Morgunblaðið - 22.04.1992, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. APRÍL 1992
Minninsr:
_____g-
Guðlaug Jónsdóttir
Fædd 2. mars 1910
Dáin 9. apríl 1992
Amma er hætt að segja sögu,
sögu er fræddi bömin hljóð,
og afi að kenna brag og bögu,
bögu fagra um land og þjóð.
(Jak. Jónasson)
Það má víst með sanni segja að
þetta sé nú hin liðna tíð; afí Sigur-
björn lést fyrir tæpum átján ámm
og nú þann 9. apríl sl. fór hún
amma Lauga til fundar við ástvini
handan.
Amma Lauga var búin að vera
mikið veik en svo þegar allt í einu
er klippt á þessa tilveru bregður
manni; amma horfin. Manni fínnst
eins og amma eigi alltaf að vera
til staðar. Amma hefur jú alltaf
verið til staðar. Amma var fasti
punkturinn í tilverunni og hvernig
getur hann horfíð? Amma var alltaf
þarna fyrir okkur, amma gaf okkur
alltaf af sjálfri sér, amma var eitt-
hvað svo sjálfsagður hlutur. Þannig
þekkti maður ömmu.
En svo þegar amma, amma
Lauga er horfin, þá situr maður
eftir og spyr sig: En hvemig mann-
eskja var hún Lauga sem svo síðar
varð amma? Amma er jú hlutverk
sem kemur á eftir svo mörgu öðru
og seinna en svo margt annað, á
undan var önnur manneskja með
áhugamál, skoðanir og tilfínningar
sem ömmubörn þekktu ekki, maður
þekkti bara hina óeigingjörnu, gjöf-
Gengin er góð kona, Guðlaug
Pétursdóttir.
Fyrstu kynni mín af þessari sér-
stöku konu voru þegar ég heimsótti
verksmiðju Ó. Johnson & Kaaber
átta ára gamall, skömmu áður en
ég fluttist vestur um haf. Hugfang-
inn horfði á stórar vélar framleiða
ilmsterkan kaffíbæti, sem ég hygg
Okkur setti hljóð þegar okkur
barst sú harmafregn að Ema hefði
kvatt þennan táradal er við nefnum
jörð.
Við minnumst hennar með sökn-
uði og þökkum algóðum Guði fyrir
þann heiður að fá að kynnast henni
og vera henni samferða á göngunni
miklu sem leiða á okkur til aukins
þroska gegnum kærleiksboðorð
Krists.
Hveijum hafði komið í hug að
dagurinn í dag gæti verið hin síð-
asta kvöldmáltíð.
Erna var góðhjörtuð og viljasterk
kona, þrátt fyrir hjólastólinn var hún
giaðvær og jákvæð. Hún fékk okkur
oft til að hugsa þá hugsun „að hafa
ávallt gaman af því sem við erum
að gera en ekki aðeins gera það sem
er gaman að gera“. Þetta kann að
hljóma ankannalega, en ekki ef
þessi orð era hugsuð á enda. Getur
verið að það sem okkur fínnst leiðin-
legt að gera, getur verið að sá sem
er í hjólastól vildi gera í okkar spor-
um. Þannig vann Ema mannbæt-
ulu og vinalegu hlið hennar Laugu
ömmu. Ó hve það er gott að þiggja,
sérstaklega af konu sem fannst svo
gott að gefa.
Amma Lauga hafði mjög gaman
af lestri og þyrsti í alls kyns fróð-
leik. Hún kenndi okkur fyrstu bæn-
irnar og sá til þess að þeim yrði
ekki gleymt. Hún byrjaði snemma
eða um sextán ára að skrifa vísur
í stílabækur, vísur sem sýna svo
glöggt hversu þenkjandi hún var
og hvað henni var efst í huga.
Núna eru það þessar vísur sem
færa okkur nær henni og við fáum
tækifæri til að kynnast henni bet-
ur. En þannig hugsaði amma:
Ég má ekki hata,
er það lítili vandi,
raun er meiri að rata
rétt að kærleikslandi.
