Morgunblaðið - 20.04.1995, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Verð á land-
búnaðarvörum
MIKIÐ hefur verið
rætt og ritað um mat-
vælaverð á íslandi og
þá sérstaklega verð á
landbúnaðarvörum.
Slík umræða ætti ekki
að koma neinum á
óvart þar sem matar-
innkaup vega oft og
tíðum þyngst í út-
gjöldum heimilanna.
Ég hef verið bú-
settur um tíma í Card-
iff í Wales og átt þess
kost að kynna mér
verð á matvælum hér
í samanburði við
heima á íslandi. Ég
tók mig þess vegna til og safnaði
upplýsingum um verð á landbún-
aðarvörum í matvöruversluninni
sem ég á aðallega viðskipti við.
Rétt er að taka fram í upphafi að
ekki er um neina vísindalega könn-
un að ræða. Ég reyndi þó að velja
vörur sem eru sambærilegar við
þær landbúnaðarvörur sem seldar
eru á íslandi. Engin vara sem birt-
ist á listanum var á sérstoku til-
boðsverði.
Eins og sjá má á töflunni er
vöruverðið á flestum vörutegund-
unum hér í Cardiff langtum lægra
heldur en menn geta dreymt um
hér heima á íslandi. Sérstaklega
er þessi verðmunur athyglisverður
í Ijósi þess að styrkir til landbúnað-
arins eru hlutfallslega hærri á ís-
landi.
Hvað veldur þessum mikla verð-
mun? Sumir myndu segja að gæði
íslenskra landbúnaðarvara séu
miklu meiri en þeirra erlendu. Ég
blæs á slík rök. Þó að t.d. íslenska
fjallalambið sé gott þá er það ekk-
ert betra en það breska.
Ekki er heldur hægt að kenna
kaupmönnum um hátt verð á land-
búnaðarvörum. Caridff er litlu
stærri en höfuðborgarsvæðið og
því má gera ráð fyrir að sam-
,keppnin í smásölu sé á svipuðu
stigi á báðum stöðunum.
Eru það þá bændur sem eru að
hagnast á óeðlilegri verðlagningu?
Varla, þegar flestir bændur á Is-
landi lifa orðið við fátækramörkin.
Allir vita að enginn verður ríkur
á því að gerast bóndi á íslandi.
Ástæðan fyrir of háu verði á
landbúnaðarvörum á íslandi er
fyrst og fremst kerfíslæg. Kvóta-
skömmtun sem sett var á til þess
að bæta hag sauðfjárbænda hefur
síðustu árin snúist upp í andhverfu
sína. Eini möguleikinn á því að
einhveijir bændur geti yfír höfuð
lifað á sh'kum búskap er að leyfa
þeim að framleiða ótakmarkað.
Afnám kvótaskömmtunar fækkar
sauðfjárbændum en á sama tíma
gefur dugmestu bændunum tæki-
færi á því að lifa mannsæmandi
lífí. Afleiðingar af kvótaskömmtun
í sauðfjárframleiðslu hefur orðið
þess valdandi að neytendur jafnt
sem bændur tapa.
Að loknum aðlögunartíma
vegna afnáms kvótaskömmtunar
á að opna fyrir innflutning á land-
búnaðarvörum. Að sjálfsögðu ber
ríkinu að skattleggja erlendan inn-
ZERO-3'
3ja daga megrunarkúrinn
Björgvin
Sighvatsson
Lambanýru
Kjúklingar
Frosið:
Lambalæri
Kalkúnar
Kalkúnavængir
Kalkúnalappir
flutning sérstaklega
ef um er að ræða nið-
urgreiðslur á land-
búnaðarvörur af hálfu
erlendra ríkja. En
skattlagning á ekki
að vera meiri en jafn-
gildir erlendu niður-
greiðslunum.
Vöruverð í
„Lo-Cost“ í Cardiff
þann 30. mars 1995
kr./kg
Svínasneiðar
Svínakótilettur
Svínarif
Lambakótilettur
426
379
291
742
307
246

Svensson
Mjódd, sími 557-4602.
Opið virka daga kl. 13-18, laugard. 13-16
Póstv.sími 566-7580.
350
133
124
156
Verðlag á íslenskri
búvöru er hátt saman-
borið við Bretland, segir
Björgvin Sighvats-
son, vegna fákeppni,
kvótakerfis og inn-
flutningshafta.
