í hugum þeirra fagrar vonir um endurkomu ættingjanna og ímyndaðra afkom- enda, sem urðu að veruleika í ungum hugum. Einlæg ást Ellisifjar ömmu vakti upp í vitund hennar vissu um að í Austdalnum ætti Jórekur sonur hennar litla stúlku sem yxi og dafn- aði líkt og ömmmustelpan Alfífa sem ólst upp við ömmuhné og eignaðist hlutdeild í þessum draumi veruleik- ans. í Austdalnum ríkti kúgarinn óg- urlegi Óþyrmir sem skipt hafði daln- um í tvennt með þymigerðinu. Tveir þjónar hans dugðu honum ásamt kynngi hans til þess að halda skelf- ingu lostnum íbúum Austdalsins í heljargreipum sem soltnir og klæða- litlir þræluðu langa daga til þess að Óþyrmir og hans lið gætu lifað í auði og allsnægtum. Höfundur gengur hreint til verks í átökunum milli góðs og ills. Bréfm sem náðu að komast milli eru veiga- mikill þáttur í því að sýna hugar- ástand fólksins beggja megin þyrni- gerðisins, viðbrögð þess og vænting- ar. Skyggni í mannraunir fímm barna ekkjumannsins Ávalda leiðir af sér mjög góða persónusköpun í viðbrögðum hans og snjalla notkun yfirskilvitlegra atburða sem raunar snerta aðra íbúa Austdalsins einnig. Og nú leitar höfundur á vit ævintýr- is. Spennandi, hrikalegt uppgjör milli góðs og ills sem varð Óþyrmi að bana. Þyrnigerðið var fallið - dalur- inn orðin sameign íbúanna á ný. En vandamál þeirra sem höfðu lif- Iðunn Steinsdóttir að áfram við eðlilegar kringumstæð- ur og hinna sem höfðu búið allslaus- ir við harðstjóm og hörmungar sýnd- ust ekki samrýmanleg til úrvinnslu. Þá lætur höfundur reyna á sterk- ustu persónuleika sögunnar og sann- ar hve langt er hægt að ná með skilningi og félagslegri samheldni. Með þessari sögu hefur höfundur náð lengst á ritferli sínum. Hun er næm á mannleg samskipti og ræktar með ungum lesendum sínum mikil- vægi góðvildar, heiðarleika og hrein- lyndis. Sögur hennar eru spennandi og beinskeyttar og málið á þeim hreint og lipurt. Bókin er vönduð í frágangi. Þung- búin kápumynd talar sínu máli. M-hátíð á Eyrarbakka Eyrarbakki. NOKKIR einstaklingar tóku sig saman og undurbjuggu samkomu sem þeir kölluðu Vorvöku á Eyrarbakka. Að sjálfsögðu var þetta M-hátíð, þó menntamálaáðuneytið ætti þar engan hlut að. Dagskrá vökunnar var mjög fjölbreytt. Kirkjukórinn söng nokkur lög og einnig kom fram tvöfaldur kvartett, tvær söng- konur sungu við góðar undir- tektir. Auk þessa fluttu tvær konur ljóð eftir Davíð Stefáns- son af mikilli list, kvæðamaður kvað lausavísur og þama voru einnig frumflutt kvæði, auk þess sem leikið var á hljóðfæri og sýndur var dans. Allir þeir sem fram komu á vökunni eru heimamenn, utan kvæðamað- urinn og gítarleikari ágætur sem fenginn var til aðstoðar frá Stokkseyri. Færri komust að en vildu og því var vakan endurtekin miðvikudaginn 8. maí við ekki síðri undirtektir en í fyrra sinnið. Þótti mönnum vel hafa til tekist, enda myndu sum at- riði vökunnar sóma sér hvar sem væri. - Oskar Morgunblaðið/Björn Blöndal Frá aðalfundi Sambands íslenskra hitaveitna í Stapa um síðustu helgi þar sem öryggismál í ljósi at- Iiurða siðasta vetrar voru í brennideplinum. Aðalfundur Sambands íslenskra hitaveítna: Oryggismál í brennidepli Keflavík. Eyrarbakki: íbúafjöldi eykst ekki þrátt fyrir gott atvinnuástand SAMBAND íslenskra hitaveitna iiélt aðalfund sinn í félagsheimil- inu Stapa fyrir skömmu og sóttu 115 fulltrúar frá flestum hita- veitum landsins fundinn. Að sögn Maríu J. Gunnarsdóttur, fram- kvæmdastjóra Sambandsins voru öryggismál eitt helsta umræðu- efnið á aðalfundinum. Sérstak- lega í ljósi atburða síðasta vetrar þegar margar veitur máttu búa við rafmagnsleysi um lengri eða skemmri tíma auk annarra erfið- leika, notendum veitnanna til ómældra óþæginda. Borgarfj örður: Sláturhús KB við Kljá- foss rifið é Kljáfoss. SLATURHÚS Kaupfélags Borg- firðinga við Kljáfoss hefur verið rifið, það var Þorvaldur Jónsson bóndi í Brekkukoti sem keypti húsið til niðurrifs þar sem það var orðið fyrir fyrirhugaðri vegagerð. Óprýði var af þessum byggingum og er þetta til mikilla bóta fyrir umhverfið. Grunnurinn verður fluttur í Reykjadalsá til að hefta landbrot við Reykholt. Bernhard María sagði að kannað hefði ver- ið hvernig veiturnar væru í