Morgunblaðið - 04.06.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. JUNI 1991
Deilu um endurgreiðslu vegna
tannréttinga verður að leysa
eftír Árna Þórðarson
Allt frá því að ný lög um endur-
greiðslu kostnaðar vegna tannn-
réttinga tóku gildi í byijun árs
1990 hafa tannréttingalæknar og
heilbrigðisyfirvöld deilt um fram-
kvæmd laganna. Deilan snýst um
það hvort faglegar forsendur séu
fyrir flokkun tannréttinga, hver
eigi að flokka, og hvernig að því
skuli staðið. Ekki sér fyrir endann
á þessari deilu, og hafa síðustu
aðgerðir heilbrigðisyfirvalda síst
aukið bjartsýni manna á að lausn
sé í nánd.
Ný lög tóku gildi í lok árs 1989,
þar sem kveðið er á um að flokka
skuli tannréttingasjúklinga í end-
urgreiðsluhópa eftir magni og
umfangi skekkjunnar. Með þessu
áttu að sparast miklir ijármunir,
því flutningsmenn laganna töldu
að stór hluti tannréttingasjúklinga
væri í „pjatt“-tannréttingum og
myndi *því falla út úr endur-
greiðslukerfinu. Hugmyndin að
þessum flokkunarreglum er ættuð
frá Noregi, en Norðmenn voru til
skamms tíma eina þjóðin í veröld-
inni þar sem þessari aðferð er beitt
til að ákvarða endurgreiðsluhlut-
fall vegna tannréttingakostnaðar,
eða þar til Islendingar bættust í
hópinn.
Rúmt ár leið frá gildistöku lag-
anna og þar til reglugerð sá loks
dagsins ljós, en hún var undirrituð
31. janúar 1991. í reglugerðinni
er kveðið á um 4 endurgreiðslu-
flokka. Sjúklingar sem lenda í 1.
flokki fá allan eða mestallan kostn-
að endurgreiddan, í 2. flokki er
greiddur helmingur kostnaðar,
35% í þeim þriðja en sjúklingar sem
lenda í 4. flokki fá ekkert endur-
greitt.
Hver á að flokka?
Það var svo í byijun apríl sl. sem
heita átti að samkomulag hefði
náðst um framkvæmd laganna, er
skrifað var undir nýjan samning
milli Tannlæknafélagsins og
Tryggingastofnunar ríkisins (TR),
en í samningi þessum var m.a.
kveðið á um að eyðublað, flokkun-
arblað, sem fylgdi samningnum,
skyldi notað þegar sótt væri um
endurgreiðslu fyrir tannréttinga-
sjúklinga. Eyðublað þetta var lagt
fram einhliða af hálfu TR og varð
strax deiluefni, einkum vegna þess
að með því að fylla út flokkunar-
reiti blaðsins tekur tannlæknir að
sér flokkun í endurgreiðsluhópa
fyrir TR. Skýrt var þó tekið fram
í samningnum að TR tæki að sér
flokkun tannréttingasjúklinga, og
að tannlæknar væru ekki skyldug-
ir til að fýlla út flokkunarreiti eyðu-
blaðsins. Þetta töldu tannréttinga-
læknar höfuðatriði, því bæði erum
við í grundvallaratriðum mótfallin
þeim mismunun og því óréttlæti
sem flokkunin hefur í för með sér
og teljum það auk heldur ekki í
okkar verkahring að deila út pen-
ingum hins opinbera til sjúklinga
okkar eftir forsendum sem við telj-
um faglega út í hött. Þessi var
hins vegar ekki skiiningur trygg-
ingayfirtannlæknis, sem degi síðar
túlkaði samninginn þannig að
tannlæknar myndu í langflestum
tilvikum fylla út umrætt flokkun-
arblað. Það er skemmst frá að
segja, að tannréttingalæknar gátu
ekki sæst á að nota umrætt eyðu-
blað undir þessum kringumstæð-
um og gerðust því ekki aðilar að
þessum samningi TFÍ og TR.
