Morgunblaðið - 01.11.1995, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 1995 35
Að láta réttsýni ráða
HIN hálfs ára
gamla ríkisstjóm
Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks
hefur vissulega í ýmsu
að snúast og ekki skal
lítið gert úr vandamál-
um þeim er glíma þarf
við. Ekki skal heldur
úr því dregið, að þörf
sé uppstokkunar á
ýmsu, svo og að að-
halds og sparnaðar sé
gætt sem allra víðast.
Hins vegar ber fjár-
lagafrumvarpið nú
ýmis alvarleg einkenni
þess, að ekki sé mönn-
um of ljóst hvar aðhalds sé helzt
þörf, m.a.k. hygg ég fáir hafi
reiknað með að kjörorðið: Fólk í
fýrirrúmi þýddi að í fyrirrúmi
skyldi skerðing til þess fólks sem
helzt þarf á að halda kjarabót í
þessu þjóðfélagi.
Það að háfa þá helzta tilburði í
spamaði að hafa af lífeyrisþegum
985 milljónir króna, sem að
óbreyttu áttu til þeirra að renna,
það feliur ekki undir mína skil-
greiningu á því að hafa fólk í fyrir-
rúmi. Það að ætla ekki að skila
lífeyrisþegum kjarabótum á al-
mennum launamarkaði er undarleg
réttlætisgerð að ekki sé meira sagt.
Að ætla að byija skattlagningu
fjármagnstekna á skerðingu bóta-
greiðslna til lífeyrisþega getur
vart verið lýsandi um jafnræði eða
hvað? Væri ekki nær að ganga frá
heildarframkvæmd
sem til allra næði áður
en öryrkjar og ellilíf-
eyrisþegar em skatt-
lagðir með þessum
hætti sem boðaður er?
Um þetta er ég spurð-
ur dag hvern af okkar
fólki hér og ég vísa
þessari spurn óhikað
til þeirra er virðast
ætla að láta mál
ganga svo fram.
Hvað um þá jafn-
ræðisreglu sem til
réttlætingar lækkun
heimildabóta er nýtt,
hvað um að hafa hana
einnig í heiðri hvað varðar svo
grimma skattlagningu fjármagns-
tekna sem þarna virðist vera ráð
fyrir gert?
Lækkun heimildabóta um millj-
arðsfjórðung kemur þar harðast
niður sem helzt er leiðréttingar
þörf á hin veginn og bætist því
við aðra hremmingar. Sannleikur-
inn enda sá að heimildabætur
þessar hafa oft bjargað því sem
bjargað varð, að naumir endar
hafa náð saman, þó öðrum sé
óskiljanlegt í raun hvernig unnt
er. Lækkun þeirra á einn eða ann-
an veg leiðir af sér verulega vá
fyrir margra dyrum. Því hversu
mjög sem menn vilja nú spara og
sýna aðhald þá skyldu menn gæta
þess að slíkt má aldrei koma þar
niður sem sízt skyldi.
Það er vitað að víða má lfeita
Heimildabætur, segir
Helgi Seljan, hafa oft
bjargað því, sem bjarg-
að varð.
fanga bæði við fjáröflun til hins
opinbera svo og þar sem aukið
aðhald gæti sársaukalaust leitt til
verulegs sparnaðar. Enginn er að
segja að auðvelt sé en allra leiða
á til þess að leita, svo okkar um
margt ágæta velferðarkerfi megi
áfram veita öryggi sem bezt tii
handa þeim sem þar á treysta.
Enn skal ekki trúað að svo fari
mál fram sem frumvarpið lýsir,
því það þýddi mikla alvöru fýrir
alltof marga sem ekki eru of vel
settir fyrir. Ásamt láglaunafólki í
landinu hafa lífeyrisþegar sannar-
lega tekið á sig sinn skerf þjóðar-
sáttar, svo upp mætti aftur byggja
og bæta kjör.
Stjórnvöldum skal ekki trúað til
þess að þau láti lífeyrisþega gjalda
þess að í stað verðugrar umbunar
þegar upp hefur rofað. Því er skor-
að á alla sem að koma að skila
þessum tæpa milljarði nú aftur til
þeirra sem áttu og eiga til hans
rétt, ef réttsýni fær að ráða. Þeirr-
ar réttsýni krefst ég af þeim sem
með völd fara hveiju sinni.
Höfundur er félagsmálafulltrúi
ÖBÍ.
Helgi Seljan
Vorwn einnig að tcika upp mikið úrval cifpeysum,
heilum og hnepptum. Yfir stœrðir.
mraanoni
Reykjavíkurvegi 64, sími 565 I 147.
Hversvegna hærra
kaupgjald í Danmörku?
FÁAR fregnir hafa
vakið meiri athygli og
raunar furðu en sú,
að Danir greiði fisk-
vinnslufólki tvöfalt
hærri laun en greidd
eru hérlendis. Menn
hafa sett fram ýmsar
skýringar, sem fá þó
ekki staðist. Þannig
hefur t.d. verið sagt,
að matar- og kaffihlé
sé 1 klst. lengra hér
en tíðkast í Dan-
mörku. Slíkt dregur
hins vegar ekki úr
afköstum. Talið er að
full afköst náist með
6 klst. vinnudegi. Ef unnið er leng-
ur fer að draga úr afköstum.
