Morgunblaðið - 21.12.1991, Blaðsíða 63

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1991
63
Hvernig’
eftir Garðar
Björgvinsson
Það er vaxandi skilningur á því
að hægt er að hjálpa' fólki með fjár-
mál heimilanna.
Hveijum á að hjálpa? Hvetjum er
hægt að hjálpa og hverskonar hjálp
þarf hver fyrir sig? Þessum spurning-
um vil ég rcyna að svara. Áður en
ég svara þeim vil ég reyna að skil-
greina hugtakið greiðsluerfiðleikar.
Þeir sem aldrei ná þeirri stöðu að
það er enginn ógreiddur gíróseðill í
skúffunni eftir mánaðamótin eiga í
greiðsluerfiðleikum. Hvort upphæðin
sem við þannig erum að velta frá
mánuði til mánaðar er há eða lág
skiptir ekki höfuðmáli. Það skiptir
meira máii að mínu mati að við virð-
umst ekki kunna að taka á okkar
málum þannig að jafnvægi ríki.
Mánuðir eru misjafnlega erfiðir
og það getur því komið fyrir alla að
dragast aftur úr með greiðslur. Öðru
hvoru næst þó sú staða að þ_að er
enginn ógreiddur reikningur. Ég vil
setja alla sem þannig er ástatt um
í einn hóp og segja að þeir séu í jafn-
vægi. Jafnvægiskúnstin er erfið og
fólk er dálítið óöruggt. Annar hópur
er þannig að þar er fólk í skuldasöfn-
un. Það er að kaupa fasteign, innbú
og það sem það telur sig þurfa. Þessi
hópur er ekki enn farinn að taka
afleiðingum gerða sinna. Þriðji hóp-
urinn er sá hópur sem er að taka
afieiðingunum af skuidasöfnuninni
og er að reyna að koma sér í jafn-
vægi. Skuldirnar eru þarna og það
er ekki verið að bæta við þær. Það
er verið að reyna að koma því þann-
ig fyrir að hægt sé að standa í skil-
um. Þessi hópur er oft árum saman
að beijast við þetta án þess nokkurn
tímann að komast í jafnvægi.
Hvetjar eru þá þær leiðir sem við
eigum til að hjálpa fólki í greiðsluerf-
iðleikum? Leiðirnar eru að mínu
mati þær að þeim hópi sem er í skuld-
er hægt að hjálpa?
asöfnun þarf að veita aðhald og
reyna þannig að tryggja að fólk fari
ekki fram úr sjálfu sér. Það er hægt
að bjóða fræðslu og það er hægt að
segja fólki að fara varlega. Sumir
eru í eðli sínu varkárir og fara aldr-
ei uppfyrir það sem þeir geta. Aðrir
horfa kannski meira á þarfir en getu
og fara því fram úr sjálfum sér. Það
er mín reynsla að það er erfitt að
fá þetta fólk til þess að þiggja fræðsl-
una. Það þiggur hana ekki fyrr en
það er tilbúið til að taka afleiðingun-
um, fyrr en það er tilbúið til að vinna.
í næsta hópi er fólk sem er tilbúið
til að vinna og gera allt sem í þeirra
valdi stendur til þess að komast í
jafnvægi. Það kann hinsvegar ekki
leiðina og á þess vegna árum saman
í basii. Þessu fólki getum við hjálpað
í jafnvægi með því að veita því
fræðslu sem þannig er upp byggð
að samhliða vinnur það í sínum fjár-
málum.
Hafi skuldasöfnunin verið það
mikil að fræðsluþátturinn einn er
ekki nóg. Tökum dæmi um mann sem
veit nákvæmlega við hvað hann er
að slást og hvað hann sjálfur getur
gert í því. Það sem hann getur gert
er ekki nóg. Greiðslubyrðin er meiri
en greiðslugetan og vanskil safnast
upp. I þannig dæmum þurfum við
að geta boðið upp á aðstoð í formi
skuidbreytingar eða greiðsluerfið-
leikaláns.
í þriðja hópnum er fólk í jafn-
vægi. Þar er hægt að bjóða upp á
fræðslu sem myndi auðvelda fólki
að halda jafnvæginu.
Það er mín reynsla að bankar og
aðrar lánastofnanir eru alltaf tilbún-
ar til þess að setjast niður með hveij-
um og einum og finna lausn á hans
vanda. Til þess að banki geti gert
það þarf viðkomandi að vita hver
vandinn er, vita hvað hann getur,
hver greiðslugetan er. Vita hvaða
leiðir hann vill fara út úr vandanum.
Þegar spilin eru lögð þannig á borð-
ið er bankinn alltaf tilbúinn til að
„Kennum fólki að skoða
sinn vanda, að vinna sig
út úr honum og biðja
um hjálp.“
hjálpa. Ef fólk hinsvegar kemur inn
í bankann án þess að leggja spilin á
borðið, ef fólk kemur eingöngu og
biður um einhveija upphæð að láni
án þess að vitað sé til hvers lánið
er ætlað eða hvott einhver greiðslu-
geta sé fyrir hendi og án þess að
vitað sé hvort lánið sé raunveruleg
hjálp við vandanum, þá eim bankar
oft tregir til.
Þess vegna segi ég: Kennum fólki
að skoða sinn vanda, að vinna sig
út úr honum og biðja um hjálp. Þann-
ig að þegar farið er í bankann til
þess að leita leiða út úr vandanum,
þá er spurningin ekki um það að
biðja um eitthvert lán. Heldur er
verið að biðja um hjálp í ákveðnum
vanda. Þannig að bankinn eigi mögu-
leika á að taka afstöðu til vandans
og skoða hvaða leiðir mögulegar eru
til þess að leysa hann.
Hver á að veita þessa fræðslu og
þessa aðstoð? Það eru ýmsir aðilar
í þjóðfélaginu sem gera sér grein
fyrir því að það er brýn þörf á að
þessi aðstoð sé til staðar. Neytenda-
samtökin hafa lýst yfir sínum vilja
til þess að koma henni á laggimar.
Sjálfur er ég að reyna að veita þessa
aðstoð ásamt ýmsum öðrum aðilum
úti í bæ. Vandamálið í þessu eins
og svo mörgu öðru er ijármögnun.
Ég ætla ekki á þessu stigi að koma
með hugmyndir um möguleika í því
sambandi. En ég vil biðja alla að
hugleiða það hvort við ætlum að
veita þessa hjálp eða hvort við ætlum
að leyfa fólki að vera villuráfandi í
myrkrinu.
Höfundur er ráðgjafi fyrir fólk í
greiðsluerfiðleikum.
Skíðapakkar
Barnaskíðapakkar fró
kr. 12.760.- stgr.
Unglingaskíðapakkar frá
kr. 14.990.- stgr.
Gönguskíðapakkar f rá
kr. 13.600.-stgr.
Tökum notað upp í nýtt!
SPORT|
MARKAÐURINN
í Skeifunni 7 HÚSI J.P. INNRÉTTINGA.
Máls og menningar Laugave;
Kl. 14-16 áritar Stefán J. Hafstein bókina
GUÐIRNIR ERU
GEGGJAÐIR
Kl. 16-18 áritar
Guðmundur Andri Thorsson bókina
ÍSLENSKI
DRAUMURINN
Bókabúð
. MALS & MENNINGAR.
LAUGAVEG118, SÍMI24240
Sendum einnig árituð eintðk í póstkröfu.