stakk búnar til að mæta bilunum og einn- ig hefði verið reynt að meta hvort veiturnar eða hluti þeirra væri á hættusvæði, jarðskjálfta- eða snjó- flóðasvæði. Könnunin hefði leitt í ljós að hitaveiturnar væru almennt mjög vel settar með varahluti til viðgerðar og margar hefðu komið sér upp vararafstöðvum við borhol- ur til að tryggja reksturinn. Skórinn virtist helst kreppa að við öryggis- áætlanir, bæði innan veitnanna og tengslin við almannavarnir. María sagði að Jóhannes Zoega, fyrrverandi hitaveitustjóri í Reykja- vík, hefði gert athugun á hag- kvæmni þess að byggja rafkyntar hitaveitur á þeim svæðum sem ekki hefðu jarðvarma. Niðurstaða Jó- hannesar væri að í flestum tilfellum yrði mjög hagkvæmt að nota raf- magn eins og nú væri algengasta hitunaraðferðin á þessum svæðum landsins. Rafhitaveitur væru örugg- ar í rekstri og þægilegur húshitun- arkostur. Jakob Kristjánsson, lífefnafræð- ingur á Iðntæknistofnun, flutti er- indi á aðalfundinum en hann hefur um nokkurra ára skeið gert athug- un á bakteríum sem hafa kjörhita- stig 60-80 gráður á Celsíus. Þar kom fram að þessar bakteríur væru áhugaverðar bæði frá vísindalegu og hagnýtu sjónarmiði, t.d. væri hægt að vinna úr þeim hitaþolin ensým sem væru notuð til rann- sókna í iðnaði — og að íslendingar stæðu mjög framarlega í rannsókn- um á þessum hitaþolnu örverum. -BB MIKIL og góð atvinna hefur verið hér allt þetta ár og reyndar svo einnig í fyrra. Láta mun nærri að 40 til 50 manns sæki hingað vinnu úr öðrum byggðum. Meðal annars hafa verið hér í frystihúsi Bakka- fisks að staðaldri 6-8 Bretar og nær þrefalt fleiri Pólverjar, bæði konur og karlar. Þrátt fyrir þessa miklu atvinnu íjölgar íbúum ekki í þorpinu, er þó ekki því um að kenna að fjarlægðin til Reykjavíkur sé svo mikil, eins og víða er talað um í dreifbýlinu. Hér eru menn gjarnan búnir að líta yfir það helsta í Morgunblaðinu, áður en farið er til vinnu kl. 7 á morgnana. Vafalaust eru þá margir í henni Reykjavík sem enn hafa ekki fengið blaðið sitt. Satt að segjast undrast margir að ekki skuli fleiri nýta sér frelsi hinna dreifðu byggðar, eins og hér er til staðar, svo nærri Stór-Reykjavíkur- svæðinu. _ óskar. Leiðrétting í töflu um stofnhlutafé Evrópubank- ans, sem birtist með viðtali við Hall- dór J. Kristjánsson í viðskiptablaði í gær, urðu þau mistök að inn í listann yfir Evrópubandalagslöndin sem leggja bankanum til hlutafé hafði nafn íslands slæðst þar sem átti að standa írland. Glöggskyggnir muni þó hafa áttað sig á þessari misritun því að ísland er einnig tilgi-eint á réttum stað í listanum yfir önnur Evrópuríki. Er beðist velvirðingar á þessu. Fyrir þig og mig og alla hina eftirHermann Gunnarsson Það hefur aðeins komið fyrir undanfarin ár, að ég hef komið inn á heimili þitt, reynt að létta þér lundina eða kynna þig fyrir skemmtilegu og gefandi fólki. En í dag langar mig að spjalla við þig í öðrum tilgangi. Mér liggur svolítið á hjarta, sem kannski hefur líka hvflt á þfnu hjarta, þó þú hafir ekki mjög hátt um það. Ég á mér svolítið áhugamál og það er að stuðla að bættu mannlífi, jákvæðni og vellíðan jafnt ungra sem aldinna. En þar rekst ég oft á óboðinn gest semdeggur stein í götuna — Bakkus konung, sem ríkir af harðlyndi og eirir engu sem hann kem- ur klónum í. Þarf ég að segja meira? Þú þekkir örugg- lega handtökin hans: hvernig hann leggur líf einstakl- inga og fjölskyldna í rúst. Þú hefur horft á eftir mörgum, jafnvel á eftir þínum nánustu, í hendur hans. En þú hefur kannski líka endurheimt ástvini úr greipum hans og spurt þig: „Hvemig er þetta hægt?“ — Það er hægt þegar einstaklingurinn vill og fær stuðning þinn og minn og þeirra sem hafa helgað líf sitt og krafta baráttunni gegn öllum vfmuefnum. Og við getum öll verið með. Núna, nákvæmlega núna, gerum við það best með því að styðja SÁA í fjáröfluninni vegna nýju eftirmeðferðarstöðvarinnar, sem á að byggja fyrir þig og mig, fyrir þá sem okk- ur eru kærir. Ertu með? Þakka þér fyrir - og hitt- umst hress (svona ekkert stress) með álfínn frá SÁÁ í barminum! Höfundur starfnr að dagskrárgerð hjú Sjónvarpinu. Hermann Gunnarsson

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.