Morgunblaðið - 24.11.1995, Síða 6
6 FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fjármálaráðherra telur að meðal-
hækkun ASÍ-félaga sé meiri en 7%
ASÍ ofmetur mun
á samnmgumim
Bogi Agústsson mælti
með Loga Bergmann
FRIÐRIK Sophusson íjármálaráð-
herra segist telja að, þegar tekið
er tillit til samninga sem gerðir
voru á almennum markaði eftir kja-
rasamningana 21. febrúar, sé mun-
urinn á samningum á almennum
markaði og samningum ríkisíns við
opinbera starfsmenn ekki eins mik-
ill og forystumenn Alþýðusambands
íslands halda fram. Hann segist
eiga von á að nýtt mat Þjóðhags-
stofnunar á samningum á almenn-
um markaði staðfesti þetta.
Þjóðhagsstofnun lagði í mars mat
á samninga ASÍ og vinnuveitenda,
sem gerðir voru í febrúar í fyrravet-
ur. Niðurstaða stofnunarinnar var
að samningarnir hefðu falið í sér
7% hækkun á samningstímabilinu
öllu. Fjármálaráðherra hefur óskað
eftir að Þjóðhagsstofnun endurmeti
samninga sem gerðir hafa verið á
almennum markaði og taki þá tillit
til samninga sem gerðir voru síðar
á árinu.
Háir samningar
í álverinu
„Niðurstaða Þjóðhagsstofnunar
varðandi kjarasamninga ríkisins við
opinbera starfsmenn kemur í sjálfu
sér ekki á óvart enda byggist hún
á tölum fjármálaráðuneytisins og
er í öllum aðalatriðum í samræmi
við þær eins og kemur fram í mat-
inu. Það er ljóst að samningar við
opinbera starfsmenn og á almenn-
um vinnumarkaði eru mjög mis-
munandi. Sumir þeirra samninga
sem gerðir voru eftir að heildar-
samninganir lágu fyrir hafa gefið
meiri launahækkanir heldur en
fyrstu samningarnir eins og stund-
um vill verða. Við bíðum núna eftir
mati Þjóðhagsstofnunar á niður-
stöðu samninga á almennum vinnu-
markaði, en það hafa verið gerðir
fjöldamargir samningar eftir að
Þjóðhagsstofnun lagði mat á það í
mars sl.
Ég á von á því að ný úttekt Þjóð-
hagsstofnunar leiði í ljós að niður-
staða samninga á almennum mark-
aði leidd til meiri hækkana en samn-
ingar sem gerðir voru í febrúar.
Síðan þeir voru gerðir hafa verið
gerðir fjölmargir samningar, sem
hafa í grundvallaratriðum verið
byggðir á febrúarsamningunum, en
vikið þó í nokkrum atriðum frá
þeim. Þar get ég nefnt samninga
eins og samningana í álverinu,
samninga við flugfreyjur og flug-
menn og fleiri."
Eðlilegar skýringar
Fjármálaráðherra hefur verið
sakaður um að hafa, með samning-
um við opinbera starfsmenn, brotið
upp þá launastefnu sem mótuð var
í febrúar. Friðrik sagðist kannast
við þessa ásökun, en hún væri ekki
sanngjöm. Eðlilegar skýringar
væru á þeim frávikum sem væru
að fínna í samningum opinberra
starfsmanna frá febrúarsamning-
unum.
„Menn verða að hafa í huga að
þeir samningar sem víkja mest frá
almennu stefnunni eru samningar
sem gerðir eru eftir hörð langvar-
andi átök og margra vikna verkföll
við starfsfólk á sjúkrahúsum annars
vegar og kennara hins vegar. Það
gerist eðlilega að fólk sem starfar
í sambærilegum störfum fær að
einhveiju marki hækkanir til sam-
ræmis við þessa hópa.“
Friðrik sagði að til viðbótar hefði
ríkið verið að gera nýja samninga
við starfsmenn sem áður hefðu
starfað eftir mörgum ólíkum samn-
ingum. Þarna hefði samninganefnd
ríkisins verði að leitast við að sam-
ræma kjör manna sem vinna sömu
störf. Til þess að koma þessum
samningum á hefði ríkið þurft að
kaupa réttindi af nokkrum hópi
manna gegn því að hækka kaup-
taxta.
