Morgunblaðið - 21.12.1995, Qupperneq 22

22 FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Verk eftir Miro
skemmt í Rio
Rio de Janeiro. Reuter.
SKEMMDARVARGUR olli
skemmdum á einu meistaraverki
eftir Joan Miro sem verið hefur til
sýnis á listasafni í Rio de Janeiro
í Brazilíu, að sögn brazilísku sjón-
varpsstöðvarinnar Globo. Fullyrti
forstjóri safnsins í gær að búið
væri að gera við verkið en fyrir-
hugað var að senda það til við-
gerða í Evrópu.
Málverkið sem um ræðir nefnist
Konur á götu og er ein af perlum
sýningar á verkum Miros, sem lauk
í Rio á sunnudag.
Á myndina hafði listamaðurinn
sett tvö svört lófaför en gestur á
sýningunni tók eftir því um helg-
ina, að þar var komið þriðja lófaf-
arið og hafði það verið límt á
málverkið með svörtu lími.
Stofnun á Spáni sem ber nafn
listmálarans hefur metið verðmæti
skemmda málverksins á eina millj-
ón dollara, jafnvirði 65 milljóna
króna.
Fjórir verðir, sem voru við störf
á safninu um helgina, sögðust ekki
hafa orðið varir við neitt óeðlilegt
í salarkynnum þess.
Að sögn G/oöe-stöðvarinnar
bendir stærð lófafarsins til þess
að það sé af konu eða smávöxnum
karlmanni.
Rúmlega 15.000 gestir sáu
Miro-sýninguna um helgina. Verið
er að kanna upptökur öryggis-
myndavéla í þeirri von að þar sé
að finna vísbendingar sem leitt
gætu til þess að skemmdarverkið
upplýstist.
AL Hirschfield er orðinn 92 ára og segist öfunda þá sem kunna
að slaka á. Sjálfur vinnur hann sjö daga vikunnar.
7.000 teikn-
ingum síðar
BANDARÍSKI myndlistarmaður-
inn A1 Hirschfield slær hvergi af,
þó að hann sé orðinn 92 ára. I
síðustu viku voru nokkrar teikn-
inga hans seldar á uppboði á alnet-
inu og í þessari viku kemur út
geisladiskur fyrir tölvur um líf
hans og list. Þrátt fyrir að Hirsch-
field segist lítið vit hafa á tækn-
inni sem gerir þetta kleift, er hann
engu að síður óhræddur við að
notfæra sér hana. Og hann ber
aldurinn vel, það er helst að
heyrnin sé farin að bila.
Hirschfield vinnur enn sjö daga
vikunnar og galleríið sem selur
myndir hans fullyrðir að þær séu
orðnar 7.000. „Ég hef alltaf öfund-
að þá sem geta slakað á,“ segir
hann og bætir þvi við að aldurinn
hafi ekki gert það að verkum að •
honum finnist hann hafa skilning
á öllum sköpuðum hlutum. Það
eina sem hann finni til öryggis
gagnvart, sé autt blað.
14,4 millj-
ónir í heið-
urslaun
MENNTAMÁLANEFND Alþingis
hefur lagt fram tillögu um að heið-
urslaun listamanna árið 1995 muni
nema 14,4 milljónum kr. og skiptast
á 16 einstaklinga. Hver þeirra hlýtur
900 þúsund kr.
Samkvæmt illögunni hljóta eft-
irtaldir listamenn heiðurslaun AI-
þingis á næsta ári: Atli Heimir
Sveinsson, Árni Kristjánsson, Ás-
gerður Búadóttir, Guðbjörg Þor-
bjamardóttir, Halldór Laxness,
Hannes Pétursson, Helgi Skúlason,
Indriði G. Þorsteinsson, Jón Nordal,
Jón úr Vör, Jórunn Viðar, Kristján
Davíðsson, Matthías Johannessen,
Sigfús Halldórsson, Stefán Hörður
Grimsson og Thor Vilhjálmsson.
Sautján einstaklingar hlutu heið-
urslaun á þessu ári. Einn listamaður
í heiðursflokki lést á árinu, María
Markan, óperusöngkona.
HELMUT Neumann
og Pia Söndergaard.
Islensk lög
í Austurríki
Á FUNDI Austurríska-íslenska fé-
lagsins í Vínarborg nýverið voru leik-
in íslensk þjóðlög. Var þar á ferð
Pia Söndergaard, danskur tónlistar-
kennari í Vínarborg, sem lék á blokk-
flautu bæði þjóðlög .og iög eftir Sig-
valda Kaldalóns og Sigfús Einarsson.
Helmut Neumann, heiðursforseti
Austurríska-íslenska félagsins, las
hins vegar upp kvæðin i þýðingu
sinni.
Þá vakti fyririestur Piu Sönder-
gaard um Tollund-manninn í Dan-
I mörku og menningu hans athygli.
