Morgunblaðið - 26.04.1994, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. APRÍL 1994
25
Kristján Ragnarsson formaður bankaráðs á aðalfundi íslandsbanka
Hertar reglur draga
úrlílíiun á útlána-
vanda í framtíðinni
MARGVÍSLEGAR ráðstafanir hafa verið
gerðar til að mæta þeim vanda sem erfiðleik-
ar viðskiptavina og afskriftir útlána hafa
valdið í rekstri Islandsbanka. I ræðu Krist-
jáns Ragnarssonar, formanns bankaráðs Is-
landsbanka, á aðalfundi bankans í gær, kom
fram að undanfarin misseri hafa útlánaregl-
ur verið yfirfarnar og hertar og meira sé
vandað nú en nokkru sinni fyrr til ákvarðana
um útlán. Kristján sagði að kröfur um trygg-
ingar hefðu verið auknar og útlánaheimildir
einstakra starfsmanna lækkaðar. Eftirlit með
lánastarfseminni hefði verið aukið, sérlána-
deild stofnuð til að glíma við erfiðustu vanda-
málin og erlendur ráðgjafi hefði verið feng-
inn til að fara yfir og leggja mat á alla útlánastarfsemina. „Þessar
aðgerðir hafa tvö meginmarkmið,“ sagði Kristján. „Annað er að
vinna út útlánavandamálum frá eldri tíma. Hitt markmiðið er að
draga úr líkum á því, að með nýjum lánum sé verið að skapa útlána-
vanda í framtíðinni."
Kristján Ragnarsson
Meginverkefni í rekstri íslands-
banka verða á næstunni að halda
áfram að lækka rekstrarkostnað
auk þess að minnka útlánatöp.
Kristján sagði að mikill árangur
hefði náðst í lækkun rekstrar-
kostnaðar en þó væri hægt að
gera þar betur. „Eitt meginverk-
efni bankans er að tryggja að
rekstrarhagnaður verið á starf-
seminni. Með því að minnka útlán-
atöp og lækka rekstrarkostnað
aukast líkur á að það takist. Við
teljum einnig mikilvægt að á
næstu árum verði þjónustan í
bankanum almennt bætt. Ýmislegt
er þegar á döfinni í þeim efnum,“
sagði Kristján.
Jöfnun starfsskilyrða
mikilvæg
Kristján vék í ræðu sinni að
nýjum lögum um viðskiptabanka
og sparisjóði sem gengu í gildi 1.
júlí á síðasta ári. „Meðal nýmæla
í þessum lögum var svonefndur
„virkur eignarhlutur" í hlutafé-
lagsbanka. Sá sem á virkan
eignarhlut ber að tilkynna banka-
eftirlitinu, ef hann hyggst auka
við hlutafjáreign sína í bankanum
það mikið, að hlutur hans eða sam-
svarandi réttur til meðferðar at-
kvæða nemi 10%, 20%, 33% eða
50%, eða svo stórum hluta að
hlutafélagsbanki verði talinn dótt-
urfyrirtæki hans. Ráðherra hefur
heimild til að synja hluthafa um
að eignast hlut í bankanum, telji
hann viðkomandi ekki hæfan til
þess.“
„Með sameiginlegri löggjöf um
banka og sparisjóði er mynduð
lagaleg umgjörð um starfsemina,
þar sem gert er ráð fyrir að allir
sitji við sama borð. En hins vegar
er það svo að ýmis önnur atriði
valda því að starfsskilyrði lána-
stofnana eru ekki eins. I nokkrum
efnum eru starfsskilyrði hlutafé-
lagsbanka og ríkisbanka ólík,“
sagði Kristján. Hann nefndi þar
ríkisábyrgð sem ríkisbankarnir
nytu á starfsemi sinni og leiddi
m.a. til þess að þeir gætu aflað
sér lánsfjár á hagkvæmari kjörum
er hlutafélagsbanki. „Út af fyrir
sig getur það verið fullkomlega
eðlilegt að ríkisstjórn eða Alþingi
ákveði að einstaka stofnanir eða
fyrirtæki geti tekið á sig skuld-
bindingar með ríkisábyrgð. En það
sem er óeðlilegt er að ekki sé greitt
gjald fyrir. Fyrir okkur í íslands-
banka er það óþolandi staða að
eiga í samkeppni við keppinauta
sem njóta ókeypis ábyrgðar okkar
skattborgaranna.“
Sem annað atriði í starfsskilyrð-
um bankanna sem væri íslands-
banka í óhag nefndi Kristján arð-
greiðslur hlutafélagabanka. Ríkið,
sem eigandi ríkisbankanna, hefði
til þessa ekki gert kröfur um arð.