Nauta-hakkabuff 246
Nautalundir 855
Sirloin-steik 1.081
T-Bonesteik 1.081
Nautalifur- 133
Innra-læri af nauti 447
Ef við snúum okkur aftur að
töflunni þá er eftirtektarvert að
sjá hversu ódýrir kalkúnar eru í
Bretlandi. Ég sem alltaf hélt að
kalkúnakjöt væri lúxusvara enda
einungis smakkað slíkt kjöt tvisvar
á ævinni. Hér er kalkúnakjöt ódýr-
ara en kjúklingar.
Hvað veldur þessum mikla verð-
mun á kalkúnakjöti? Ef ég man
rétt þá eru einungis 2-3 stórir
framleiðendur kalkúnakjöts á ís-
landi. Skýringin hlýtur því að
liggja í fákeppni og háum álögum
á innflutt fóður til vemdar hefð-
bundinni landbúnaðarframleiðslu
samfara innflutningsbanni sem ýtt
hefur undir óheyrilega hátt verð
framleiðenda á Islandi.
Verðlag á íslenskum landbúnað-
arvörum er hátt í samanburði við
Bretland vegna mikillar miðstýr-
ingar, fákeppni, kvótakerfís og
innflutningshafta hérlendis. Allur
þessi óskapnaður hefur komist á
vegna þrýsting frá sérhagsmuna-
hópum, neytendum og jafnvel
bændum sjálfum til skaða.
Á sama tíma og launþegasam-
tökin eru að beijast fyrir bættum
kjörum launamanna virðast þau
ekki sýna nokkurn áhuga á breytt-
um viðskiptaháttum í landbúnað-
arframleiðslu. Samt sem áður er
lækkun landbúnaðarvara með af-
námi hafta og auknu frelsi í við-
skiptum trúlega sú kjarabópt sem
skilar sér best til launþega.
Sama má segja um bændasam-
tökin sem með þrýstingi á ríkis-
valdið hafa komið þessum óskapn-
aði á sem ég taldi upp að framan.
Ég spyr að lokum dugmikla sauð-
fjárbændur: „Er ekki betra að
keppa á fijálsum markaði með
þeim kostum og göllum sem því
fylgja heldur en að treysta á þenn-
an óskapnað sem ykkar eigin sam-
tök beittu sér fyrir?“
Höfundur stundar framhaldsnám
í hagfræöi í Brctlundi.
íslenskur veruleiki
ÉG ÞURFTI að
dvelja á sjúkrahúsi fyr-
ir skömmu, og þann
29. mars sl. var ég að
horfa á sjónvarp ásamt
fleiri sjúklingum, m.a.
á þáttinn „f sannleika
sagt“. Fjallað var um
afbrot og refsingar.
Einn þeirra er boðaður
var í umræðuþáttinn,
heitir Gunnar Sigur-
jónsson, þegar hann
var spurður fór hann
að segja frá því hvem-
ig hann gat brotist
útúr viðjum vímu og
afbrota, með tilstyrk
kristinnar trúar. Þá tók annar
stjórnandinn af honum orðið um-
svifalaust, og gafst honum ekki
tækifæri síðar til að tjá sig.
Ég og aðrir viðstaddir undmð-
umst þessi viðbrögð, þar sem umtal-
aður Gunnar ræddi mál sitt með
ró og kurteisi.
Mér fínnst það skortur á háttvísi
að boða fólk í slíkan þátt, en leyfa
því ekki að tjá sig í fáum orðum.
Því hlýtur það að hafa verið mat
stjórnandans, að umræða um
kristni ætti ekki erindi í þáttinn.
Nú eru brátt liðin 1.000 ár frá
því að íslendingar tóku kristna trú.
Að ætla sér að fjalla um réttlætis-
kennd, afbrot og refsingar lands-
manna án þess að hafa það í mynd-
inni, hver em trúarbrögð þjóðar í
nútíð og fortíð, er ekki raunhæft
mat.
Þeir menningarvitar, hvort sem
þeir em tilkallaðir eða sjálfskipaðir,
en em haldnir slíkum veruleika-
skorti, að þeir koma ekki auga á
að 1.000 ára trúarbragðasaga þjóð-
ar hafí erindi í umfjöllun um menn-
ingu og réttlætiskend okkar, þeir
hafa einhveiju gleymt, eða sumt
aldrei séð.