Af því að ég á að kunna
alla að gjöra að vinum,
ekki má ég unna
einum meir en hinum.
(Herdís og Óiína Andrésd.)
Speki þessi er dæmigerð fyrir
ömmu Laugu, en hún hugsaði líka:
Lifðu til að lýsa og fræða,
lifðu til að þerra tárin,
lifðu til að líkna og græða,
lifðu til að mýkja sárin.
Lifðu í dýrstum lukku blóma,
lifðu fijáis á sléttum vegi,
lifðu þér til láns og sóma,
lifðu sæl að hinsta degi.
að flestir sem komnir eru yfír miðj-
an aldur muni eftir. Leiðsögumaður
minn um þessa undraveröld tækja
og framandi hráefnis var kona sem
stolt sýndi litla drengnum starfs-
vettvang sinn og framleiðsluna sem
þar átti sér stað. Það var Guðlaug
Pétursdóttir. Hún kunni líka á böm,
og vissi hvað þeim þótti gaman að
sjá og skoða og eftir þessi fyrstu
kynni fannst mér að ég hafa eign-
ast góða vinkonu. Minningin um
andi starf þeim sem vildu meðtaka
boðskap hennar.
Sama er að segja um Elísabetu,
dóttur hennar, sem var móður sinni
ómetanleg hjálparhella og á hrós
skilið fyrir fórnfýsi og óeigingjarna
hjálpsemi. Hún skynjaði ófulikom-
leikann en kærleikurinn og góðgirn-
in krýndi hana þá skynsemi að hún
endurgait hann með skyldunni að
heiðra móður sína og elska hana
eins og sjálfa sig. Göfugri hugsjón
er varla hægt að rækta með sér.
Við vottum Elísabetu og skyld-
fólki Emu okkar dýpstu samúð og
lifum í voninni um að æðra líf taki
við að loknu þessu og að algóður
Guð styrki þau í sorginni.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskiinaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
(V. Briem)
Fjölskyldan á Revnimel 47.
Sá sem lifir með þessa visku að
leiðarljósi hlýtur að hafa skilning á
hvernig okkur ber að haga okkur
í jarðnesku lífí voru, gagnvart sjálf-
um okkur og öðrum. Náungakær-
leikurinn er svo mikilvægur og dýr-
mætur. „Þú skalt elska náunga þinn
eins og sjálfan þig“ og „eigi skaltu
þú gjöra öðram það sem að þú vilt
ekki að aðrir gjöri yður“. Þannig
kenndi amma okkur að hugsa og
þannig hefur hún hugsað sjálf. Hún
hugsaði reyndar aldrei upphátt, en
hún var alltaf að hugsa, hugsa um
aðra og nú er komið að okkur að
hugsa. Að hugsa til hennar, um
hana og þakka henni fyrir að hafa
verið amman sem leiddi okkur í
sannleikann um marga þá leyndar-
dóma sem lífið býr yfír þegar mað-
ur er krakki og amma er eitthvað
mitt á milli guðs og mömmu.
Hvíldin var henni kærkomin, þeir
hvíla svo margir handan er henni
voru kærkomnir.
Þó að fomu björgin brotni,
bili himinn og þorni’ upp mar,
allar sortni sólimar,
aldrei deyr, þótt allt um þrotni,
endurminning þess sem var.
(Grímur Thomsen)
Margeirsdætur.
Þessa dagana er í hugum okkar
bæði sorg og gleði. Sorg, vegna
aðskilnaðar við yndislega konu sem
reyndist okkur öllum svo vel og
hafði faðm sem umvafið gat okkur
öll, og jafnvel öll í einu ef á lá.
I dag er til moldar borin hún
Lauga — Guðlaug Jónsdóttir — en
hún lést 9. apríl sl., södd lífdaga.
