Morgunblaðið - 21.12.1991, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1991
57
Fatnaður
Það er ekki víst að fólk geri sér
almennt grein fyrir því hversu góð
föt skipta miklu máli, ef reiðhjól er
notað árið um kring. Fötin þurfa að
halda vatni og vindi, vera létt og
geta „andað“. Það eru til ýmiss kon-
ar efni á markaði í dag, en þekktast
þeirra er líklega GORE-TEX. Þessi
efni eru fremur dýr og kosta flíkur
úr þessum efnum ekki undir 10 þús.
krónum. Samt sem áður getur það
skipt sköpum að búa sig rétt í hjól-
reiðar. Það skal þó tekið fram, að
menn svitna í þessum fötum við
mikla áreynslu. Það sem gerir þessi
föt frábrugðin öðrum fötum, t.d. úr
næloni, er að menn þorna fyrr ef
þeir svitna. Sumir kannast við það
að blotna fyrst og fremst af svita í
hefðbundnum regngalla, og því
skiptir miklu máli að vanda valið á
fataefnunum. En það eru ekki aðeins
efnin, sem skipta máli, það er líka
hönnunin á flíkinni. Sumar flíkur
hafa loftraufar á bakinu. Það er góð
hönnun því að þá kemur loft inn að
framan, leikur um líkamann og
kemst út að aftan. Það er ekki nema
í verstu veðrum sem betra er að
vera í algerlega lokuðum flíkum.
Flesta daga ársins er veðurfar svo
gott, að það nægir að hafa vindheld
efni aðeins á framanverðum líkam-
anum og yfir axlirnar.
Næst líkamanum er mjög gott að
vera í „polarfleece-“ eða ullarflíkum.
Þau halda eiginleikum sínum, þó svo
að þau blotni. Varist bómullarefni.
Það er ekki aðeins að þau þorna
seint heldur er nær því ógerningur
að þvo fötin svo að svitalykt fari úr
þeim. Best er að velja föt sem þvinga
ekki, en leggjast þó að líkamanum,
svo að þau taki á sig sem minnstan
vind. Af þessum sökum eru skokk-
gallar yfirleitt ekki góðir til hjólreiða.
Eitt er það, sem hver maður ætti
að eiga sem ætlar sér að hjóla árið
um kring. Það eru legghlífar, sem
hlífa skóm og leggjum að fram-
anverðu. Þær taka við óhreinindum
og bleytu sem skvettist frá framhjól-
inu. Þessar legghlífar er ekki unnt
að fá hér á landi en það gerir ekki
til því að lítið mál er að sníða þær
sjálf(ur). Efnið í þessar hlífar er
unnt að fá í Seglagerðinni Ægi og
er þunnt PVC. Legghlífarnar eru
bundnar um leggina með teygjum
eða áfestum „velcro“-lásum (fransk-
ur rennilás). Þessar hlífar má svo
hafa með sér í lítilli hnakktösku og
grípa til þeirra þegar bleyta er á
götum.
Nú má fá hjólreiðaskó í nær öllum
reiðhjólaverslunum og góðum sport-
vöruverslunum. Þessir skór líkjast
léttum gönguskóm nema þeir hafa
rauf fyrir hásinina, sem gefur aukinn
sveigjanleika um ökklann. Undanf-
arin misseri hefur úrval hjólreiða-
fatnaðar verið að aukast. Nú má fá
hjólreiðafatnað frá KarrimOr og
Löffner í Skátabúðinni, Castelli í
Markinu, Frank Shorter í GÁP og
síðar mun Örninn fá fatnað frá
TREK.
Sumir segjast ekki geta verið í
hjólreiðafatnaði í vinnunni og geti
því ekki hjólað til vinnu. Þeir ættu
þó að athuga hvort ekki sé mögu-
leiki á að hafa fataskipti á vinnu-
stað. Það er öllum til bóta að nota
önnur farartæki en einkabílinn til
að koma sér á milli staða, það er
til alls að vinna. Þettá er fremúr
spurningin um að þora að skipta um
lífsstíl og láta skynsemina ráða.
Ýmsir möguleikar
Þeir sem hafa meiri áhuga á að
nota reiðhjólið til leiks ættu að hafa
hjól sín brettalaus og sem léttust.
