Morgunblaðið - 20.04.1995, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1995
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
h
Tuttugu ár frá lokum Víetnamstriðsins
Clinton vill að
stríðið verði víti
til varnaðar
New York. Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti sagði í fyrrakvöld, að Bandaríkjamenn
þyrftu að draga lærdóm af Víetnamstríðinu svo mistök af því tagi sem
þar hefðu verið gerð endurtækju sig ekki. Tuttugu ár verða liðin 30.
apríl næstkomandi frá því Víetnamstríðinu lauk en þann dag féll Saigon,
höfuðborg Suður-Víetnams, í hendur norður-víetnamskra hersveita.
Clinton barðist á stúdentsárum
sínum gegn stríðsrekstrinum í Víet-
nam og kom sér hjá herþjónustu.
Hann sagði í síðustu viku, að játn-
ingar Roberts McNamara fyrrver-
andi varnarmálaráðherra í nýút-
komnum endurminningum, veittu
sér uppreisn æru og staðfestu að
hann hefði haft á réttu að standa
með andstöðu sinni.
McNamara var vamarmálaráð-
herra í stjómartíð Lyndons John-
sons forseta og einn helsti höfundur
þess að stórauka stríðsreksturinn í
Víetnam með þungavopnum og
sprengjuflugvélum frá lokum 1963.
í bók sinni játar hann að honum
sjálfum og öðmm nánum ráðgjöfum
forsetans hefðu orðið á herfileg
mistök varðandi framgang stríðsins
í Víetnam. Stríðið kostaði um þijár
milljónir Víetnama og 58.000
bandaríska hermenn lífið.
„Það var ætíð skoðun mín að
stefna okkar varðandi Víetnam
væri röng. Ég held að bókin stað-
festi að ég hafði rétt fyrir mér,“
sagði Clinton á blaðamannafundi í
fyrrakvöld.
McNamara úthúðað
Leiðara- og dálkahöfundar
bandarískra blaða gagnrýna
McNamara fyrir að hafa þagað um
hugsanlegar afleiðingar stríðsins
og halda því fram, að með því að
birta efasemdir sínar strax opinber-
lega hefði það getað orðið til þess
að stöðva stríðið miklu fyrr.
í bókinni segist vamarmálaráð-
herrann fyrrverandi hafa varað
Johnson forseta við því í öndverðu,
að stríðið í Víetnam gæti orðið að
meiriháttar þjóðarógæfu fyrir
Bandaríkin. Forsetinn hafí ekki tek-
ið mark á sér, en af hollustu við
forsetann hefði hann þagað um
þessar aðvaranir.
í forystugrein New York Times,
sem ber yfírskriftina „Þúsund daga
yfírsjón", er McNamara dæmdur
vægðarlaust fyrir að kjósa að þegja
frá 1967, þegar hann segist hafa
áttað sig á að stríðsreksturinn, sem
kostaði 100 hermenn lífíð á viku,
væri dauðadæmdur. Hann hefði
enga afsökun fyrir því að segja það
ekki opinberlega.
RÚSSAR skjóta flugskeytum í átt til bæjarins Bamút í Tsjetsjníju.
Reuter
Rússar hörfa
frá Bamut
Moskvu. Reuter.
RÚSSNESKAR hersveitir neyddust
í gær til þess að hörfa frá bænum
Bamút í Tsjetsjníju, daginn eftir að
yfírmaður sveitanna sagði að bær-
inn væri fallið.
Fréttastofan Interfax sagði að
mikil stórskotahríð frá uppreisnar-
mönnum úr fjöllum umhverfís Bam-
út hefði orðið til þess að rússnesku
sveitimar hörfuðu úr bænum í gær.
„Sveitimar drógu sig til baka frá
Bamút til að komast hjá mann-
falli,“ sagði Míkhaíl Jegorov, stjórn-
andi hemaðaðgerða í Tsjetsjníju.