í dag gleðjumst við því nú er hún
horfin á vit feðra sinna og ástvina
sem henni þótti svo mikið vænt um,
þessa konu, sem sýndi mér svo mikla
hlýju og góðmennsku, fylgdi mér
til nýrra heimkynna í Vesturheimi.
Ég átti eftir að rifja upp þessi
fyrstu kynni þegar ég sneri heim
aftur mörgum árum síðar. Hún var
enn á sínum stað þegar ég hóf störf
hjá fyrirtækinu og saman unnum
við um áratuga skeið. Það telst til
undantekninga í dag að fólk haldist
við á sama vinnustað svo árum
skipti, hvað þá áratugum. Guðlaug
Pét.ursdóttir var hins vegar trygg-
lynd kona og sýndi fyrirtækinu ætíð
mikla trúmennsku. í fjörutíu og átta
ár skilaði hún sínu starfi samvisku-
samlega, og meira en það. Aldrei
minnist ég þess að hana hafí vantað
í vinnu vegna veikinda eða af öðrum
sökum og hlýtur það að teljast
óvenjulegt. Hún var mætt á sinn
stað áður en starfsdagurinn var
formlega hafínn og dvaldi oftar en
ekki aðeins lengur eftir að honum
lauk, til að ganga þannig frá að
hver hlutur væri á sínum stað, þeg-
ar næsti vinnudagur hæfíst. Guð-
laug var einstaklega rösk til verka
og það átti ekki við hana að ganga
hægum skrefum þar sem leið henn-
ar lá, heldur hálf hljóp hún við fót.
Það má telja börnum okkar hjón-
anna til gæfu að hafa kynnst Guð-
laugu og vinnubrögðum hennar, en
öll fjögur unnu þau í verksmiðjunni
á sumrin sem unglingar. Guðlaug
var í uppáhaldi hjá þeim öllum enda
ekki hægt annað en að geðjast að
konu sem ekki bara vann sín störf
vel, heldur hafði líka gaman af því
og með sinni léttu lund stytti hún
vinnudaginn hjá öllum sem hana
umgengust.
Þrátt fyrir háan aldur, tæp níutíu
og fimm ár, var Guðlaug síung.
Allt fram í andlátið fylgdist hún vel
með öllu sem gerðist í kringum
hana, hvort sem var í ijölskyldunni
eða í heimsmálum og jafnan sá hún
björtu hliðarnar á tilverunni. Kímnin
var aldrei langt undan, en það var
fremur að sjálfri sér sem hún gerði
grín en að hlægja á kostnað ann-
arra.
Hin síðari ár bjó Guðlaug á dval-
arheimilinu Skjóli við Laugarás. Þar
fór vel um hana, enda naut hún
góðrar umönnunar hjúkrunarfólks-
ins þar. Þótt Guðlaug hafi ekki gifst
eða stofnað eigin fjölskyldu átti hún
fjöldann allan af góðu fólki að, og
reyndist hún öllu sínu fólki ætíð
mjög vel. Fólkinu hennar Guðlaugar
sendum við Dúra samúðarkveðjur
og biðjum Guð að blessa minningu
þessarar góðu konu._
Ólafur Ó. Johnson.
við gleðjumst einnig yfír því að hún
skuli vera laus úr jarðneskjum lík-
ama sem var svo slitinn og þreyttur
eftir langvarandi og erfið veikindi.
Við kveðjum þessa vönduðu konu
sem fædd var í Keflavík. Móðir
hennar var Guðrún Erlendsdóttir,
fædd austur í Mýrdal í Skaftafells-
sýslu nálægt Felli og Pétursey, þar
sem nú í nálægð er reitur sem son-
ardætur hennar eiga aðild að, og
vona að einhvern tíma rísi skógur.
Faðir hennar var Jón Sölvason
frá Hvammkoti á Skaga í Skaga-
firði, af hinni kunnu ætt Skíðastaða
þar. Hún sleit barnsskónum í Hafn-
arfirði hjá foreldrum sínum og
tveimur bræðrum sem nú eru látn-
ir. Hún bjó í gamla bænum í Hellis-
gerði í fögru umhverfi þess bæjar.