BRÁÐUM koma blessuð jólin. Að
minnsta kosti er víst að margir
fullorðnir eru farnir að líta í kring-
um sig eftir einhveiju heppilegu
til jólagjafa. Hinir smærri láta sig
fremur dreyma um innihaldið eða
ætli hnátan á myndinni sé kannski
að hugsa um hvað fari brúðunni
sinni best þegar jólahátíðin gengur
loksins garð.
♦ ♦ ♦---
Samtök
„kaldra“
sveitarfélaga
UNDIRBÚNINGSFUNDUR samtaka
sveitarfélaga sem ekki hafa aðgang
að jarðhita til húshitunar, var haldinn
í gærkvöldi á Hótel Sögu.
Á fundinum átti að skrá þau sveit-
arfélög sem óska eftir að gerast aðil-
ar að samtökunum og kjósa undirbún-
ingsnefnd undir formlega stofnun.
í fréttatilkynningu segir: „Markmið
samtakanna er að beita sér fyrir jöfn-
un orkuverðs til húshitunar og ákveð-
inni hagsmunagæslu fyrir íbúa á hin-
um „köldu svæðum“.“
ÞORFINNUR Ómarsson hefur
verið fastráðinn fréttamaður á
fréttastofu Sjónvarpsins. Bogi
Ágústsson, fréttastjóri, hafði mælt
með Loga Bergmanni Eiðssyni í
starfið. Bogi mælti í greinar-
gerð til útvarpsráðs með því að
Logi Bergmann yrði ráðinn í starf-
ið. Logi fékk hins vegar ekkert
atkvæði þegar útvarpsráð fjallaði
um ráðninguna á fundi sínum í
síðustu viku. Sjö sitja í útvarps-
ráði og greiddu fjórir Þorfinni at-
kvæði sitt. Björg Björnsdóttir fékk
tvö atkvæði og Þröstur Emilsson
eitt. Þorfinnur hefur þegar verið
ráðinn.
„Kýs að taka ekki mark á
útvarpsráði“
Þegar rætt var við Loga lagði
hann áherslu á að Þorfinnur væri
mjög hæfur starfsmaður. „Hins
vegar finnst mér mjög undarlegt
að meðmæli fréttastjóra skuli ekki
duga í eitt einasta atkvæði. Ég
kýs að taka ekki mark á útvarps-
ráði því ég lít svo á að fréttastjóri
og þeir deildarstjórar sem mælt
hafa með mér þekki störf mín
betur. Á meðan þeir treysta mér
held ég áfram,“ sagði Logi í sam-
tali við Morgunblaðið.
„Það er vont
en það venst“
Logi varð fyrir svipaðri reynslu
þegár mælt var með honum í starf
íþróttafréttamanns fyrir tæpum
fimm árum. Hann sagði aðeins
„Það er vont en það venst,“ þegar
það var rifjað upp.
• •
KVEN SKORUNGUR
Morgunblaðið/Ásdís
KERI-Lynn Wilson hljómsveitarstjórnandi
TONLIST
Háskólabíó
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Maurice Ravel: Le Tombeau de
Couperin. Joseph Haydn: Sinfónía
nr. 96. Ludwig van Beethoven:
Píanókonsert nr. 5 í Es-dúr Op. 73.
Frederick Moyer, píanó; Sinfóníu-
hljómsveit íslands undir stjórn
Keri-Lynn Wilson.
AÐSÓKNARAGN sinfóníutón-
leikanna í Háskólabíói í gær var
ekki 96. sinfónía Haydns. Það var
tæplega heldur Le Tombeau de
Couperin eftir Ravel, það sjald-
heyrða verk hér um slóðir. Beet-
hoven? Hugsanlega. Beethoven
trekkir alltaf vel, og eftir kvik-
myndina með Gary Oldman er
Beethoven í meira uppáhaldi en
nokkru sinni.
En aðal ástæðan fyrir góðri að-
sókn, þrátt fyrir norðanhvellinn,
var án efa að á stjórnpalli stóð ung
kona, Keri-Lynn Wilson frá
Kanada, og m.a.s. sögð af íslenzk-
um ættum. Og, mikið rétt, líta
mátti óvenju margt ungra fljóða í
sal kvikmyndahússins vestur á
Melum.