Gudrun Lange hélt í framhaldi af
því fyrirlestur um mannfórnir í ís-
lenskum heimildum. Próf. Dr. Hans
Norbert Roisl tók þátt í umræðum
eftir fyrirlestranna, en meðal við-
staddra voru einnig nokkrir menn
úr Ungversk-íslenska félaginu.
Þúsund ára afmæli Austurríkis
verður haldið hátjðlegt á næsta ári
og þá einnig á íslandi. Þar koma
fram austurrískir _ listamenn og
Landsbókasafni Islands-Háskóla-
bókasafni verður við það tækifæri
afhent vegleg gjöf.
FULLYRT hefur verið að litrík verk Asgers Jorn hafi afleit áhrif á líðan fólks sem horfir mikið á þau.
Gerir listin
menn veika?
Danir ræða nú hversu mikið sé hæft
í fullyrðingum þess efnis að listaverk
geti haft svo mikil áhrif á líðan fólks
að það veikist hreinlega
IDANMÖRKU er nú rætt hvaða
áhrif listaverk kunni að hafa
á sálarlífið. Hafa sálfræðingar
lýst því yfir að mikil áhrif megi
hafa á undirmeðvitundina og þar
með líðan fólks með listaverkum.
Áður hafði danskur sérfræðingur
nefnt sem dæmi myndir Asgers
Jorn úr Cobra-hópnum, sem hann
segir geta gert menn veika, hafi
þeir þær daglega fyrir augunum.
„Ég er ekki í nokkum vafa um
að þau listaverk sem hanga uppi
á vegg á heimilum fólks hafa
geysileg áhrif á líðan fólks og ef
þau eru ofbeldisfull eða aggressíf
útiloka ég ekki að þau hafi áhrif
sálarástand þess sem horfir,“
segir Arno Norske sálfræðingur
í samtali við Berlingske Tidende.
Blaðið hafði áður birt ítarlegt
viðtal við sérfræðing í kínversk-
um fræðum, Ole Larsen. Hann
sagði að „neikvæð list“ gæti haft
mikil áhrif á fólk og leitt til sjúk-
dóma hjá þeim sem hefðu slik
listaverk fyrir augunum daglega.
„Miðtaugakerfið þróaðist fyrir
þremur milljónum ára og þar
skiptir það sem menn sjá öllu
máli. Á sekúndubroti höfum við
þurft að ákveða hvort við eigum
að hlaupa, gera árás eða elska,
eftir því hvaða skilaboð hafa bor-
ist til heilans," segir Norske.
Hann minnir einnig á áhrif lita
og forma, t.d. lögun glugga.
Aðrir sálfræðingar segja all-
nokkuð til í kcnningum Larsens,
þó að þeir hafi ýmislegt við þær
aðferðir að athuga sem hann
notar til að kanna áhrifin á fólk,
en hann þrýstir á útréttan hand-
legg manna þegar þeir horfa á
mismunandi verk, sé Iétt að ýta
handleggnum niður, hefur verkið
neikvæð áhrif á viðkomandi, sem
getur ekki ýtt á móti. Sálfræðing-
arnir segja hins vegar engan vafa
á því að fólk bregðist misjafnlega
við listaverkum Og þó að þeir
hafi engar vísindalegar sannanir
fyrir fullyrðingum Ole Larsens,
sé ekki hægt að vísa þeim á bug.
Annars væri enginn kraftur
Myndhöggvarinn Gorm Eriks-
en segist vinna markvisst að því
að kalla fram svokallaðar erk-
itýpur í list sinni. Hugtakið er
fengið frá sálfræðingnum C.G.
Jung og er samheiti þeirra forn-
mynda sem birtast í sögnum, trú-
arbrögðum og listum og undir-
meðvitundin geymir. „Að sjálf-
sögðu getur list haft mikil áhrif
á sálarlífið þegar hún nær til
undirmeðvitundarinnar. Annars
væri enginn kraftur í henni. Sjálf-
ur reyni ég að komast hjá því að
skapa form sem vekja hræðslu
en ég tel ekki að það sé endilega
rangt að gera slíkt,“ segir Eriks-
en.
Sálkönnuðurinn Nina Thy-
mark er hins vegar ekki hrifin
af kenningum Ole Larsen og að-
ferðunum sem hann beitir. Hún
segir prófin segja lítið og að nið-
urstaða þeirra sé túlkuð í æsi-
fréttastíl. Sjálf notar Thymark
myndlist í starfi sínu, þeir sem
til hennar leita mála verk sem
hún greinir síðan. „En þetta er
of langsótt. Mönnum fellur mis-
jafnlega það sem þeir sjá. Myndir
geta vissulega haft sterk áhrif á
menn en það sama á einnig við
um útlit fólks og jafnvel munstur
á flísagólfi."