Ef hjólin eru brettalaus, er miklu
auðveldara að skjótast í gegnum
djúpa skafla. Það er fátt skemmti-
legra en að slást við blindbyl þá
daga sem bílar sitja fastir úti um
allan bæ, sjálfum sér og öðrum til
skapraunar. I ráun ætti fremur að
kyrrsetja einkabílinn yfir vetrar-
mánuðina. Það er í raun óeðlilegt
að þvælast í ófærðinni með bíl sem
vegur u.þ.b. eitt til tvö tonn þegar
hægt er að ferðast á 13 kg reið-
hjóli. En hvað um það, það þurfa
allir að vera svo „tæknilegir" í dag.
Nú má fá nagladekk á fjallahjól.
Þau fást í GÁP, Fálkanum og Ern-
inum og bjóða þessar verslanir hver
sína gerð. Þó að nagladekk séu ekki
vel séð undir bílum, má búast við
að malbikið fari ekki eins illa þegar
reiðhjól á í hlut. Sumir hafa búið til
sín eigin nagladekk með skrúfum,
en þau hafa ekki enst lengi.
Sumir vilja frekar vera á grófum
dekkjum. Þau þurfa að hafa gott
grip sem og hliðargrip og hreinsa
sig sjálf. Þar er auðvelt að mæla
með dekkjum eins og Panaracer
Smoke 2,1. Segja má að á þeim sé
hreinlega bannað að vera á malbiki.
Svo má nýta sér þekkingu þeirra
sem valta um stræti og íjöll á sínum
„sálarkreppujeppum" og verða sér
úti um belgmikil dekk. Hér hefur
verið unnt að fá 2,5 tommu „Spec-
ialized GC Extreme“ og síðar verða
kannski fáanleg 2,6 tommu Fisher
Beartrax-dekk. Þegar dekkin eru
orðin svona breið, verða gjarðir líka
að vera breiðar, yfír 25 mm, svo að
hleypa megi lofti úr dekkjunum og
hjóla á loftlitlum dekkjum. Breiðar
gjarðir koma líka í veg fyrir að dekk
fari af felgunni. Þessi útfærsla er
þó ekki alveg gallalaus því að flest
dekk eru svokölluð „skinwall", eða
með þunnum hliðum til að létta þau.
Ef lengi er hjólað á loftlitlum dekkj-
um er hætta á að gjarðirnar skeri
hliðar dekkjanna. Nokkrir framleið-
endur eru þó farnir að bjóða svoköll-
uð „blackwall“-dekk- með gúmmíhúð
á hliðunum, en þar er líka töluverð-
ur þyngdarmunur.
Oryggismál
Það hjólar enginn hjólreiðamaður
að vetri til án þess að hafa ljós á
hjóli sínu. Það má segja að tæknin
hafi rutt sér braut á þessu sviði sem
öðrum. Ef svo fer sem horfir, mun
dínamórinn heyra sögunni til. Þó
hafa þeir verið að batna undanfarin
ár með betri nýtni og endingu. Með
tilkomu „skinwall“-dekkja hafa litlir
hlaðanlegir geymar og halogen-ljós
orðið vinsæl. Nú er unnt að fá 12
volta kerfi með 30 watta halogen-
ljósum með háum og lágum geisla.
Reyndar er ekki hægt að fá þennan
búnað hér á landi en hann fæst í
Bandaríkjunum. Úrval ljósa er þó
stöðugt að aukast hér á landi. T.d.
er nú hægt að fá 2,4 watta halogen-
ljós með 6 volta 4 Ah-rafgeymi.
Þetta ljós getur enst í 4 til 6 tíma.
Ljósmagnið frá þessu ljósi nægir til
að halda éðlilegum hraða á slæmum
malarvegi. Þeir sem vilja hins vegar
smíða sér svona Ijós með hleðslu-
tæki, eiga ýmsa kosti. Vandamálið
er hins vegar það að 6 volta halogen-
perur eru nánast ófáanlegar hér á
landi.
Nú er komin á markaðinn ný
tegund ljósa sem fá rafmagn úr
tveimur rafhlöðum af AA-stærð.
Ljós þessi byggjast á blikkandi
ljósadíóðum og endast rafhlöðurnar
í u.þ.b. 200 til 300 klukkustundir.