Þá nefndi Kristján skattamál þar
sem skattaleg meðferð ríkisbank-
anna væri ekki sú sama og hlut-
afélagsbanka á meðan þeir fyrr-
nefndu væru ekki hlutafélög.
„Mikilvægt er að þessi atriði í
starfsskilyrðum banka og spari-
sjóða verði jöfnuð. Á það höfum
við í Islandsbanka lagt áherslu við
stjórnvöld undanfarna mánuði og
misseri. Því er það fagnaðarefni
að í tengslum við lækkun vaxta
sl. haust lýsti ríkisstjórnin því yfir
að hún teldi eðlilegt að endurskoða
þessi starfsskilyrði. Var því lýst
yfir að við gerð fjárlaga fyrir
næsta ár verði gerð krafa um að
ríkisbankar greiði arð til eiganda
síns og einnig að þeir greiði fyrir
ríkisábyrgðir í því skyni að jafna
aðstöðuna."
2.200 milljónir í
af skriftareikning
Á síðasta ári var ákveðið að
3M
Á lek þök
leggja 2.200 millónir króna í af-
skriftareikning hjá íslandsbanka
og var framlaginu skipt í tvö þætti.
Annars vegar var um að ræða sér-
stakt framlag að fjárhæð 1.629
milljónir vegna skuldbindinga ein-
stakra lánþega sem sérstaklega
hafa verið metnir í taphættu. Þessu
til viðbótar var almennt framlag
að fjárhæð 575 milljónir sem ætlað
er að mæta öðrum töpum sem eru
ekki sérstaklega tiltekin en talin
eru líkleg miðað við aðstæður á
uppgjörsdegi.
Undanfarin fjögur ár hefur
framlag í afskriftareikning numið
alls 5.466 milljónum en á sama
tíma hafa endanlegar afskriftir
verið 3.795 milljónir. „Inneign á
afskriftareikningi, ef svo má að
orði komast, hefur því vaxið jafnt
og þétt,“ sagði Kristján. í árslok
1990 nam reikningurinn 1.549
milljónum sem svarai- til 3,7% af
útlánum, áföllnum vöxtum og
ábyrgðum. í árslok 1991 var hlut-
fallið 3,6%, 5,1% í árslok 1992 og
í árslok 1993 var afskriftareikn-
ingurinn kominn í 3.079 milljónir
eða 6,2%.
Stjórnunarhættir bankans í
skoðun
Kristján sagði í ræðu sinni að
bankaráð og bankastjórn hefðu á
undanförnum mánuðum og
misserum margoft rætt hvernig
stjórnun væri best háttað í bank-
anum. „Stefnt hefur verið að því
að skipulagið sé valddreift og að
boðleiðir séu stuttar og ákvarð-
anataka skjót. Þetta leiðir til þess
að meginþorri allra ákvarðana um
útlán eru tekin í útibúum en ekki
höfuðstöðvum bankans." sagði
Kristján.