Þetta umrædda atvik er í sjálfu
sér ekki mikil tíðindi,
eitthvað í þessa átt
gerist daglega. Fjölda
fólks finnst menntun
sín og þekking slík, að
það sé langt neðan
þess virðingar að ræða
um trúarbrögð. Þekk-
ingarhroki samtímans
á sér lítil takmörk.
í okkar heimsálfu
hafa nýlega miklir at-
burðir gerst, og það
væri ótímabært að
gleyma þeim strax.
Skömmu fyrir miðja
öldina æddu herir heið-
ingjanna Hitlers og
Stalíns um álfuna, hernámu lönd
sitt á hvað. Þeir drápu fólk, pynt-
uðu og svívirtu tugir milljóna, já
hundmð milljóna urðu fómarlömb.
Hermenn heiðingjanna leyfðu sér
allt, tilgangurinn helgaði meðulin;
þeir töldu sig ekki þurfa að standa
guði skil gjörða sinna; þeim væri
nóg að þóknast foringjunum. Hitler
notaði gasofna, Stalín hentaði vetur
Síberíu til að eyða lífí soltinna
fanga.
Svo reis jámtjaldið. Margir héldu
að þar á bakvið væri að þróast
sæluríki. Sá hópur var furðustór
og hafði hátt. Allir þeir er ekki vildu
fara út á stræti og syngja „ísland
úr Nato“, eða eitthvað í þá veru,
voru ekki taldir sannir íslendingar,
heldur undirlægjur og leppar er-
lendra.
Skáld og aðrir slíkir áttu ekki sjö
dagana sæla, ef þeir gátu ekki séð
„Roðann í austri". Að kenna kristni
í skólum var talin glæpsamleg inn-
ræting o.s.frv. Ruglið og vemleika-
skortur áttu sér Iítil takmörk.
Svo þegar járntjaldið féll, hafa
margir orðið fyrir miklu áfalli, og
hefðu þurft að fá það sem við í dag
nefnum áfallahjálp. Að vakna upp
úr langvarandi óraunveruleika get-
Lýðræði, mannréttindi
og hjálp til þeirra sem
hjálpar þarfnast eru, að
mati Björns G. Jóns-
sonar, ávextir kristinna
viðhorfa í þúsund ár.
ur kallað fram hrikaleg fráhvarfs-
einkenni.
Jesús Kristur segir í Matt. 7:16
versi. „Af ávöxtunum skuluð þér
þekkja þá.“ Þá skoðum við ávexti
harðstjóranna og heiðingjanna, þá
sem ekki hafa verið tíundaðir hér
að nokkm. Nú hafa gengið fram
þrír ættliðir í Sovétríkjunum síðan
þar fór fram afhelgun og útrýming
kristinnar trúar. Þeir sem best eiga
til að þekkja telja siðgæðisvitund
og menningu þessara þjóða svo illa
komna, að enginn veit hvaða stjóm-
arform þar geti hentað.
Sumir vestrænir stjórnmálamenn
urðu illilega uppvísir að vanþekk-
ingu sinni, þegar þeir héldu að
hægt væri að panta lýðræði í Sovét-
ríkjunum með fjárveitingum. Þeir
höfðu ekki hugsað út í það að
grundvöllur lýðræðisins er hið
kristna hugtak, að meta hlut ná-
unga síns til jafns við sinn eigin.
Lýðræði, mannréttindi og hjálp
til handa þeim er minna mega sín
eru ávextir okkar íslendinga af
kristnihaldi í 1.000 ár. Til að við-
halda þessum ávöxtum áfram þarf
til kristna einstaklinga. Ef skorið
er á milli rótar og stönguls, þá visn-
ar ávöxturinn.
Þegar uppskeran er góð, vilja
margir njóta hennar. En það mæta
ekki allir þeir til, þegar sá skal til
uppskerunnar.
Höfundur er bóndi að Laxamýri.
Björn G. Jónsson
Kynntist Nýja testament-
inu sínu í Vatnaskógi
ÞAÐ SITUR í mér
samtal, sem ég átti eitt
sinn við konu, móður
drengs, sem dvalið
hafði í sumarbúðum í
Vatnaskógi. Hún sagði:
„Sonur minn fékk Nýja
testamentið að gjöf í
fyrrahaust, þá 10 ára
gamall. Svo fór hann í
Vatnaskóg í sumar í
fyrsta skipti og að sjálf-
sögðu með Nýja testa-
mentið með sér eins og
um hafði verið beðið.