Annars eru konur á stjórnpalli
ekki sú sensasjon sem þær voru
fyrir aldarfjórðungi. Það er farið
að Qúka í það skjól karlmennsk-
unnar líka. Hin hávaxna, snagg-
aralega Keri-Lynn kom fyrir sem
blátt áfram, beinskiptinn og útúr-
dúralaus stjórnandi og mátti
skynja að hljómsveitin legði sig
betur fram en oft vill verða undir
sprota gestastjórnanda.
96. sinfónía Haydns tilheyrir
fyrra Lundúnasettinu frá 1791-
92, frá því er brezki umboðsmað-
urinn Salomon bauð Haydn að
halda tónleikaröð í London (Mozart
stóð til boða að koma með, en átti
ekki heimangengt). Fyrstu 6 sinfó-
níurnar, sem kenndar eru við höf-
uðborg Engla, marka hápunkt í
hljómsveitarverkasköpun Haydns.
Sinfóníuhljómsveitin lék D-dúr sin-
fóníuna agað og nettilega i nokkru
hraðari tempóum en maður á að
venjast, en ekki út fyrir mörk trú-
verðugleikans. Stjórnandinn mót-
aði vel og skýrt, þó að stöku sinn--
um hefði mátt vænta meiri hryn-.
þunga, t.d. í hinum Lándler-
kennda menúett.
Ravel þykir einn mesti orkestri
(vonandi er slettan brúkleg; ekki
er hljómsveitarbúningsfærandi
skárra) 20. aidar. Samt hóf hann
feril sinn sem píanókompónisti og
hafði sem slíkur meiri áhrif á De-
bussy en Debussy á hann, en báð-
ir sóttu þeir hins vegar fágun ein-
faldleikans í smiðju háðfuglsins
Eriks Satie. Síðar meir bætti Rav-
el oft nýjum safa í eldri píanóverk
sín um leið og hann þurrmjólkaði
þau, þ.e.a.s. fjárhagslega, með því
að útsetja þau fyrir stóra hljóm-
sveit, og mun Gröf Couperins vera
ein síðasta Og jafnframt meistara-
legasta útsetning hans af því tagi/
Þótt tilefni verksins sé dapurt —
það var samið 1917 til minningar
um sjö vini tónskáldsins, er allir
féllu á Vesturvígstöðvunum — og
heyra megi það á undirtóni þess,
þábýr.það-einnig yfir makarónísk-
um gáska, stílfært eins og það er
út frá dansasvítu barokktímans,
líkt og Holbergsvíta Griegs, en þó
á ómisskiljanlegan franskan og
impressjónískan hátt. Af 6 þáttum
upphaflegu píanósvítunnar sleppti
Ravel tveim (Fugue og Toccata) í
hljómsveitarútgáfunni, kannski af
því að honum þóttu þeir of hljóm-
borðslegir, og raðaði þeim sem
eftir urðu svo: Prélude, Forlane,
Menuet og Rigaudon.
Verkið er býsna kröfuhart, ekki
sízt fyrir tréblásarana, er áttu
nokkuð í fangi með að fylgja fjör-
ugu tempói stjórnandans, en kom
þó ágætlega heim og saman fyrir
rest, sérstaklega í tveim síðustu
þáttunum. Lokaþátturinn var
minnisstæður fyrir „arabískan" trí-
ókafla, og víst ekki í fyrsta sinn
sem Ravel brá fyrir sig márískri
mystík.
Einleikari í keisarakonsert Beet-
hovens var Fredrick Moyer frá
Bandaríkjunum. Moyer er hraður
tæknipíanisti með fallegan tón,
sem naut sín sérstaklega í söng-
hæfa miðþættinum. Þaðan kemur
tónlistin við eftirminnilegasta
atriðið í áðurnefndri kvikmynd, þar
sem hin kornungi Beethoven
svamlar í tjörn „unterm Sternzelt"
næturhiminsins í kosmísku karma.
Var það jafnframt æðsta stund
píanistans, því útþættirnir þjáðust
nokkuð af óðagoti á accelerandó-
stöðum og veikt mótuðum hend-
ingum. Ms. Wilson tókst hins veg-
ar að töfra fram all fjöruga spila-
mennsku úr hljómsveitinni, þótt
enn vantaði svolítinn „Lándler-
þunga“, í þetta sinn í lokarondó-
inu. Þó ætti að vera ljóst, að hér
fer efni í skörulegan stjórnanda
með verðandi sans fyrir skáldleika
og dulúð.
Ríkarður Örn Pálsson.