„Upphaflega voru ráðnir til ís-
landsbanka þrír bankastjórar og
fjórir framkvæmdastjórar. Á síð-
asta ári var ákveðið að breyta
þessu og í kjölfarið ákvað bankar-
áð að ráða einn bankastjóra og
fimm framkvæmdastjóra. Þá var
jafnframt gengið frá samningi við
einn framkvæmdastjórann Krist-
ján Oddsson um starfslok hans,
en að eigin ósk mun hann láta af
störfum 1. september nk.“
Ekki er áformað að ráða mann
í stað Kristjáns Oddssonar og
verða því eftir þá breytingu fimm
manns í bankastjórn, einn banka-
stjóri og fjórir framkvæmdastjór-
ar. Kristján sagði að fyrirkomulag
yfirstjórnar bankans yrði áfram
til umræðu í bankaráði og banka-
stjórn. „Ég vil láta þess getið að
ég kysi að bankaráð réði aðeins
einn bankastjóra er réði sér að-
stoðármenn er bæru ábyrgð gagn-
vart honum, í stað þesss að bank-
aráðið ráði fjóra framkvæmda-
stjóra er bera ábyrgð gagnvart
því. Hins vegar verður að hafa í
huga það samstarf sem tókst um
sameiningu bankanna fjögurra og
það bakland sem var í hveijum
þeirra fyrir sig. Þetta atriði setur
enn nokkurn svip á bankann, en
þegar frá líður á það að minnka
og síðan að hverfa.“
Höfuðstöðvarnar fluttar á
Hótel Holiday Inn
Kristján vék að því að undanfar-
in misseri hefðu lánastofnanir lent
í þeirri aðstöðu að taka yfir rekst-
ur fyrirtækja í því skyni að tryggja
hagsmuni sína. „Þetta skapar
lánastofnunum nýjan vanda.
Skyndilega eru þær komnar í sam-
keppni við aðra viðskiptavini sína
og bera ábyrgð á rekstri sem þær
hafa enga reynslu í. Augljóslega
er þetta aðstaða sem engin lána-
stofnun kýs yfír sig,“ sagði Krist-
ján. Hann sagði ennfremur að þó
svo að íslandsbanki hefði ekki á
undanförnum árum komist hjá
þeirri stöðu að öllu leyti hefði þetta
þó verið í minna mæli en hjá sum-
um öðrum lánastofnunum.
íslandsbanki hefur um nokkurt
skeið rekið Hótel Holiday Inn en
nú hefur verið ákveðið að bankinn
hætti starfsemi hótelsins 1.
nóvember nk. og undirbúi að taka
húsið í notkun fyrir höfuðstöðvar
bankans. Að sögn Kristján gæti
það orðið fyrri hluta næsta árs.
í lok ræðu sinnar sagði Kristján
að reynt hefði verið að taka á erfíð-
leikunum af raunsæi og ekki fresta
honum til síðari tíma. Þess vegna
hefði verið ákveðið að leggja til
hliðar 600 milljónir króna til við-
bótar sérstökum afskriftum sem
áður hefði verið ráðgert. „Við telj-
um að með þessu séu mörkuð
ákveðin kaflaskipti í rekstri bank-
ans. Við væntum þess að mestu
erfiðleikarnir séu að baki og á
þennan hátt hafi verið tryggt eftir
föngum að bankinn verði rekinn
með hagnaði.“
íslenski
lífeyrissjóóurinn
Fundur sjóðfélaga
Fundur sjóðfélaga íslenska lífeyrissjóðsins verður haldinn
miðvikudaginn 27. apríl 1994, kl. 16.00 að Suðurlandsbraut 24, 5. hæð, Reykjavík.
Eftirfarandi dagskrá liggur fyrir fundi:
1. Skýrsla stjórnar, Björn Líndal formaður stjómar sjóðsins.
2. Ársreikningur 1993, Hilmar Bergmann forstöðumaður sjóðsins.
3. Erlend verðbréf og lífeyrissparnaður, erindi Ömu Harðardóttur
deildarstjóra hjá Landsbréfum.
4. Önnurmál.
Fundarstjóri verður Hreinn Loftsson hrl.
Reykjavík 26. apríl 1994
Stjórn íslenska lífeyrissjóðsins
§
LANDSBRÉF HF.
Landsbankinn stendur með okkur
Suöurlandsbraut 24, 108 Reykjavík, slmi 91-679200, fax 91-678598
Löggilt veröbrófafyrirtæki. Aöili aö Verðbréfaþingi íslands.