Morgunblaðið - 26.04.1994, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. APRIL 1994
29
Richards Nixons fyrrum Bandaríkjaforseta minnst víða um heim
Vildi ekki minningar-
athöfn í Washington
Washington. The Daily Telegraph.
ÞEIR fimm menn sem eru á lífi og gegnt hafa embætti forseta
Bandaríkjanna verða viðstaddir útför Richards Nixons, fyrrum for-
seta, sem fram fer á morgun, miðvikudag. Nixon verður jarðsettur
í Kaliforníu en að kröfu hans mun engin opinber minningarathöfn
fara fram í Washington D.C., í höfuðborginni þar sem hann taldi
sig jafnan umkringdan óvinum og bar kala til eftir að hafa hrök-
klast úr embætti. Ráðamenn víða um heim minntust Nixons sem
mikils stjórnmálamanns um helgina og sagði Borís Jeltsín Rússlands-
forseti m.a. að með honum væri genginn einn merkasti stjórnmála-
maður þessarar aldar.
Syrgður í Kaliforníu
KONA leggur blóm við inngang Richard Nixon-bókasafnsins í Yorba
Linda í Kaliforníu en þar verður forsetinn fyrverandi jarðsettur á
morgun, miðvikudag.
Ákveðið var eftir fundi fulltrúa
stjórnvalda og fjölskyldu Nixons
að opinber minningarathöfn færi
ekki fram í Washington. Þess í stað
verður flogið í dag með kistu for-
setans fyrrverandi frá New York
þar sem hann lést 81 árs að aldri
aðfararnóttt laugardags til Kalifor-
níu. Útför mun hafa verið rædd
óformlega í fyrra og hermt er að
þá hafi komið fram af hálfu Nixons
að hann vildi ekki að slík athöfn
færi fram í höfuðborg Bandaríkj-
anna. Nixon neyddist til að láta
af embætti árið 1974 eftir að upp-
lýst hafði verið um yfirhylmingar
og lygar forsetans og samstarfs-
manna hans í tengslum við Water-
gate-málið svonefnda, innbrot á
vegum repúblíkana í höfuðstöðvar
Demókrataflokksins í Washington
fyrir forsetakosningarnar 1972
þegar Nixon var endurkörinn.
Við útförina á morgun mun Bill
Clinton forseti fara fremstur en
næstir honum munu koma þeir
Gerald Ford, Jimmy Carter, Ronald
Reagan og George Bush. Prédikar-
inn Billy Graham mun annast út-
förina.
Iðrun og endurbót
Nixon, sem var 37. forseti
Bandaríkjanna og sá eini sem
neyðst hefur til að segja af sér,
var minnst einkum vegna framlags
hans á vettvangi alþjóðamála um
helgina. Lögðu menn einkum
áherslu á þá sögulegu ákvörðun
hans og Henrys Kissingers, þjóðar-
öryggisráðgjafa forsetans og síðar
utanríkisráðherra, að taka upp
samskipti við kommúnistastjórnina
í Kína og það bætta samband slök-
unar á spennu sem einkenndi sam-
skipti Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna í forsetatíð hans. Gerald Ford,
sem tók við embætti forseta af
Nixon og veitti honum fyrirfram
náðun í tengslum við hugsanleg
afbrot í Watergate-málinu sagði
að Nixon hefði verið í hópi fremstu
forseta Bandaríkjanna á þessari öld
hvað utanríkismál varðaði ef ekki
sá merkasti.
í bandarískum dagblöðum lögðu
höfundar minningargreina um Nix-
on einkum áherslu á sigra hans og
virtust lítinn áhuga hafa á að rífa
upp gömul sár tengd Watergate-
málinu, meintum tilhneigingum
■forsetans til ofsóknarbijálæðis og
„óvinalistunum“ sem hann lét
útbúa. Hugtökin „iðrun“ og „end-
urbót“ rista djúpt í bandarískri
þjóðarsál og var í greinum um for-
setann f|'allað um hvernig hann
hefði öðlast virðingu á ný á þeim
20 árum sem liðu frá því hann
hraktist frá Washington. Fjallað
var í löngu máli um ráðgjöf þá sem
hann veitti eftirmönnum sínum í
embætti á vettvangi utanríkismála.
Mótsagnakenndur
persónuleiki
í lýsingum á persónuleika Nix-
ons lögðu þeir sem minntust hans
einkum áherslu á mótsagnirnar
sem einkenndu hann; feimnina og
eftirsókn eftir athygli og völdum,
trúmanninn sem hataði svo mjög
pólitíska andstæðinga sína og
harðlínumanninn sem reyndist
sveigjanlegur og gat náð sam-
komulagi við kommúnista í Kína
og Sovétríkjunum. í mörgum grein-
um var fjallað um einsemdina sem
ávallt einkenndi Nixon og óham-
ingju hans og rifjuð upp orð Henr-
ys Kissingers sem sagði einhveiju
sinni við samstarfsmann sinn:
„Getur þú ímyndað þér hvernig
Nixon hefði verið hefði hann notið
einhverrar ástúðar í lífinu? Hann
hefði verið sannkallað stórmenni.“
Borís Jeltsín Rússlandsforseti
sem neitaði að hitta Nixon að máli
í síðustu för hans til Moskvu fyrr
á þessu ári sagði að með Richard
Nixon væri genginn „einstakur
maður — einn merkilegasti stjórn-
málamaður þessarar aldar.“ Fleiri
slíkar yfírlýsingar bárust frá ráða-
mönnum víða um heim en stjórn-
völd í Víetnam greindu frá andláti
hans án þess að tjá sig frekar um
líf hans og störf.
pottamir hafa gengið
út í Háspennu
Laueavesi 118
Hafnarstrœti 3