Vangaveltur af þessu tagi
benda til þess að menn bókstaflega
vilji ekki nefna hina raunverulegu
orsök launamismunarins. Hann er
nefnilega sá að vaxtakostnaður á
Islandi er hærri en þekkist í ná-
lægum löndum. Ekki er ýkjalangt
síðan gerð var úrtakskönnun með-
al íslenskra útgerðar- og fisk-
vinnslufyrirtækja, bæði þeirra sem
rekin eru af hlutafélögum og bæj-
Nýtt morgunútvarp
Rásar I, Rásar 2 og
fréttastofu Útvarps!
„Á níunda tímanum"
er fréttatengt útvarp
sem sent er út á báðum
rásum eftir kl. 8.00.
"ptftqiU MteZi mótí drufUM,
í 'Z(tv<vtfUHul
1 ©
RÁSI, RÁS 2 OG FRÉTTASTOFA ÚTVARPS.
arfélögum. Könnunin
leiddi í ljós að vaxta-
kostnaður fyrirtækj-
anna var yfirleitt nán-
ast jafnhár launa-
kostnaði. Það gerir
þeim ókleift að greiða
sama kaupgjald og
erlend fyrirtæki með
langtum minni vaxta-
kostnað geta leyft sér.
Það er brýnt verkefni
Þjóðhagsstofnunar að
kanna þessi mál ofan
í kjölinn.
Skuldir íslenskra
fyrirtækja í útgerð og
fiskvinnslu hafa hlað-
ist upp í áratugi. Því ollu gengis-
lækkanir, enda er dijúgur hluti
lánanna í erlendum gjaldeyri. Enn
meiri uppsöfnun skulda stafar af
lánskjaravísitölunni. Hún hefur
margfaldað útistandandi skuldir
bæði fyrirtækja og heimila.
Það er einmitt vaxtakostnaður
stofnatvinnuveganna sem hefur
gert þeim ómögulegt að borga
mannsæmandi laun. ísland er
komið í hóp láglaunalanda, eins
og ljóst -má vera af nýúkomnum
bæklingi Fj árfestingarskrifstofu
íslands. Ríkisstjóm Davíðs, hin
fyrri, reyndi að koma til móts við
fyrirtæki með því annars vegar
að lækka skatta þeirra. Þannig var
tekjuskattur hlutafélaga færður
niður í 33% og aðstöðugjald af-
numið. Hins vegar var reynt að
halda kaupkröfum niðri í sam-
vinnu við ASÍ. Fyrirtækin hafa
- kjarni málsins!
Verðtryggingu fjár-
skuldbindinga ber að
afnema, segir Eggert
Haukdal, sem hér fjall-
ar um þjóðmálin.
bætt stöðu sína, en atvinnuleysið
er viðloðandi. Með ríflegum kaup-
hækkunum fyrirmanna í kerfínu -
á sama tíma og nauðþurftatekjur
eru skattlagðar - hefír ríkisstjórnin
löðrungað verkalýðshreyfínguna.
Ekki er unnt að spá um afleiðing-
ar þess. Verðtrygging íjárskuld-
bindinga hefir verið hæggengari
síðustu árin vegna tiltölulega lítill-
ar verðbólgu. Þó hækkuðu matvör-
ur sl. 3 mánuði um 4% og mun
þess gæta í vísitölu neysluvöru-
verðs, sem nú mælir verðbótaþátt
vaxta. Ef verðbólgan kemst á skrið
kann slíkt að leiða til algers hruns
við ríkjandi skuldastöðu þjóðarinn-
ar.
Bankayfirvöld hafa tekið þá
stefnu að draga úr verðtryggingu
fjárskuldbindinga. Hana ber skil-
yrðislaust að afnema, enda ekki
fyrir hendi í viðskiptalöndum okk-
ar. Afnám hennar hefir verið bar-
áttumál mitt á Alþingi í áraraðir.
Það naut vaxandi fylgis og vænt-
anlegs meirihluta, en var kæft á
síðustu dögum þingsins, eins og
ég hef skýrt í annarri grein.
Þá vekur það furðu, að í sama
mund og strætisvagnafargjöld eru
hækkuð og mest miðar fyrir aldr-
aða, nota fjórir ráðherrar tækifær-
ið til að fá sér nýja bíla, sem hver
kostar yfir kr. 3 milljónir.
Eggert Haukdal
með borgarstjóra
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
heldur fund með íbúum
Túna-
Holta-
Norðurmýrar-
og Hlíðahverfis
í Ráðhúsinu miðvikudaginn 1. nóvember
kl. 20.00
*
A fundinum mun borgarstjóri m.a.
ræða um áætlanir og framkvæmdir í
hverfunum. Síðan verða opnar umræður
og fyrirspumir með þátttöku fundar-
manna og embættismanna borgarinnar.
Jafnframt verða settar upp teikningar af
fyrirhuguðum framkvæmdum í
hverfunum ásamt öðm fróðlegu efni.
Allir velkomnir.
Skrifstofa borgarstjóra.
Höfundur er bóndi og fyrrverandi
alþingismaður.