Rússar náðu ekki hæðum umhverf-
is bæinn, sem er á landamærum
Íngúshetíu, þar sem uppreisnar-
menn hafa hreiðrað um sig.
Með þessu hefur Rússum mistek-
ist það ætlunarverk sitt að hemema
síðasta vígi uppreisnarmanna í fijó-
sömum og iðnvæddum héruðum
norðan- og vestanverðrar
Tsjetsjníju.
Mikill meirihluti uppreisnarsveita
tsjetsjena hefur nú vígbúist í fjöllum
í Suður-Tsjetsjníju og bíður þar
frekari átaka við rússneskar her-
sveitir sem ætlað er að uppræta
baráttu uppreisnaraflanna.
Rússar ráða
ekki stækk-
un NATO
Washington. Reuter.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, sem fer til Rússlands í næsta
' mánuði, sagði í fyrradag, að
stjórnin í Moskvu gæti ekki haft
og hefði ekki neitunarvald gagn-
vart stækkun Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO. Kvaðst hann vona,
að þetta mál ylli engri spennu
milli ríkjanna enda væri ekki verið
að fjandskapast út í Rússa með
stækkun bandalagsins.
Á síðustu mánuðum hafa stjóm-
völd í Rússlandi hert á mótmælum
sínum gegn fyrirhugaðri stækkun
NATO í austur og hún mun verða
eitt af umræðuefnunum á fundi
Clintons og Borís Jeltsíns, forseta
Rússlands, í Moskvu 9. maí nk.
„Hvað öryggismál varðar hafa
Rússar ekkert að óttast af hálfu
NATO. Bandalagið verður stækk-
að smám saman og fyrir opnum
tjöldum á sama tíma og unnið er
að nánari samskiptum við þá,“
sagði Clinton á blaðamannafundi
í Washington.
---------------
Rússland
30-40% með
3.200 kr.
Moskvu. Reuter.
UM 30-40% Rússa hafa minna en
sem svarar 3.200 kr. ísl. í tekjur
á mánuði en það er talin lágmarks-
upphæð til framfærslu í Rússlandi.
Að sögn Vjatsjelavs Bobkovs,
embættismanns í atvinnumála-
ráðuneytinu rússneska, vonast yf-
irvöld til að lækka þetta hlutfall á
næsta ári með því að veita þeim
tekjulægstu framfærslustyrki frá
héraðsstjórnum og ríkinu.
BIFREIÐ Aznars, (svört, efst á mynd) er mikið skemmd eftir sprengjutilræðið.
Tilræðismennimir sprengdu Fiatbifreið, (t.h. við hvítan bíl) er Aznar fór hjá.
Reuter
Baskar sakaðir um að hafa staðið að sprengjutilræði í Madríd
Aznar slapp nauni-
lega frá banatilræði
Madríd. Reuter.
JOSE Maria Aznar, leiðtogi
stjórnarandstöðunnar á Spáni,
slapp með minni háttar meiðsli er
sprengja sprakk nærri bíl hans í
Madríd í gærmorgun. Segir lög-
regla um banatilræði við hann að
ræða og kennir spænski dóms- og
innanríkisráðherrann, Juan Alberto
Belloch, skæruliðahreyfingu Baska,
ETA, um. Fimmtán manns slösuð-
ust í sprengingunni, þar af þrír al-
varlega.
Að sögn lögreglu komu tilræðis-
mennirnir um 25 kílóum af sprengi-
efni fyrr í Fiat-bifreið, sem sprakk
skammt frá bíl Aznars. Hann skrám-
aðist og meiddist lítillega á höfði er
bíll hans þeyttist til í högginu af
sprengingunni. Gekk hann óstuddur
af slysstað en var fluttur á sjúkra-
hús til læknisskoðunar.