Hafnarfjörður var henni kær,
hún tók próf frá Flensborgarskóla
með láði, og undrar það engan sem
hana þekkti, svo minnug var hún.
Hún hafði alltaf mikinn áhuga á
öllu sem fróðlegt var og hafði yndi
af Ijóðum. í fórum hennar eru ýms-
ar úrklippur fróðlegs eðlis og kveð-
skapur ýmiskonar, enda ættir að
rekja til kunnra hagyrðinga norður
í Skagafirði.
Snemma réðst Lauga til heimilis-
starfa hjá öðrum, til að sinna barna-
uppeldi, og var það aðalstarf henn-
ar að ala upp börn. Það var henni
líka einstaklega lagið og get ég
ekki betur séð en að gömlu kenning-
arnar hennar Laugu séu í fullu gildi
í dag hjá uppeldis- og kennslufræð-
ingum.
Kornung fór hún sumarlangt
norður til Siglufjarðar á síld og til
eru bréf frá henni þaðan, til vin-
konu sinnar, þar sem hún segir svo
Magnús Ólafsson frændi minn
fæddist að Sjólyst í Garði. Hann
var sonur hjónanna Guðbjargar
yilhjálmsdóttur frá Óseyrarnesi og
Ólafs Ásgrímssonar frá Gljúfri í
Ölfusi. Fyrstu ár sín ólst Magnús
upp hjá foreldrum sínum sem
bjuggu þá fyrst í Garði og síðar f
Keflavík.
Þegar Magnús var aðeins átta
ára gamall missti hann föður sinn,
en hann drakknaði norður á Siglu-
fírði 12. ágúst 1926. Eftir það fór
Magnús tii Jónu móðursystur sinnar
í Vestmannaeyjum og manns henn-
ar, Vigfúsar Sigurðssonar for-
manns. þar dvaldi hann fram yfir
fermingu, allt til 16 ára aldurs, en
þá fór hann aftur til móður sinnar,
sem þá bjó enn í Keflavík. Á þessum
árum fékkst hann við alla almenna
vinnu við sjávarsíðuna, eins og títt
var um unga menn þá. Síðan tók
sjómennskan við og réðst hann þá
tii Sveinbjarnar Einarssonar frá
Endagerði á Miðnesi. Magnús var
síðan á mótorbátum fram undir
tvítugt, en þá var hugur hans ráð-
inn í því að fara í Stýrimannaskól-
ann. Áð námi loknu var hann ráðinn
stýrimaður á togurum frá útgerð
Vilhjálms Árnasonar frænda síns í
Hafnarfirði og þar var hann í all-
nokkur ár.
skilmerkilega frá sílarlífinu þar. Um
tíma, 23 ára gömul, vann hún í
apótekinu á Sauðárkróki og starf-
aði í leikfélaginu á Sauðárkróki og
tók þá þátt í a.m.k. einni uppfærslu
þar, en því miður veit ég ekki hvaða
leikrit það var. Hafði hún ævinlega
svo gaman af að minnast veru sinn-
ar á Króknum og kynnum sínum
af Helga Hálfdanarsyni og leikfé-
laginu þar. En barnauppeldi og
húsmóðurstörf voru þau störf sem
hún starfaði við um ævina. Lauga
hafði alltaf gaman af börnum,
fannst þau vera hreinskilnust allra
og hafði hún einstakt lag á þeim.
Urðu þau alltaf vinir hennar. Minn-
ist ég þess ekki að hafa séð hana
skamma þau, hún notaði aðferðir
sem margur annar hafði ekki þolin-
mæði tifog mörg lærðu þau bænirn-
ar sínar hjá henni og þulur.
Og það voru börn og umhyggja
sem leiddi þau saman, Sigurbjörn
Eyjólfsson, mann hennar, og hana,
því suður tii Keflavíkur fór hún 27
ára gömul og réð sig til hans sein
ráðskona. Sigurbjörn var þá ekkju-
maður og sex barna faðir. Var hann
bróðir Guðrúnar mágkonu hennar.