Honum fannst alveg
frábært að vera í
Vatnaskógi. Hann
lærði þar margt bæði
Drengnrinn getur ekki
hugsað sér annað, segir
Sigurbjöm Þorkels-
son, en dvöl í Vatna-
skógi á hveiju sumri.
skemmtilegt og fræðandi. Það
ánægjulegasta var þó að hann lærði
að nota Nýja testamentið sitt þama
í Vatnaskógi. Hann lærði að fletta
upp ritningartextum og nota bókina.
Nýja testamentið fékk alveg sér-
stakt gildi fyrir hann í Vatnaskógi
og hefur haft það síðan hann dvaldi
þar. Eftir að hann kom heim hefur
hann lesið í Nýja testamentinu sínu
nær daglega og nær eiginlega hve-
nær sem færi hefur gefíst til lest-
urs. Áður en við förum að sofa á
kvöldin les hann meira
að segja fyrir okkur
foreldra sína líka. Það
eru dýrmætar stundir.
Við hjónin erum hin
ánægðustu með hvað
þessi litla bláa bók hef-
ur verið honum og
heimilinu okkar frá því
hann kom heim úr vel
heppnaðri dvöl í Vatna-
skógi.“
Gott starf unnið í
Vatnaskógi
Þá er mér ljúft að
ri§a upp samtal við
móður annars drengs,
sem dvalið hafði í sum-
arbúðum KFUM í Vatnaskógi. Hún
hóf samtalið með því að segja: „Þeir
vinna mikið og gott starf í Vatna-
skógi" og síðan hélt hún áfram:
„Sonur okkar hefur farið í Vatna-
skóg núna þijú sumur í röð. Vatna-
skógur er alveg frábær staður. Það
er yndislegt að koma þangað. Fýrir
utan náttúrufegurð og það sérstaka
andrúmsloft, sem þar er, þá er bara
svo þroskandi fyrir hann dvelja þar.
Hann hefur lært svo margt gott,
bæði er varðar almenna umgengni
og eins samskipti við annað fólk.
Þá er dagskráin, sem boðið er upp
á bæði þroskandi og mannbætandi
á allan hátt.
Síðast en ekki síst vil ég að þú
vitir hvað ég er ánægðust með. í
Vatnaskógi hefur hann lært svo
mikið af skemmtilegum söngvum,
bænum og versum. Það hefur orðið
honum eðlilegt að biðja til Guðs
bæði með bænaversum og einnig
með eigin orðum. Þá finnst mér sér-
staklega athyglisvert og gott hvað
það er orðið honum eðlilegt að fletta
upp ritningartextum í Nýja testa-
mentinu sínu. Hann les í Nýja testa-
mentinu eins og ekkert sé sjálfsagð-
ara. Okkur fínnst þetta alveg frá-
bært. Við hefðum bara aldrei trúað
því hvað ein svona stutt dvöl í Vatna-
skógi gæti gert honum gott.“
Vatnaskógur, frábær staður
Ekki var hún hætt að dásama
Vatnaskóg og starfíð þar því hún
hélt áfram og sagði: „Ég hafði að
vísu heyrt manninn minn og fleiri
tala um hversu frábært eða sérstakt
það væri í Vatnaskógi, en ég gerði
mér ekki grein fyrir hversu varan-
legt, djúpt og traust veganesti dvöl-
in þar hefur gefið þeim feðgunum,
já og víst mörgum fleiri.
Þetta hefur hrifið mig og reyndar
fleiri með. Við fjölskyldan höfum
gert okkur ferð í Vatnaskóg á hverju
sumri nú í nokkur ár, það er svo
sérstakt að koma þangað bara rétt
til að teiga andann, sem þar er.
Drengurinn getur ekki hugsað sér
annað en dvöl í Vatnaskógi á hveiju
sumri og því er ég alltaf mætt eld-
semma morguns fyrsta skráningar-
dag svo að hann missi nú örugglega
ekki af dvölinni í Skóginum.“
Ætli það sé mörgu við þessi orð
að bæta, þau tala sínu máli og sjálf-
sagt geta margir tekið undir þau,
þótt sumarbúðadvöl fari að sjálf-
sögðu misjafnlega í menn eins og
gengur.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Gídeonfélagsins & íslandi.
Sigurbjörn
Þorkelsson