Að sögn vitna skemmdist bifreið
hans mikið og sagði lögregla að
brynvörn sem bílinn var útbúinn
með, hafí bjargað lífí Aznars. Stjórn-
málamenn allra flokka hafa fordæmt
árásina. Belloch sagði sprenginguna
vera „árás á lýðræðið“ þar sem
Aznar væri einn helsti málsvari lýð-
veldis á Spáni. Felipe Gonzales for-
sætisráðherra ræddi við Aznar á
sjúkrahúsinu og talsmaður Alþýðu-
fylkingarinnar, flokks Aznars, sagði
að ef Baskar ætluðu sér að hræða
flokksmenn til að hætta baráttu
gegn árásum skæruliða,, myndi það
ekki takast.
Skömmu eftir tilræðið við Aznar
sprakk önnur sprengja skammt frá
einni af aðaljámbrautarstöðvunum í
Madríd. Er talið að þar hafi sömu
menn verið á ferð og hafí þeir sprengt
bílinn sem þeir komust undan á.
800 fórnarlömb Baska
Skæruliðar ETA hafa myrt um
800 manns á þeim 26 árum sem
barátta þeirra fyrir sjálfstæðu ríki
Baska hefur staðið. Þeir hafa aðal-
lega beint spjótum sínum að lög-
reglu en í janúar skutu þeir Gregor-
ia Ordonez, leiðtoga Alþýðufylking-
arinnar í Guipuzcoa-héraði, þar sem
Baskar eru fjölmennir. í viðtali við
blað Baska í síðustu viku minntu
leiðtogar ETA á að stjómmálamenn
ættu á hættu að verða fyrir árásum.
Litla, ljóta
verðbólgan
Helsinki. Reuter.
VERÐBÓLGAN er lítill og
ljótur ári, grænn á lit og
étur upp spariféð án þess
nokkur fái rönd við reist.
Segir svo í teiknimynda-
sögu, sem finnski seðla-
bankinn hefur gefið út, en
ekki er vitað til, að þessum
vopnum hafi áður verið
beitt í baráttunni gegn
verðbólgunni.
í teiknimyndasögunni,
sem verður dreift í alla
skóla og bankaafgreiðslur
í Finnlandi, eru ekki spar-
aðar lýsingar á verðbólguó-
freskjunni. Hún er með
skelfilegar vígtennur, loðin
með gul, illyrmisleg augu
og eftirlætisiðja hennar er
að ofsækja litlu, sætu vax-
takrílin.
Vonast er til, að þetta
verði til, að finnsk böm
læri að óttast verðbólgu-
skoffínið ekki minna en
Karíus og Baktus en verð-
bólguhugsunarhátturinn er
enn mjög ríkur í landinu.
Verðbólgan át nefnilega
ekki aðeins upp spariféð,
heldur einnig skuldimar en
nú á að taka upp nýja og
betri siðu.
Spænsk fiskiskip
Bretar hóta
aðgerðum
London. Reuter.
WILLIAM Waldegrave, land-
búnaðarráðherra Bretlands, varaði
spánska sjómenn við í gær og
sagði, að fallbyssubátum yrði beitt
til að vemda fískimiðin við landið
°g tryggja, að farið væri eftir regl-
um Evrópusambandsins varðandi
veiðarnar.
„Við teljum fulla ástæðu til að
herða eftirlitið með veiðunum,"
sagði Waldegrave í viðtali við
breska ríkisútvarpið, BBC, en
breskir sjómenn krefjast miklu
strangari aðgerða gegn Spánveij-
um, sem eru sakaðir um að bijóta
flestar reglur og eyðileggja fisk-
stofna.
Waldegrave lagði áherslu á, að
Spánveijar yrðu ekki teknir nein-
um vettlingatökum yrðu þeir
staðnir að brotum og sagði, að
sjóhemum yrði beitt við eftirlitið.
Það olli mikilli óánægju meðal
sjómanna í Bretlandi og írlandi
þegar 40 spánskum togurum var
hleypt inn í írska hólfið á síðasta
ári en síðan hafa mörg skip, aðal-
lega spænsk, verið tekin fyrir ólög-
legar veiðar.
í
t
>
l
l
i
1
í
i
i
i
i
i
í
i
i
í
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i