Var hann sjómaður á þeim árum.
Það tókast með þeim ástir, þau
giftu sig og eignuðust soninn Mar-
geir, fæddan 26. maí 1939. Hann
var hennar einkasonur og þéirra
eina sameiginlega barn. Undirrituð
og Margeir voru gift í tæp þijú ár
og eignuðust tvær dætur, Guðlaugu
Rún, fædda 1953, og Hönnu Dís,
fædda 1965. Honum virtist ekki
ætlað langt líf og lést sviplega 1965.
Fráfall hans olli henni miklum
harmi sem svo bjó innra með henni
upp frá því. Samband hennar við
sonardætur sínar var mjög náið
alla tíð og var hún þeim sem móðir.
Þegar Lauga flytur suðureftir til
Sigurbjörns er yngsta barn hans
kornungt, aðeins á 6. ári og er það
Friðrik. Var hann henni einkar
kær. Friðrik á eina dóttur og er hún
alin upp á heimili þeirra Laugu og
Sigurbjörns, og reyndust þær hvor
annarri sem bestu mæðgur.
Þegar ég flyt suðureftir til þess-
ara ágætu hjóna 1962 eru mikil
umsvif á heimili þeirra á Túngötu
15. Sigurbjörn gerði þá út bátinn
Hilmi sem var einkar aflasæll. Hann
rak ennfremur fiskverkunarhús og
annar bátur var í smíðum í Svíþjóð
um þær mundir.
Sigurbjörn stýrði þessu af al-
kunnum dugnaði en stýrimaðurinn
í brúnni heima á Túngötu var Lauga
og stýrði af rósemi og hyggindum.
Ég kem þarna í nýjan heim, þar
Eftir að Magnús hætti tii sjós
vann hann um tíma á Keflavíkur-
flugvelli, þegar uppbyggingin var
sem mest þar syðra við vallargerð-
ina. Hann var þá til heimilis í Kefla-
vík og kynntist þar konu sinni, El-
ínu Jónsdóttur frá Hvanná. Þau
fóra fljótlega að búa saman hér í
Reykjavík, fyrst í Blesugróf og síð-
ar eignuðust þau íbúð í Æsufelli
6. Eftir að Elín og Magnús fluttu
til Reykjavíkur starfaði hann sem
sölu- og afgreiðslumaður hjá timb-
urversluninni Völundi um tveggja
áratuga skeið. Þau hjónin bjuggu
saman í Æsufellinu, þar til Elín
andaðist og eftir það bjó hann einn
á sama stað þar til hann tést 9.
apríl sl.
Á yngri árum eignaðist Magnús
son, Þröst Magnússon hönnuð, með
Önnu Valdimarsdóttur frá Sval-
barðsströnd.
Magnús frændi minn var mikill
ferðamaður. Við fórum tvær eftir-
minnilegar ferðir saman í lífinu.
Fyrri ferðin var farin vorið sem
Elín konan hans lést. Við fórum
þijú saman hringinn í kringum
landið og inn í Herðubreiðarlindir.
Síðari ferðin var farin þegar hann
varð sjötugur. Þá fóram við í kring-
um Jökul og gáfum okkur vikutíma
til þess. Það var ólýsanlega góð
ferð, við vorum sex saman, skyld-
fólk og vinir. Síðan var áætluð ferð
á sumri komanda inn í íslensku
NÁMSAÐSTOÐ
á lokasprettinum fyrir vorpróf in
Innritun í síma 79233 kl. 14.30-18.30 virka daga.
Nemendaþjónustan sf.
Guðlaug Péturs-
dóttir - Kveðjuorð
Fædd 25. desember 1897
Dáin 1. apríl 1991
Minning:
Erna Sæmundsdóttir
Minning:
Magnús Ólafsson
Fæddur 13. ágúst 1918
Dáinn 9. apríl 1992