Það er ekki nóg að þau gefi frá sér
ljós heldur eru þau líka glitaugu, sem
fást í þremur litum. Þessi ljós má
hengja á hjólið eða utan á fötin. Því
henta þau einnig hestamönnum,
skokkurum, vegavinnumönnum og
fleirum. Þó þessi ljós blindi ekki bíl-
stjóra ættu þó allir að taka eftir
þeim í notkun.
Hjálmanotkun eykst sem betur
fer. Það hefur sannast að alvarlegum
slysum á reiðhjólamönnuni fækkar.
Um 80% slysa á reiðhjólamönnum
eru höfuðáverkar, svo að til mikils
er að vinna. Margir hafa ekki viljað
nota hjálm útlitsins vegna, en það
skal tekið fram að notkun hjálma
er að verða að tísku. í raun er lífið
meira virði en hégómaskapur.
ÍFHK
íslenski fjallahjólaklúbburinn hef-
ur -verið starfræktur undanfarna
mánuði. Hann hefur haldið kappleiki
og farið í helgarferðir. Þeir sem
áhuga hafa á fjallahjólum og reið-
hjólanotkun almennt, ættu endilega
að láta skrá sig í næstu reiðhjóla-
verslun. í stuttu máli sagt vill klúbb-
urinn ná fólki saman, sem áhuga
hefur á að bættri hjólreiðamenningu,
ferðalögum, kappleikjum og einfald-
lega að kynnast öðru fólki með sömu
áhugamál. Sem stendur heldur klúb-
burinn ekki reglulega fundi en þeir
hafa verið auglýstir í reiðhjólaversl-
unum. Allir þeir, sem áhuga hafa á
einhveiju starfi innan klúbbsins,
hvort sem þeir búa úti á landi eða
í Reykjavík, eru eindregið beðnir um
að hafa samband við reiðhjóla-
verslanirnar í Reykjavík.
Höfundur er áhugamaður um
lyólreiðar.
Sárindi og „sölu-
aukningarverðlaim“
eftir Þorvald
Ragnarsson
Þekktur leikhúsmaður og menn-
ingarfrömuður, Sveinn Einarsson,
skrifaði kostulega grein, sem birt-
ist í Morgunblaðinu 11. desember
sl. um verðlaun og sölumennsku,
þar sem hann sér ástæðu til þess
að opinbera óánægju sína, sárindi
og gremju með tilnefningar til
hinna íslensku bókmenntaverð-
launa 1991. Ástæðan: Bók hans
„íslensk leiklist 1“ var ekki á með-
al þeirra fræðirita, sem tilnefnd
voru. En ekki virðist Sveinn hafa
mikið álit á þeim verðlaunum, sem
hann telur þó ástæðu til að harma
að hafa ekki verið tilnefndur til:
„Þetta eru ekki bókmenntaverð-
laun heldur söluaukningarverðlaun
og auglýsingamennska.“
Það er eins og mig rámi í gamla
dæmisögu um eitthvað svipað, var
það ekki Esóp: Um refinn, sem
sannfærðist um að vínberin, sem
honum hafði mistekist að ná, væru
hvort sem er súr. Eitt var það þó
að mig minnir, sem refurinn hafði
umfram Svein; hann lét það vera
að kenna öðrum um ófarirnar.
En mannlegt eðli lætur ekki að
sér hæða. í tilviki Sveins var það
víst útgefandinn, sem hafði ekki
sinnu eða löngun til að leggja
frumheijaverkið fram og klúðraði
þar af leiðandi dálítið einkennilegri
upphefð, sem Sveinn átti ef til vill
í vændum: Sem sagt þeirri að
hljóta verðlaun, sem honum þykja
ekki bara nauðaómerkileg heldur
raunar einnig þess eðlis, að forseti
Islands ætti alls ekki að ljá þeim lið!
Það er alveg hárrétt hjá Sveini
Þorvaldur Ragnarsson
„að það upphefur mann enginn né
niðurlægir nema maður sjálfur“.
Höfundur er lögmaður í
Reykjavík.
PH-80
KVARTKÚLA
epol
■ Faxafeni 7
sími 687733
PANTHELLA
DISKOS
öpið laugardag 10-22. Suniuidag 13—18