Slegist um millimetra
Víkjum nánar að fyrrnefndu
eyðublaði. Sjúklingur sem mælist
með 9 mm yfirbit fer samkvæmt
flokkunarblaðinu í 3. flokk (35%
endurgreiðsla), en sjúklingur sem
mælist með 10 mm yfirbit í 2. flokk
(50% endurgreiðsla). Þama eru
reglurnar ákaflega skýrar, þó að
við tannréttingalæknar skiljum
ekki hvemig þessi mörk em fundin
og hvaða faglegar forsendur liggja
þar að baki.
Öllu óljósari verður flokkunin
þegar kemur að því að meta tann-
þröng, því á framhlið eyðublaðsins
fer umsækjandi sem greinist með
„hóflega“ tannþröng beint út í
kuldann — þ.e. í núll-hópinn.
Hvergi er um það getið hver mun-
ur er á „hóflegri" og „umtals-
verðri“ tannþröng.
Skv. flokkunarblaðinu fara allir
umsækjendur sem greinast með
„væga tannskekkju, sem leitthefur
til áleitinna huglægra einkenna um
vanhæfni“ í 3. flokk, þ.e. 35% end-
urgreiðsluhópinn. Má því með
sanni segja, að ef umsækjandi
lendir ekki í einhveijum hinna
þriggja endurgreiðsluflokka vegna
tann- eða bitskekkju samkvæmt
hinum nýju flokkunarreglum, þá
em nokkrar líkur á að hann lendi
samt í flokki 3 vegna „áleitinna
huglægra einkenna um vanhæfni",
en slík einkenni er erfitt að mæla
og því ljóst, að umsækjandi hlýtur
þar að eiga síðasta orðið. Allt bend-
ir því til að þeir umsækjendur verði
fáir, sem lenda í núllflokknum, og
er þá útséð um þann stórkostlega
sparnað sem lagasmiðir lofuðu að
þessar breytingar hefðu í för með
sér.
Hvað vinnst með flokkun?
Af framansögðu má ætla, að sá
hópur umsækjenda verði æði stór
þar sem handahófskennt mat muni
ráða úrslitum um hvar í flokki við-
komandi lendir. Einkum á þetta
við um mörkin milli 2. og 3. flokks.
sbr. fyrrnefnt dæmi um 9 mm eða
10 mm yfírbit, og 3. og 4. flokks,
sbr. dæmið um umtalsverða eða
hóflega tannþröng. Tryggingayfír-
tannlæknir er því ekki öfundsverð-
ur af hlutskipti sínu, því hann mun
augljóslega verða fyrir miklum
þiýstingi frá sjúklingum og/eða
forráðamönnum við ákvörðun á
endurgreiðsluhlutfalli. Skýrir þetta
kannski að hluta lítinn áhuga hans
og stofnunarinnar á að sjá um
flokkunina. Þess ber þó að geta
að „umsækjanda er heimilt að
skjóta úrskurði tryggingayfírtann-
læknis til tryggingaráðs, telji hann
mat hans á endurgreiðslu fyrir
umsókn sinni ekki falla að reglum
um flokkun á tannskekkju eða
gæslu hans á máli sínu ábótavant"
svo vitnað sé orðrétt í ábendingar
Árni Þórðarson
„Lánleysi þeirra emb-
ættismanna, sem upp-
haflega stóðu að téðum
flokkunarlögum og
undirbjuggu samþykkt
þeirra á Alþingi í lok
árs 1989, með upplýs-
ingum sem flestar eða
allar reyndust vera
rangar, er fáheyrt.“
aftan á flokkunarblaðinu. Er þess
að vænta að tryggingaráði verði
ekki skotaskuld úr að kveða upp
úrskurð um flokkun þegar upp
koma vafaatriði, t.d. um það hvort
„huglæg einkenni umsækjanda um
vanhæfni" réttlætti aðstoð sjúkra-
trygginga. Hætt er við að slík til-
vik verði mörg í framtíðinni ef regl-
ur þessar ná fram að ganga.
Mjólkin er ein kalkríkasta fæða sem við neytum að jafnaði. Hún er einnig auðug af próteini, fosfóri, ýmsum B-vítamínur